Tạo sự chuyển động tích cực ở cơ sở
Thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, nhiều đơn vị cấp xã, nhất là khu vực miền núi và biên giới đang phải đối diện với thực tế khối lượng công việc tăng, trong khi đội ngũ cán bộ, công chức vừa thiếu về số lượng, vừa bất cập về chuyên môn. Trong bối cảnh ấy nhiều địa phương đã có sự linh hoạt trong chỉ đạo, điều hành, nỗ lực phục vụ Nhân dân, tạo chuyển động tích cực ở cơ sở.
Ở xã Tiên Đồng, tính đến thời điểm cuối tháng 11/2025, toàn xã đang thiếu 16 vị trí việc làm, trong đó có một số chức danh lãnh đạo phòng, ban chuyên môn, như Chánh Văn phòng HĐND, UBND xã; Phó Chánh Văn phòng Đảng uỷ; Trưởng phòng Văn hoá.
Ở một số lĩnh vực chuyên môn then chốt, như phòng Văn hoá, phòng Kinh tế, cơ quan Ủy ban MTTQ xã mới chỉ đáp ứng đủ 50% số nhân sự theo định biên. Mặt khác, một số lĩnh vực đòi hỏi chuyên ngành, như giáo dục, y tế, đất đai, xây dựng, công nghệ thông tin… chưa có cán bộ được đào tạo đúng chuyên ngành.
Cấp uỷ, chính quyền xã Tiên Đồng chú trọng công tác chính trị tư tưởng, động viên cán bộ, công chức có năng lực nổi trội, kỹ năng tốt, tinh thần trách nhiệm cao gánh vác thêm việc ở những vị trí khuyết biên chế; đồng thời hỗ trợ, kèm cặp những cán bộ khác để bộ máy không bị ách tắc. Đây không chỉ là giải pháp tình thế, mà là cách thức tổ chức công việc phù hợp với yêu cầu mới: Người có kinh nghiệm dìu dắt người ít kinh nghiệm, việc gấp giao người giỏi, tránh tình trạng bố trí “cào bằng”, dẫn đến tắc nghẽn khi nhiệm vụ nhiều, thời gian gấp, yêu cầu xử lý cao.
Bí thư Đảng uỷ xã Tiên Đồng Lê Thị Thêu
Trong các nhiệm vụ đặc thù, ví dụ như cập nhật dữ liệu đất đai, thống kê thiệt hại sau mưa bão, xã Tiên Đồng chủ trương huy động cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc. Tinh thần “không có việc anh - việc tôi, mà là nhiệm vụ chính trị chung của địa phương” trở thành nguyên tắc điều hành, giúp nâng hiệu suất công việc, tăng tính liên thông và giảm áp lực cho đội ngũ chuyên môn vốn đang thiếu nhân lực nghiêm trọng. Cách làm này ở xã Tiên Đồng còn thể hiện rõ một tư duy quản trị mới ở cấp xã sau sắp xếp, đó là đoàn kết để vượt khó, chia sẻ để giảm tải, hỗ trợ để nâng cao chất lượng công việc.
Điều này không chỉ giúp địa phương hoàn thành nhiệm vụ trong bối cảnh thiếu người mà còn xây dựng cơ chế làm việc đoàn kết, cộng sự, xây dựng văn hoá trách nhiệm và tạo dựng niềm tin của Nhân dân đối với hệ thống chính trị ở cơ sở.
Còn ở xã Hoa Quân, xét về định biên thì không thiếu cán bộ, nhưng “điểm nghẽn” lại nằm ở cơ cấu chuyên môn và khả năng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong bối cảnh mới. Bí thư Đảng uỷ xã Nguyễn Trọng Anh thẳng thắn nhìn nhận: Nhiều cán bộ có bằng cấp, có trình độ chuyên môn, nhưng năng lực thực thi công việc còn hạn chế. Trước đây, nhiều đầu việc thuộc về cấp huyện; xã chỉ thực hiện một phần. Nay cán bộ xã phải cùng lúc đảm nhiệm cả chuyên môn lẫn trực tiếp xử lý yêu cầu của người dân. Một số cán bộ phải “ôm” thêm những nhiệm vụ ngoài chuyên ngành đào tạo, khiến những hạn chế về kỹ năng, nghiệp vụ càng bộc lộ rõ. Đáng chú ý, các chức danh then chốt như Trưởng phòng Văn hoá và cán bộ chuyên môn về đất đai, tài chính, tư pháp… vẫn chưa đáp ứng yêu cầu, làm tăng áp lực cho cả bộ máy.
Để đảm bảo vận hành thông suốt, thời gian qua, xã Hoa Quân đã chủ động sắp sếp, điều động, bố trí cán bộ linh hoạt, dựa trên năng lực thay vì cứng nhắc trong phân công. Những cán bộ có năng lực tốt, tinh thần trách nhiệm cao được bố trí kiêm nhiệm ở vị trí còn thiếu; đồng thời xã tổ chức tập huấn, bồi dưỡng theo từng lĩnh vực chuyên môn để nâng dần trình độ chung của đội ngũ. Quan trọng hơn cả là tinh thần “hết việc, không hết giờ”, làm việc cả ngày thứ Bảy, Chủ nhật, lăn xả trong công việc được khơi dậy như một “chuẩn mực mới” trong đội ngũ cán bộ, công chức xã Hoa Quân.
