Có thể nói, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn thứ 2 (2021 - 2025) đã được triển khai một cách bài bản, sâu rộng trên bình diện chung cả nước, trong đó Nghệ An được đánh giá là điểm sáng. Kết quả thực hiện Chương trình đã góp phần thay đổi đáng kể diện mạo nông thôn, thúc đẩy nông nghiệp phát triển, nâng cao đời sống của người dân.
Ban chỉ đạo Chương trình được thành lập sớm và kịp thời kiện toàn để phù hợp với tình hình và đảm bảo việc chỉ đạo, điều hành thông suốt, không gián đoạn. Các cấp, các ngành, đơn vị theo chức năng, nhiệm vụ đã chủ động phối hợp tham mưu, triển khai các biện pháp thực hiện Chương trình, đồng thời nhận diện và giải quyết những khó khăn, vướng mắc. Hệ thống văn bản từ lãnh đạo, chỉ đạo đến quy định cơ chế, chính sách và tổ chức thực hiện được ban hành kịp thời, đồng bộ: Tỉnh ủy ban hành Chỉ thị số 13-CT/TU ngày 03/12/2022 về đẩy nhanh tiến độ, nâng cao chất lượng xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025 trên địa bàn tỉnh Nghệ An; Hội đồng nhân dân tỉnh ban hành Nghị quyết số 24/2020/NQ-HĐND ngày 13/12/2020 về một số chính sách trong xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Nghệ An giai đoạn 2021 - 2025 và các nghị quyết quy định nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ vốn đầu tư phát triển, tỷ lệ vốn đối ứng của ngân sách địa phương, kế hoạch vốn hàng năm; Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Kế hoạch thực hiện Chương trình giai đoạn 2021 - 2025 và hàng năm, quy định nội dung, tiêu chí xã, huyện đạt chuẩn các cấp độ, Bộ tiêu chí thôn, xóm, bản đạt chuẩn nông thôn mới, vườn chuẩn nông thôn mới, kế hoạch thực hiện phong trào thi đua, kiểm tra, giám sát, đánh giá thực hiện Chương trình, phân bổ kinh phí hàng năm...
Tổng nguồn vốn huy động thực hiện Chương trình cả giai đoạn trên địa bàn tỉnh là 66.154.200 triệu đồng với cơ cấu vốn ngân sách Nhà nước (bao gồm cả 4 cấp Trung ương, tỉnh, huyện, xã) chiếm 9,76%, vốn lồng ghép từ các chương trình dự án chiếm 9,15%, vốn tín dụng chiếm 73,1%, vốn doanh nghiệp chiếm 4,1% và vốn Nhân dân đóng góp chiếm 3,87%.
Riêng về kết quả triển khai chính sách đặc thù xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Nghệ An giai đoạn 2021 - 2025 theo Nghị quyết số 24/2020/NQ-HĐND của Hội đồng nhân dân tỉnh đến thời điểm hiện nay đã giao chỉ tiêu hỗ trợ 571.456 tấn xi măng. Trên cơ sở đó, các địa phương đã làm được trên 3.001/3.265 km đường giao thông nông thôn với kinh phí hơn 3.308 tỷ đồng, nâng tổng số km giao thông đã xây dựng, nâng cấp của toàn tỉnh từ khi thực hiện Chương trình là 13.160 km với tổng kinh phí hơn 15.827 tỷ đồng. Ngoài chính sách hỗ trợ xi măng, chính sách thưởng công trình phúc lợi đã thực hiện là 134,44 tỷ đồng dành cho xã đạt chuẩn nông thôn mới các cấp độ và mô hình vườn đạt chuẩn nông thôn mới.
Từ chính sách chung và chính sách đặc thù của tỉnh đã tạo động lực lớn, khơi dậy quyết tâm, nỗ lực mạnh mẽ của chính quyền, người dân trong triển khai Chương trình. Phong trào thi đua “Nghệ An chung sức xây dựng nông thôn mới” được triển khai sâu rộng, có sự lan tỏa, phát huy hiệu quả tích cực. Hệ thống chính trị các cấp và đặc biệt là cộng đồng người dân đã tích cực tham gia, thi đua lập thành tích với phương châm “người dân là chủ thể”, “người dân làm chủ”. Tổng kết Phong trào, toàn tỉnh có 326 tập thể và 361 cá nhân được Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh tặng Bằng khen, 3 tập thể và 1 cá nhân được Chủ tịch Nước tặng Huân chương lao động hạng Ba, 2 tập thể được Chính phủ tặng Cờ thi đua, 10 tập thể và 2 cá nhân được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen.
