Thành phần đoàn giám sát tinh gọn, có sự tham gia của đại biểu HĐND có chuyên môn và đại biểu HĐND ứng cử trên địa bàn nơi đoàn đến giám sát. Bên cạnh đó, cần tăng số lượng đại biểu chuyên trách, khuyến khích đại biểu tái cử. Trong công tác cán bộ nhiệm kỳ tới, quan tâm bố trí Trưởng các Ban HĐND huyện hoạt động chuyên trách.

• Bài 1: Rõ trách nhiệm, lộ trình, nội dung tái giám sát
• Bài 2: Minh bạch, giải quyết kịp thời một số vấn đề bức xúc
• Bài 3: Công khai kết quả, đưa ra chất vấn, giải trình

Giải quyết hiệu quả nhiều vấn đề nổi lên

Phiên họp chất vấn và trả lời chất vấn thường chiếm gần 1/3 thời gian của mỗi kỳ họp thường lệ HĐND huyện Hưng Nguyên và luôn là một nội dung thu hút sự quan tâm theo dõi và giám sát của đông đảo cử tri, nhân dân. Đại biểu chất vấn thẳng thắn và kiên quyết làm rõ trách nhiệm, hướng giải quyết của các cơ quan hữu quan. Hầu hết các ý kiến chất vấn đều được các lãnh đạo ngành tiếp thu, trả lời rõ ràng, gắn trách nhiệm và thời hạn giải quyết. Các ban của HĐND huyện theo dõi, đôn đốc, giám sát thường xuyên việc thực hiện Kết luận của Chủ tọa phiên họp chất vấn, trả lời chất vấn. Nhờ vậy, đã giải quyết hiệu quả nhiều vấn đề nổi lên, được cử tri và dư luận quan tâm.

Các đoàn giám sát của HĐND huyện tập trung giám sát việc thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của huyện; những vấn đề được cử tri và dư luận quan tâm, như: xây dựng cơ bản, quản lý và sử dụng ngân sách, quản lý đất đai, môi trường, phòng chống tham nhũng, lãng phí; giải quyết khiếu nại, tố cáo; công tác khám, chữa bệnh, thực hiện chính sách với người có công… Kết quả giám sát được báo cáo trực tiếp tại kỳ họp HĐND huyện, trong đó nêu rõ kết quả đạt được, hạn chế, tồn tại và kiến nghị đối với từng cấp, từng ngành, cơ quan, đơn vị liên quan để có biện pháp giải quyết, khắc phục những hạn chế trong quá trình quản lý, điều hành.

Bên cạnh những kết quả đạt được, Thường trực HĐND huyện Hưng Nguyên cũng thẳng thắn nhìn nhận: hoạt động chất vấn tại kỳ họp tuy sôi nổi nhưng số lượng đại biểu đăng ký chất vấn còn ít; phần trả lời có khi còn thiếu cụ thể, thiếu giải pháp và thời hạn khắc phục; sự phối hợp để giải quyết những vấn đề phức tạp, liên quan đến nhiều ngành chưa thật chặt chẽ. Số lượng, quy mô và phạm vi giám sát của Thường trực và các Ban HĐND huyện tuy có tăng lên nhưng chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Nhất là giám sát việc thực hiện những vấn đề lớn, phát sinh, cần giải quyết ngay có lúc chưa kịp thời, hiệu quả chưa cao. Phương thức giám sát còn rập khuôn, ít có sự đổi mới. Giám sát ở cơ sở chủ yếu vẫn nghe trình bày báo, ít chất vấn, tranh luận nên kết quả giám sát chưa thật sâu sắc.

Việc thực hiện kiến nghị sau giám sát và việc thực hiện kết luận của Chủ tọa tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn của HĐND, phiên họp của Thường trực HĐND có nơi, có lúc chưa được quan tâm đúng mức. Công tác theo dõi, đôn đốc việc thực hiện kiến nghị sau giám sát chưa kịp thời, hiệu quả.

Lựa chọn các dự án, công trình... cần kiểm tra thực tế

Từ những kết quả đạt được trong hoạt động giám sát, Thường trực HĐND huyện Hưng Nguyên cho rằng, nội dung giám sát phải thiết thực phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ của địa phương trong từng thời điểm; được các cấp, các ngành và dư luận xã hội quan tâm. Việc lựa chọn nội dung giám sát có trọng tâm, trọng điểm; những vấn đề dễ nảy sinh phức tạp, cần sắp xếp thứ tự ưu tiên, tránh dàn trải; có thể kết hợp nhiều nội dung có liên quan vào một đợt giám sát, khảo sát, hạn chế ảnh hưởng đến hoạt động của các cơ quan giám sát.

Kế hoạch, đề cương giám sát phải được xây dựng cụ thể, chi tiết; xác định mốc thời gian báo cáo, yêu cầu cung cấp đầy đủ thông tin, số liệu và gửi đến cơ quan, đơn vị chịu sự giám sát và các đơn vị liên quan. Sau khi nhận được báo cáo của các đơn vị chịu sự giám sát, Thường trực, các ban HĐND xem xét, quyết định lựa chọn đơn vị, thời gian giám sát và các dự án, công trình, mô hình... cần phải thẩm tra, kiểm tra thực tế.

Thành phần đoàn giám sát tinh gọn, có sự tham gia đầy đủ của đại biểu HĐND có chuyên môn và đại biểu HĐND ứng cử trên địa bàn nơi đoàn đến giám sát. Ngoài ra, tùy theo từng nội dung giám sát, khảo sát cụ thể, thành phần đoàn có thể mời đại diện một số ngành, cá nhân có năng lực, kinh nghiệm, am hiểu sâu về nội dung giám sát cùng tham gia. Trường hợp cần thiết, có thể mời chuyên gia tham gia đoàn giám sát hoặc tranh thủ ý kiến của những người có am hiểu sâu, rộng lĩnh vực giám sát để nâng cao chất lượng giám sát.

Bố trí trưởng các ban HĐND huyện chuyên trách

Từ thực tiễn hoạt động giám sát, Thường trực HĐND huyện Hưng Nguyên cho rằng, cần tăng số lượng đại biểu chuyên trách, khuyến khích đại biểu tái cử. Bảo đảm hợp lý tỷ lệ đại biểu ở các cơ quan chính quyền và đại biểu công tác ở các cơ quan khối Đảng, đoàn thể, các tổ chức chính trị xã hội, hội nghề nghiệp theo hướng giảm số đại biểu kiêm nhiệm công tác tại các cơ quan chuyên môn của UBND các cấp. Hiện nay, trưởng các ban HĐND tại một số huyện đang hoạt động kiêm nhiệm. Trong công tác cán bộ nhiệm kỳ tới, kiến nghị Thường trực HĐND tỉnh xem xét, chỉ đạo để trưởng các ban HĐND huyện là đại biểu hoạt động chuyên trách. (Trưởng các ban HĐND huyện Hưng Nguyên hiện đều được bố trí hoạt động chuyên trách).

Cùng với đó, bộ máy tham mưu, giúp việc của HĐND cấp huyện cần được kiện toàn theo hướng chuyên nghiệp, hiệu quả; bố trí đủ số lượng, phân công nhiệm vụ cụ thể, rõ ràng; có sự liên thông, phối hợp chặt chẽ, đồng bộ, bảo đảm không chồng chéo và phân tán nguồn lực; nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu, bố trí hợp lý các điều kiện vật chất cần thiết cho hoạt động giám sát của HĐND.