Nghệ An là tỉnh có vị trí địa lý đặc thù, có địa hình phức tạp, độ dốc lớn, nhiều sông ngòi, khe suối; thời tiết khắc nghiệt, tình trạng thiên tai (sạt lở đất, sụt lún đất, lốc, lũ ống, lũ quét, ngập lụt, nước dâng,...) xảy ra thường xuyên, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống và sản xuất của người dân. Việc bố trí, ổn định dân cư góp phần ổn định và nâng cao đời sống của người dân, hạn chế thấp nhất thiệt hại do thiên tai, di cư tự do; giải quyết việc làm, tăng thu nhập, hỗ trợ người dân tiếp cận bình đẳng các dịch vụ xã hội cơ bản, góp phần giảm nghèo, bảo vệ môi trường và củng cố quốc phòng, an ninh.
Giai đoạn 2014 - 2020 thực hiện chính sách theo Quyết định số 1776/QĐ-TTg ngày 21/11/2012 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình bố trí dân cư các vùng: Thiên tai, đặc biệt khó khăn, hải đảo, di cư tự do, khu rừng đặc dụng giai đoạn 2013 - 2015 và định hướng đến năm 2020, tỉnh Nghệ An đã bố trí ổn định dân cư cho 823 hộ (theo các hình thức bố trí dân cư: xen ghép có 213 hộ, tập trung có 610 hộ, hình thức ổn định tại chỗ không có hộ nào). Việc triển khai thực hiện chương trình đã mang lại nhiều kết quả tích cực về công tác sắp xếp, bố trí ổn định dân cư. Tuy nhiên, Quyết định số 1776/QĐ-TTg đến nay đã hết hiệu lực và được thay thế bởi Quyết định số 590/QĐ-TTg về việc phê duyệt Chương trình bố trí dân cư các vùng: Thiên tai, đặc biệt khó khăn, biên giới, hải đảo, di cư tự do, khu rừng đặc dụng giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030.
Tại Quyết định số 590/QĐ-TTg không quy định chính sách hỗ trợ cụ thể mà giao UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương căn cứ tình hình thực tế để xây dựng và ban hành theo thẩm quyền các cơ chế, chính sách hỗ trợ để thực hiện các nội dung, giải pháp của Chương trình bố trí dân cư tại địa phương. Mặt khác, tại Thông tư số 24/2023/TT-BNNPTNT ngày 21/12/2023 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hướng dẫn một số nội dung thực hiện Quyết định số 590/QĐ-TTg có quy định trách nhiệm của UBND các tỉnh: Căn cứ tình hình thực tế của địa phương, xây dựng và trình HĐND cấp tỉnh ban hành cơ chế, chính sách hỗ trợ thực hiện các nội dung, giải pháp của Chương trình bố trí dân cư.
Theo đó, UBND tỉnh đã xây dựng trình HĐND tỉnh chính sách hỗ trợ thực hiện Chương trình bố trí, ổn định dân cư trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2024 - 2030, trong đó đề xuất hỗ trợ trực tiếp cho hộ gia đình, cá nhân và hỗ trợ cho địa bàn (khu dân cư) bố trí dân cư xen ghép để các hộ dân ổn định cuộc sống.
Hiện nay, nội dung này đã được UBND tỉnh trình HĐND tỉnh xem xét ban hành Nghị quyết quy định chính sách hỗ trợ thực hiện Chương trình bố trí, ổn định dân cư trên địa bàn tỉnh Nghệ An giai đoạn 2024 - 2030, dự kiến sẽ triển khai thực hiện từ nửa cuối năm 2024.
Việc ban hành chính sách hỗ trợ trên là cần thiết nhằm tạo căn cứ pháp lý để triển khai Chương trình bố trí, ổn định dân cư, đảm bảo cuộc sống, tài sản và tính mạng của người dân tại các vùng thiên tai, đặc biệt khó khăn và vùng biên giới./.
