Nỗ lực vì sức khoẻ và chất lượng cuộc sống của người dân

Tăng tỷ lệ người dân được dùng nước sạch

Thị xã Hoàng Mai thuộc đô thị loại IV, gồm 5 phường và 5 xã. Thời điểm năm 2021, qua khảo sát, đánh giá, toàn thị xã mới chỉ có 24,13% hộ dân sử dụng nước sạch từ hệ thống cấp nước tập trung; có 5 xã, phường chưa thực hiện đấu nối sử dụng nước sạch. Trong khi đó, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thị xã Hoàng Mai khoá II, nhiệm kỳ 2020 – 2025 đề ra chỉ tiêu đến năm 2025, tỷ lệ hộ dân được dùng nước hợp vệ sinh là 100%, trong đó tỷ lệ hộ dân dùng nước sạch là 95%.

Từ thực tiễn trên, Thị uỷ Hoàng Mai đưa nội dung cấp nước sạch cho người dân vào 21 nội dung, vụ việc thuộc diện theo dõi, chỉ đạo của Ban Thường vụ Thị uỷ. HĐND thị xã Hoàng Mai vào cuộc giám sát tình hình chỉ đạo, triển khai cấp nước sạch cho Nhân dân trên địa bàn thị xã. Trên cơ sở đó, UBND thị xã làm việc với các nhà máy nước để tập trung công sức, nguồn lực xây dựng mạng lưới cấp nước và đồng hành tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cùng với doanh nghiệp; đồng thời giao trách nhiệm cho UBND các phường, xã tuyên truyền, vận động người dân thực hiện đấu nối sử dụng nước sạch tập trung. Theo chia sẻ của ông Nguyễn Bá Thế - Trưởng phòng Kinh tế - Hạ tầng và Đô thị Thị xã: Sau 3 năm quyết liệt (2022 – 2024), tỷ lệ hộ dân sử dụng nước sạch từ hệ thống cấp nước tập trung trên địa bàn thị xã Hoàng Mai chiếm 50,16%. Từ chỉ có 5 xã, phường; nay đã có 7 xã, phường thực hiện đấu nối đưa nước sạch về cho dân; từ 80 cơ quan, đơn vị sử dụng nước từ hệ thống cấp nước tập trung, nay có 106 đơn vị. Hiện tại, xã Quỳnh Lộc đã triển khai một phần dự án lắp đặt hệ thống cấp nước tập trung và 2 phường, xã còn lại là Mai Hùng, Quỳnh Lập cũng đang tập trung triển khai.

Tại huyện Quỳnh Lưu, Thường trực HĐND huyện đã tổ chức phiên giải trình đối với UBND huyện về cung ứng nước sạch trên địa bàn huyện. Phiên giải trình được mở rộng đối tượng tham gia bao gồm lãnh đạo UBND huyện, các phòng, ngành liên quan cấp huyện, chủ các doanh nghiệp cung ứng nước sạch, Chủ tịch UBND và cử tri các xã, thị trấn trên địa bàn huyện để trao đổi trực tiếp, làm rõ các khó khăn, vướng mắc, tạo sự thống nhất về mặt nhận thức và hành động với các giải pháp cụ thể. Trên cơ sở phiên giải trình, Thường trực HĐND huyện Quỳnh Lưu đã đề xuất nội dung này. Đề xuất được Thường trực, Ban Thường vụ Huyện ủy Quỳnh Lưu đưa vào chương trình theo dõi, chỉ đạo hàng tháng, đồng thời có biện pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc thường xuyên. Nhờ đó, tỷ lệ hộ dân sử dụng nước sạch tập trung đã tăng từ dưới 20% năm 2022 lên 25,61% năm 2024. Hệ thống cấp nước cũng được mở rộng, nâng số xã, thị trấn có đấu nối nước sạch từ 5 lên 11 xã, thị trấn.