Với sự tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện và ưu tiên nguồn lực, đến nay, các nội dung của Chương trình giai đoạn 2021 - 2025 cơ bản đã hoàn thành. Trong đó, yêu cầu cơ cấu lại ngành nông nghiệp được triển khai toàn diện trên tất cả các lĩnh vực; hình thức tổ chức sản xuất từng bước được đổi mới; đẩy mạnh ứng dụng cơ giới hóa, tiến bộ khoa học công nghệ góp phần tăng năng suất cây trồng, vật nuôi. Công tác giảm nghèo và đảm bảo an sinh xã hội được đặc biệt quan tâm, mức giảm tỷ lệ hộ nghèo bình quân hàng năm là 1,16%.
Về kết quả thực hiện các mục tiêu, trong giai đoạn đã có thêm 44 xã đạt chuẩn nông thôn mới, 100 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, 16 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu, 3 huyện đạt chuẩn nông thôn mới; có thêm 374 vườn chuẩn nông thôn mới, 43 thôn/bản đạt chuẩn; bình quân tiêu chí là 17,11 tiêu chí/xã; có thêm 687 sản phẩm được công nhận OCOP; thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn là 47,184 triệu đồng/người/năm (tăng 11,684 triệu đồng/người/năm so với năm 2021).
Bên cạnh kết quả đạt được, tồn tại, hạn chế trong thực hiện Chương trình giai đoạn vừa qua cũng đã được nhận diện rõ. Đó là việc triển khai chính sách đặc thù của tỉnh hỗ trợ xi măng làm đường giao thông nông thôn còn chưa kịp thời, chưa đáp ứng đủ nhu cầu; kết quả thực hiện Chương trình có sự chênh lệch đáng kể giữa khu vực đồng bằng và miền núi; nhiều nơi chưa chú trọng đúng mức đến phát triển sản xuất, tạo sinh kế bền vững; liên kết sản xuất còn hạn chế; hiệu quả hoạt động của một số khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã chưa cao; tiến độ giải ngân của các nguồn vốn năm 2025 còn chậm.
Trước thềm giai đoạn mới, Chính phủ đề xuất Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới tích hợp với 2 Chương trình còn lại là giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số miền núi thành Chương trình chung. Việc tích hợp sẽ tránh đầu tư dàn trải, trùng lặp và chắc chắn sẽ hướng tới mục tiêu, yêu cầu cao hơn. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh nhiệm kỳ mới 2025 - 2030 và Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2026 - 2030 cũng đã xác định mục tiêu đến năm 2030 tỷ lệ xã đạt chuẩn nông thôn mới đạt 60%, trong đó nông thôn mới hiện đại đạt 12%.
Những bài học kinh nghiệm rút ra từ giai đoạn trước sẽ là hành trang quý báu để triển khai hiệu quả Chương trình trong giai đoạn tới. Đó là cần tiếp tục làm tốt công tác tuyên truyền; coi trọng công tác xây dựng và đào tạo đội ngũ cán bộ nòng cốt các cấp, nhất là cấp cơ sở; xác định mục tiêu nâng cao thu nhập cho người dân là tiền đề quan trọng để thực hiện các tiêu chí khác; đa dạng hóa nguồn lực theo phương châm “huy động nguồn lực từ cộng đồng là quyết định, sự tham gia của doanh nghiệp và xã hội là quan trọng, sự hỗ trợ từ ngân sách Nhà nước là cần thiết”; huy động sự tham gia của cả hệ thống chính trị, đồng thời khơi dậy tinh thần thi đua, kịp thời nhân rộng, lan tỏa mô hình hay, cách làm sáng tạo...
Từ tiền đề, thành tựu đã đạt được trong giai đoạn vừa qua, Nghệ An đã sẵn sàng và quyết tâm phấn đấu để tiếp tục là điểm sáng xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2026 - 2035./.
.jpg)
.jpg)
