Các đại biểu HĐND thị xã luôn nêu cao vai trò, tinh thần trách nhiệm người đại biểu của Nhân dân
Chất vấn là quyền và hình thức giám sát trực tiếp của đại biểu HĐND tại nghị trường. Theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương “đại biểu HĐND có quyền chất vấn Chủ tịch HĐND, Chủ tịch và các thành viên khác của UBND, Chánh án Tòa án nhân dân, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân và thủ trưởng các cơ quan thuộc UBND cùng cấp, người bị chất vấn phải trả lời trước HĐND trong thời gian do luật định”. Trong các kỳ họp HĐND, phiên chất vấn và trả lời chất vấn là phiên họp quan trọng.
Trao đổi về vấn đề này, ông Nguyễn Duy Thao, Ủy viên Ban Thường vụ Thị ủy, Phó Chủ tịch HĐND thị xã khóa II, III cho biết: Trong nhiệm kỳ vừa qua (2016 – 2021), các vị đại biểu HĐND thị xã luôn nêu cao vai trò, tinh thần trách nhiệm, tích cực hoàn thiện kỹ năng hoạt động, đổi mới phương pháp làm việc, không ngừng nâng cao chất lượng hoạt động, xứng đáng là người đại biểu của Nhân dân. Tại các kỳ họp, đa số đại biểu tích cực tham gia ý kiến chất vấn, các đại biểu đã thẳng thắn đặt câu hỏi cho các cơ quan có liên quan về những vấn đề nổi cộm, bức xúc và những vấn đề mà đại biểu cũng như cử tri quan tâm, đặc biệt là các vấn đề trong đời sống kinh tế, xã hội ở địa phương.
Các đại biểu đã tập trung nghiên cứu, sâu sát thực tiễn và có kỹ năng chất vấn để chất vấn về những vấn đề có chọn lọc. Câu hỏi ngắn gọn, đi thẳng vào vấn đề cần làm rõ. Cơ quan trả lời cũng xác định rõ trách nhiệm của mình và giải trình cụ thể, không báo cáo thành tích, không né tránh vòng vo, đi vào trọng tâm từng vấn đề mà đại biểu đưa ra, trong đó nói rõ hướng giải quyết, thời gian giải quyết để đại biểu HĐND tiếp tục giám sát quá trình thực hiện lời hứa của các ngành, các cấp sau các kỳ họp.
Việc thảo luận, chất vấn trả lời chất vấn tại các kỳ họp đã thể hiện tinh thần dân chủ nghị trường, cởi mở, thẳng thắn và thiết thực. Nhiều đại biểu HĐND thị xã đã thực hiện tốt quyền chất vấn đối với UBND, người đứng đầu các cơ quan chuyên môn thuộc UBND thị xã về trách nhiệm cá nhân và trách nhiệm đại diện trong thực thi chức trách nhiệm vụ được giao; kiên trì đeo bám vấn đề đã chất vấn đến khi có kết quả, thể hiện bản lĩnh, tâm huyết trong hoạt động dân cử. Chủ tịch UBND thị xã, người đứng đầu các cơ quan tổ chức đã nghiêm túc tiếp thu giải trình và đề ra biện pháp, thời gian khắc phục cụ thể, được các đại biểu và cử tri đồng tình.
Những tồn tại, hạn chế và giải pháp
Bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn một số hạn chế đó là: Vẫn còn có đại biểu chất vấn về các vấn đề chưa sâu, đưa ra những chứng lý kém thuyết phục, có đại biểu cả nhiệm kỳ không có ý kiến chất vấn... Có rất nhiều nguyên nhân như: đại biểu chưa tìm hiểu sâu, thiếu thông tin về vấn đề cần chất vấn; kiến thức pháp luật liên quan còn hạn chế, cách trình bày ý kiến chất vấn dàn trải, không ngắn gọn, rõ ràng, không trọng tâm, trọng điểm. Một số đại biểu thì mặc cảm với tâm lý bị cho là gây không khí căng thẳng trong kỳ họp…
Để nâng cao chất lượng hoạt động chất vấn của đại biểu Hội đồng nhân dân nhiệm kỳ 2021 – 2026, thiết nghĩ các đại biểu cần tập trung nghiên cứu các vấn đề sau:
Hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn có chất lượng, hiệu quả hay không, trách nhiệm này trước hết thuộc về cá nhân từng đại biểu HĐND. Người đại biểu cần ghi nhớ trước khi được cử tri bầu mình đã hứa hẹn như thế nào, khi đã là đại biểu rồi thì quyền chất vấn đã được pháp luật quy định đến đâu; cử tri khi lựa chọn bầu cũng mong đại biểu nên nặng cái chung chứ không phải nặng vì cái riêng. Khi chất vấn cần phải hiểu và nắm được tường tận hoặc tương đối tường tận vấn đề cần chất vấn, cần có minh chứng rõ ràng, cụ thể.
