Những kết quả đạt được
Tăng số người tham gia BHXH, BHYT
Trên cơ sở văn bản chỉ đạo của Trung ương, của Tỉnh, chỉ tiêu về tỷ lệ tham gia BHXH, tỷ lệ bao phủ BHYT đã được đưa vào một trong những chỉ tiêu quan trọng về phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, huyện hàng năm và giai đoạn. Nhờ triển khai thực hiện nhiều giải pháp hiệu quả công tác phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT trên địa bàn tỉnh đã đạt được nhiều kết quả tích cực, tăng hàng năm và cơ bản đạt được chỉ tiêu chung.
Số người tham gia BHXH tăng đều qua các năm, tính đến tháng 6/2022 có 368.151 người tham gia, đạt tỷ lệ 18,73% so với lực lượng lao động trong độ tuổi, tăng 45,61% so với năm 2018; số người tham gia BHXH tự nguyện tăng nhanh qua các năm, đạt tỷ lệ 6,34% cao hơn mức bình quân của cả nước (2,7%). Việc đóng BHXH cho người lao động tại các doanh nghiệp có nhiều chuyển biến tích cực, số doanh nghiệp đăng ký tham gia BHXH, BHYT cho người lao động ngày càng tăng: 8.692 doanh nghiệp; số lao động được tham gia BHXH: 260.018 người/tổng số 282.628 lao động trong các doanh nghiệp. Tỷ lệ bao phủ BHYT ngày càng tăng (từ 86,08% năm 2018 tăng lên 91,51% trong 6 tháng đầu năm 2022). Một số huyện có tỷ lệ người dân tham gia BHYT cao như: thành phố Vinh (96,14%), Kỳ Sơn (97,41%), Con Cuông (96,47%)...
Giải quyết, chi trả kịp thời các chế độ BHXH, đảm bảo quyền lợi và nâng cao chất lượng khám chữa bệnh BHYT
Việc giải quyết, thực hiện chi trả chế độ BHXH và chế độ lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng được thực hiện kịp thời, đầy đủ, đúng đối tượng, đúng chế độ. Từ năm 2018 đến nay, đã giải quyết các chế độ BHXH cho 794.209 lượt người với số tiền 42.175 tỷ đồng, quản lý và chi trả cho 163.518 người hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng. Kịp thời thực hiện các chính sách có liên quan do ảnh hưởng của dịch Covid-19: chi trả chính sách hỗ trợ 194.666 người lao động với số tiền là hơn 468 tỷ đồng.
Toàn tỉnh có 527 cơ sở khám bệnh, chữa bệnh BHYT gồm 496 cơ sở y tế công lập và 31 cơ sở y tế ngoài công lập. Trong thời gian qua ngành Y tế đã thực hiện nhiều giải pháp để đáp ứng tốt hơn nhu cầu khám bệnh, chữa bệnh BHYT của Nhân dân như: kê thêm giường bệnh (6 tháng đầu năm 2022, các cơ sở khám chữa bệnh kê giường thực kê cao hơn giường kế hoạch 141%), triển khai nhiều kỹ thuật mới, kỹ thuật chuyên sâu (Can thiệp mạch, phẫu thuật tim hở, thụ tinh trong ống nghiệm, phẫu thuật nội soi, điện sinh lý cơ tim, tán sỏi điện từ trường, điều trị u tuyến giáp bằng sóng cao tần, xạ trị, phẫu thuật sọ não cột sống,…)..., vì vậy, chất lượng công tác khám bệnh, chữa bệnh cho các đối tượng tham gia BHYT từng bước được nâng lên, người tham gia BHYT được hưởng dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh chất lượng hơn, được tiếp cận với các dịch vụ y tế thuận lợi hơn, quyền lợi cơ bản được đảm bảo. Từ năm 2018 đến tháng 6 năm 2022 các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh BHYT trên địa bàn tỉnh Nghệ An đã khám cho 22.218.004 lượt người có thẻ BHYT với tổng kinh phí khám bệnh, chữa bệnh BHYT là 17.492.825.470.588 đồng.