Tại huyện Diễn Châu, cùng với việc phối hợp với các nhà máy nước để mở rộng vùng cung cấp nước sinh hoạt cho người dân, từ đầu nhiệm kỳ 2020 – 2025 đến nay, địa phương đã tập trung lồng ghép các nguồn vốn, triển khai xây dựng và đưa vào vận hành thêm 4 nhà máy nước. Nhờ đó, tổng số nhà máy nước trên địa bàn đã tăng lên 11. Theo đó, tỷ lệ hộ dân ở đô thị và nông thôn trên địa bàn huyện Diễn Châu sử dụng nước sạch từ các nhà máy đạt hơn 45%. Nhiều địa phương có tỷ lệ hộ dân sử dụng nước sạch từ hệ thống cấp nước tập trung cao, như xã Diễn Đồng có 100% hộ dân; xã Diễn Nguyên đạt 87,6%; xã Diễn Vạn hơn 80%; xã Diễn Thọ hơn 73%… Cùng với việc mở rộng cấp nước sinh hoạt tập trung, huyện Diễn Châu cũng chỉ đạo các xã chưa có hệ thống cấp nước hoặc có khoảng cách xa các nhà máy đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân sử dụng máy lọc nước nhỏ lẻ theo quy mô hộ gia đình và nhóm hộ. Nhờ đó, tỷ lệ hộ dân sử dụng nước sạch từ công trình cấp nước nhỏ lẻ đạt hơn 39%. Xét về tiêu chuẩn sử dụng nước hợp vệ sinh của Bộ Y tế, trên địa bàn huyện Diễn Châu, 99,9 % hộ dân đã được tiếp cận nước hợp vệ sinh.

Thời gian qua, lĩnh vực nước sạch đã nhận được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của tỉnh và các địa phương; ưu tiên bố trí, lồng ghép các nguồn vốn từ các Chương trình Mục tiêu quốc gia, nguồn vốn vay ưu đãi từ Ngân hàng Thế giới, Ngân hàng Phát triển Châu Á và nguồn viện trợ không hoàn lại từ các tổ chức phi chính phủ, thu hút đầu tư từ doanh nghiệp, đóng góp từ Nhân dân. Theo báo cáo của UBND tỉnh tại phiên giải trình của Thường trực HĐND tỉnh vào cuối năm 2024 vừa qua về công tác quản lý hoạt động sản xuất, kinh doanh nước sạch đô thị và nông thôn trên địa bàn tỉnh, hệ thống mạng lưới nhà máy cấp nước sạch tập trung khu vực đô thị được đầu tư “phủ sóng” tại 19/20 huyện, thành, thị xã với tổng 20 nhà máy (trừ huyện Nghĩa Đàn), gắn với cải tạo, đầu tư đồng bộ mạng lưới đường ống cấp nước, đáp ứng nhu cầu nước sinh hoạt cho người dân đô thị. Tương tự, khu vực nông thôn cũng được tập trung đầu tư với tổng 561 công trình cấp nước sinh hoạt tập trung hiện có; trong đó có 492 công trình tự chảy ở miền núi, 69 công trình bơm dẫn động lực ở đồng bằng, trung du, với tổng công suất thiết kế khoảng 80.000 m³/ngày đêm, cấp nước sinh hoạt cho khoảng 115.000 hộ dân của 160 xã/tổng 411 xã. Nhờ đó, nhu cầu sử dụng nước sạch của người dân được đáp ứng tốt hơn, đặc biệt giúp giảm tình trạng thiếu nước sạch ở nhiều khu vực khó khăn. Kết quả cấp nước sinh hoạt cho người dân đến hết năm 2024 đã tiệm cận với chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh khoá XIX, nhiệm kỳ 2020 – 2025 đề ra. Cụ thể, tỷ lệ người dân nông thôn được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh toàn tỉnh đã đạt 89,5%/chỉ tiêu 90%; trong đó tỷ lệ nước sạch đạt quy chuẩn chiếm khoảng 52,5%. Tỷ lệ người dân đô thị loại IV được dùng nước sạch từ hệ thống cấp nước tập trung đạt khoảng 83%/chỉ tiêu 93-95%; tỷ lệ người dân đô thị loại V được dùng nước sạch từ hệ thống cấp nước tập trung đạt khoảng 91%/chỉ tiêu 85-87%. Kết quả này góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Giải quyết các vấn đề bất cập, khó khăn

Bên cạnh những kết quả tích cực, vấn đề nước sạch vẫn còn đặt ra nhiều mối lo lắng và bức xúc trong Nhân dân, nhất là, chất lượng nước sinh hoạt từ hệ thống cấp nước tập trung có những thời điểm, khu vực chưa đảm bảo. Kết quả kiểm tra của cơ quan chức năng cho thấy một số chỉ tiêu chất lượng nước vượt ngưỡng quy định cho phép. Một số vùng dân cư tập trung ở vùng nông thôn, nhất là vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng bãi ngang… vẫn xảy ra tình trạng thiếu nước sinh hoạt. Người dân tại đây chưa được sử dụng nước hợp vệ sinh thường xuyên theo nhu cầu, do chưa được đầu tư hệ thống cấp nước phù hợp.