Để nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động chất vấn, giữa hai kỳ họp đại biểu phải chuẩn bị chu đáo nội dung chất vấn đảm bảo đúng pháp luật, đúng thực tế, có trọng tâm, trọng điểm gửi Thường trực HĐND cùng cấp để tổng hợp, lựa chọn. Muốn vậy, đại biểu phải dành thời gian nghiên cứu kỹ các quy định của pháp luật, nắm vững nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND và UBND các cấp, quyền và trách nhiệm của đại biểu HĐND; nắm vững nội dung nghị quyết của HĐND đã ban hành tại các kỳ họp; hiểu biết về tình hình, khả năng của địa phương và mỗi đơn vị trong việc thực hiện các nghị quyết của HĐND. Mặt khác, đại biểu phải tăng cường giám sát và tiếp xúc với cử tri, tiếp công dân, lắng nghe và chú ý đến dư luận trong Nhân dân, trên các phương tiện thông tin đại chúng để phân tích và chắt lọc cái đúng, cái sai, chứng cứ, từ đó đối chiếu với các quy định của pháp luật, các quy định của địa phương để hình thành câu chất vấn.
Trước kỳ họp, đại biểu HĐND phải dành thời gian tập trung đọc và nghiên cứu kỹ các báo cáo sẽ được trình tại kỳ họp để phân tích, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ của địa phương, đánh giá hiệu quả, ưu, khuyết điểm trong công tác chỉ đạo, quản lý, điều hành của UBND và các ngành liên quan. Từ đó, đại biểu HĐND phải nhận định được nguyên nhân chủ quan, khách quan dẫn đến kết quả hoàn thành hoặc không hoàn thành nhiệm vụ của địa phương, từng đơn vị.
Tại kỳ họp, Chủ tọa cần đổi mới phương pháp điều hành hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn: hướng người chất vấn và trả lời chất vấn vào nội dung chính, trọng tâm, trọng điểm, cắt bớt những vấn đề không quan trọng khác. Chủ tọa kỳ họp cần động viên, khích lệ đại biểu, tạo không khí cởi mở trách nhiệm giữa người chất vấn và người trả lời chất vấn, từng bước xác định rõ trách nhiệm của người đại biểu dân cử và xóa bỏ mặc cảm, tâm lý của người nêu vấn đề chất vấn. Nếu việc trả lời chất vấn không thỏa đáng, không rõ có thể tái chất vấn, hoặc có những biện pháp giám sát khác. Ngoài ra, cần nghiên cứu đổi mới nội dung, chương trình từng kỳ họp HĐND, cần phân phối thời gian phù hợp cho hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn, tùy mỗi lĩnh vực, mỗi ngành mà bố trí thời lượng chất vấn, trả lời chất vấn thỏa đáng.
Trong các yếu tố, thì bản lĩnh, trí tuệ của người đại biểu vẫn là yếu tố quan trọng có ý nghĩa quyết định hiệu quả của hoạt động giám sát bằng hình thức chất vấn. Càng ngày hoạt động chất vấn của đại biểu HĐND càng được cử tri và Nhân dân quan tâm, tin tưởng. Đây không những là hoạt động cơ bản của đại biểu, của HĐND mà chính là một biện pháp quan trọng thực hiện dân chủ, nâng cao vị trí, vai trò, uy tín của HĐND trong bộ máy chính quyền ở địa phương.
Trung tá Hồ Xuân Tiến
Ban chỉ huy quân sự thị xã Hoàng Mai
Đại biểu HĐND thị xã Hoàng Mai nhiệm kỳ 2021 - 2026