Những hạn chế, tồn tại
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, việc thực hiện chính sách, pháp luật về BHXH, BHYT còn có những tồn tại, hạn chế như:
Tỷ lệ bao phủ BHXH trên địa bàn tỉnh đạt kết quả còn thấp so với tỷ lệ bao phủ BHXH chung của cả nước (toàn quốc đạt tỷ lệ 34,1% lực lượng lao động, trong khi Nghệ An mới đạt 18,73%) và đạt tỷ lệ thấp so với chỉ tiêu Nghị quyết số 28-NQ/TW ngày 23/5/2018 của Ban Chấp hành Trung ương, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Nghệ An lần thứ XIX. Tỷ lệ học sinh, sinh viên tham gia BHYT mới đạt 96,76%, chưa hoàn thành chỉ tiêu Thủ tướng Chính phủ giao tại Quyết định số 1167/QĐ-TTg ngày 28/6/2016 (phải đạt 100%). Một số địa phương thiếu kiểm tra, giám sát việc triển khai thực hiện các chỉ tiêu về BHXH, BHYT được giao hàng năm, có địa phương chưa đạt chỉ tiêu được giao.
Số lượng doanh nghiệp chưa đăng ký tham gia BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động còn nhiều; nhiều đơn vị nợ đọng BHXH kéo dài, thậm chí có nhiều doanh nghiệp không có khả năng nộp BHXH gây ảnh hưởng đến việc giải quyết các chế độ BHXH kịp thời cho người lao động. Tình trạng rút BHXH một lần ngày càng tăng, có xu hướng trẻ hoá làm ảnh hưởng đến tỷ lệ bao phủ BHXH chung của cả tỉnh và ảnh hưởng đến mục tiêu, nỗ lực của tỉnh trong việc thực hiện an sinh xã hội cho toàn dân.
Công tác quản lý và sử dụng Quỹ BHYT còn một số bất cập do cơ chế chính sách chưa phù hợp, tỷ lệ bội chi Quỹ BHYT còn cao (từ 35% đến 61%).
Giải pháp để nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách, pháp luật về BHXH, BHYT
Thứ nhất: Hoàn thiện hệ thống pháp luật.
Để tạo hành lang pháp lý thống nhất, thuận lợi trong quá trình thực hiện chính sách, pháp luật về BHXH, BHYT thì việc hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan hết sức cần thiết để khắc phục những vướng mắc, khó khăn trong thực tiễn như: Quốc hội, Chính phủ cần sớm triển khai 10 nội dung đã đề ra tại Nghị quyết số 28-NQ/TW để hiện thực hoá quan điểm chỉ đạo của Đảng về chính sách BHXH. Nghiên cứu sửa đổi Luật BHYT theo hướng điều chỉnh mức đóng BHYT của người tham gia, phù hợp với mức chi phí khám chữa bệnh BHYT, đảm bảo cân đối quỹ khám chữa bệnh BHYT; xây dựng chế tài xử phạt đủ mạnh đối với các hành vi lạm dụng, trục lợi Quỹ BHYT.
Nghiên cứu, xem xét nâng mức hỗ trợ cho người đóng BHXH tự nguyện, đặc biệt là đối với hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ có mức sống trung bình để khuyến khích người dân tham gia BHXH tự nguyện góp phần giảm nghèo bền vững. Quy định cụ thể chế tài xử lý đối với các doanh nghiệp, chủ sử dụng lao động chậm đóng, trốn đóng BHXH cho người lao động. Xem xét rút ngắn thời gian tham gia BHXH để hưởng lương hưu đối với người tham gia BHXH tự nguyện; bổ sung mức đóng và hưởng chế độ thai sản khi tham gia BHXH tự nguyện; xem xét, bổ sung nhóm đối tượng là chủ hộ kinh doanh cá thể; người quản lý doanh nghiệp; người quản lý điều hành hợp tác xã không hưởng tiền lương, tham gia BHXH bắt buộc. Xem xét bổ sung chức năng thanh tra đầy đủ cho ngành BHXH để đảm bảo hiệu quả việc thanh tra, xử lý các sai phạm trong việc thực hiện chính sách pháp luật về BHXH, BHYT.