Tại phiên giải trình của Thường trực HĐND tỉnh vào cuối năm 2024 về công tác quản lý hoạt động sản xuất, kinh doanh nước sạch đô thị và nông thôn trên địa bàn tỉnh cũng đã phân tích làm rõ nhiều tồn tại, hạn chế. Điều đáng quan tâm nhất là tỷ lệ người dân nông thôn được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh và nước sạch đạt quy chuẩn còn thấp so với bình quân chung cả nước. Cụ thể, đến hết năm 2024, ở Nghệ An mới chỉ có 89,5% người dân nông thôn được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh, trong đó tỷ lệ nước sạch đạt quy chuẩn chiếm khoảng 52,5%; thì cả nước đã có khoảng 97% người dân được sử dụng nước hợp vệ sinh, trong đó có 74,2% số hộ dân nông thôn được sử dụng nước đạt quy chuẩn và có khoảng 55,1% hộ dân sử dụng nước sạch đạt quy chuẩn từ công trình cấp nước tập trung. Hiện trạng nhiều công trình cấp nước sạch tập trung trên địa bàn tỉnh đã qua nhiều năm sử dụng, nay đã xuống cấp, hư hỏng; nhất là ở địa bàn miền núi, vùng sâu, vùng xa chủ yếu là các công trình nhỏ lẻ tự chảy, không đảm bảo tính bền vững và cấp nước cho người dân. Đồng thời, ở khu vực nông thôn, hầu hết các công trình cấp nước sạch quy mô nhỏ, manh mún, phân tán, không có khả năng cân đối thu, chi tài chính phục vụ công tác quản lý vận hành, khai thác sử dụng, duy tu bảo dưỡng công trình. Mặt khác, liên quan đến quản lý, hiện đang có nhiều loại hình chủ đầu tư và quản lý, khai thác, vận hành các công trình khai thác nước sạch nông thôn, gây khó khăn trong công tác quản lý và phát huy hiệu quả công trình…

Trên cơ sở Thông báo Kết luận phiên giải trình của Thường trực HĐND tỉnh, ông Lâm Duy Thưởng – Giám đốc Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn Nghệ An cho biết: Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường Nghệ An) đã và đang tích cực tham mưu UBND tỉnh xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện Quy hoạch tỉnh Nghệ An thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn 2050 liên quan đến lĩnh vực nước sạch; trong đó có một số nội dung đề xuất trọng tâm đầu tư xây dựng mới hệ thống cấp nước sạch nông thôn tại các khu vực chưa được đầu tư, kết hợp với nâng cấp, sửa chữa một số công trình hiện có, tạo thành cụm công trình hoạt động hiệu quả; đồng thời đưa vào kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026 - 2030 để xây dựng mới và sửa chữa, nâng cấp 4 công trình cấp nước sạch tập trung tại 4 địa phương: Hưng Nguyên, Nam Đàn, Diễn Châu, Yên Thành.

Song song với đó, ngành cũng đang tiến hành rà soát, đánh giá và đề xuất UBND tỉnh quyết định chuyển đơn vị quản lý một số công trình cấp nước sạch tập trung hiện đang do cấp xã quản lý vận hành về cho đơn vị sự nghiệp công lập quản lý vận hành theo Nghị định số 43/2021/NĐ-CP của Chính phủ để đảm bảo các công trình hoạt động hiệu quả bền vững. Ngành cũng đang tích cực kêu gọi thu hút đầu tư gắn với lồng ghép các nguồn vốn từ các Chương trình Mục tiêu quốc gia và nguồn xã hội hoá để đầu tư mới và nâng cấp, mở rộng công suất và phạm vi cấp nước của các công trình cấp nước tập trung hiện có, đáp ứng tốt hơn nhu cầu sử dụng nước của Nhân dân trên địa bàn tỉnh./.