Thứ hai, đẩy mạnh công tác tuyên truyền vận động người dân tham gia BHXH, BHYT bằng nhiều hình thức thích hợp, với phương châm “đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng đối tượng “theo chỉ đạo của Tỉnh uỷ tại Kế hoạch số 81-KH/TU ngày 07/3/2022.
Thứ ba, tăng cường đôn đốc thu hồi nợ đọng BHXH; đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành quy định pháp luật về BHXH, BHYT tại các đơn vị nợ, trốn đóng BHXH; thực hiện các giải pháp giảm nợ đóng BHXH, kiên quyết xử phạt các hành vi chậm đóng, trốn đóng BHXH; rà soát rút giấy phép kinh doanh đối với các đơn vị không hoạt động; thực hiện phá sản, giải thể các doanh nghiệp hoạt động thua lỗ kéo dài, ngừng hoạt động theo đúng quy định; chỉ đạo các ngành Công an, Tòa án nhân dân, Thi hành án dân sự…xử lý nghiêm các đơn vị cố tình trốn đóng BHXH, BHYT cho người lao động, chiếm dụng tiền đóng của người lao động; chỉ đạo các cơ quan tư pháp xem xét, khởi tố đối với các đơn vị cố tình chây ỳ, trốn đóng, nợ đọng BHXH trong thời gian dài, số nợ lớn.
Ngoài ra, cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý kịp thời các vi phạm trong công tác khám chữa bệnh BHYT tại các cơ sở y tế, thực hiện các giải pháp để ngăn chặn tình trạng lạm dụng, trục lợi quỹ BHYT.
Thứ tư, nghiên cứu xây dựng chính sách hỗ trợ mức đóng cho các nhóm đối tượng, các đối tượng ở các vùng đặc biệt khó khăn tham gia BHXH tự nguyện, BHYT từ nguồn ngân sách tỉnh (ngoài mức quy định của Trung ương) theo đúng Kế hoạch số 81-KH/TU để đảm bảo hoàn thành chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX. Trong đó xem xét xây dựng chính sách hỗ trợ đóng BHYT cho nhóm đối tượng bị ảnh bởi Quyết định số 861/QĐ-TTg ngày 04/6/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt danh sách các xã khu vực III, khu vực II, khu vực I thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025, Quyết định số 353/QĐ-TTg ngày 15/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo; hỗ trợ mua thẻ BHYT cho nhóm đối tượng Người cao tuổi (từ 70 đến dưới 80 tuổi) chưa được ngân sách nhà nước cấp thẻ BHYT; hỗ trợ mua thẻ BHYT cho học sinh thuộc hộ gia đình nghèo, cận nghèo, ở vùng miền núi; hỗ trợ kinh phí cho người dân đóng BHXH tự nguyện, nhất là đối với các đối tượng chính sách, nhằm hướng đến tính bền vững của chính sách an sinh xã hội.
Thứ năm nâng cao chất lượng khám chữa bệnh BHYT, sử dụng có hiệu quả kinh phí khám chữa bệnh BHYT, giải quyết kịp thời các vướng mắc, các vấn đề phát sinh trong quá trình tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật về BHYT.
Thứ sáu, thực hiện công tác chi trả các chế độ BHXH đảm bảo chặt chẽ, chính xác, công khai, minh bạch. Tăng cường rà soát, kiểm tra việc giải quyết các chế độ BHXH đảm bảo đúng quy định, phòng ngừa để không xảy ra vi phạm, tiêu cực./.