Tinh thần “hết việc, không hết giờ”, làm việc cả ngày thứ Bảy, Chủ nhật, lăn xả trong công việc được khơi dậy như một “chuẩn mực mới” trong đội ngũ cán bộ, công chức xã Hoa Quân.
Đồng chí Nguyễn Trọng Anh - Bí thư Đảng uỷ, Chủ tịch HĐND xã Hoa Quân
Sự thay đổi về thái độ, tác phong bắt đầu từ từng đồng chí trong Thường trực, Ban Thường vụ, Ban Chấp hành Đảng bộ xã để lan toả đến từng cán bộ, công chức. Đây chính là yếu tố quyết định để bộ máy chính quyền 2 cấp đi vào vận hành hiệu quả. Bên cạnh đó, xã Hoa Quân đã thành lập 8 tổ công tác cơ sở, phân công nhiệm vụ rõ ràng, quy định chế độ hoạt động cụ thể từ cấp lãnh đạo đến từng chuyên viên.
Mạng lưới này vừa tạo tính liên thông trong giải quyết công việc, vừa là “vòng đệm hỗ trợ” giữa các lĩnh vực, tăng cường tính chủ động và hiệu quả trong thực hiện nhiệm vụ chính trị tại địa phương.
Ba phương án bổ sung nhân lực cho cơ sở
Việc sắp xếp tổ chức bộ máy được gắn với yêu cầu cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, vì vậy, những khó khăn trước mắt là không thể tránh khỏi. Qua ghi nhận tại nhiều địa phương, một điểm chung dễ nhận thấy là tinh thần trách nhiệm, nỗ lực vượt khó và quyết tâm rất lớn của đội ngũ cán bộ cơ sở. Dù thiếu người, thiếu chuyên môn, nhưng bằng sự linh hoạt trong điều hành, sự đồng thuận trong nội bộ, sự chia sẻ và ủng hộ của Nhân dân cùng với sự hỗ trợ “cầm tay chỉ việc” từ các sở, ngành, bộ máy ở cơ sở đang vận hành và từng bước thích ứng với yêu cầu chính quyền 2 cấp.
Tuy nhiên, tâm tư của nhiều cán bộ, công chức cơ sở cũng thẳng thắn chỉ ra rằng: Nếu giai đoạn đầu có thể “gồng mình” để thích ứng, nhưng về lâu dài, đội ngũ cán bộ phải được bổ sung đủ về số lượng, đồng thời xây dựng nền tảng đào tạo, tuyển dụng, bồi dưỡng và chế độ đãi ngộ căn cơ để cán bộ cấp xã “đủ tâm – đủ tầm – đủ kỹ năng” đáp ứng yêu cầu quản lý trong bối cảnh mới.
Thời gian qua, tỉnh Nghệ An đã ban hành nhiều chủ trương liên quan đến sắp xếp, bố trí, điều động và biệt phái cán bộ từ tỉnh về xã và từ xã thừa sang xã thiếu. Tỉnh cũng phân cấp để các địa phương chủ động tìm nguồn bổ sung vào các vị trí còn khuyết.
Tính đến ngày 24/11/2025, riêng khối các ban tham mưu thuộc Đảng ủy và Mặt trận Tổ quốc, toàn tỉnh vẫn còn 54/130 xã có dưới 59 biên chế. Không ít địa phương thiếu đồng thời nhiều chức danh quan trọng như Chánh và Phó Văn phòng Đảng ủy; Chủ nhiệm và Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra; lãnh đạo và chuyên viên các tổ chức chính trị – xã hội. Sự thiếu hụt này tác động trực tiếp đến năng lực tham mưu của cấp ủy và hiệu quả lãnh đạo, chỉ đạo ở cơ sở, nhất là trong bối cảnh yêu cầu nhiệm vụ ngày càng cao. Ngược lại, một số địa phương sau sáp nhập lại rơi vào tình trạng dư thừa cán bộ, dẫn tới mất cân đối nguồn nhân lực giữa các vùng.
Để giải quyết bài toán trên, đồng chí Nguyễn Viết Hưng – Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Giám đốc Sở Nội vụ cho biết: Ban Thường vụ Tỉnh uỷ đã ban hành Kết luận số 07 ngày 10/11/2025 về tiếp tục tiếp nhận, điều động, biệt phái cán bộ, công chức, viên chức đến công tác tại các xã còn thiếu. Trên cơ sở đó, Ban Tổ chức Tỉnh uỷ và UBND tỉnh xây dựng kế hoạch triển khai đồng bộ trong cơ quan Đảng, Mặt trận và chính quyền, hướng đến mục tiêu khắc phục tình trạng thừa - thiếu cục bộ, bảo đảm đủ số lượng, đúng cơ cấu và phù hợp vị trí việc làm. Nguồn nhân lực bổ sung được triển khai theo 3 hướng: Điều động từ xã thừa sang xã thiếu; điều động, biệt phái 5% cán bộ, công chức, viên chức từ các sở, ngành cấp tỉnh về xã; tiếp nhận viên chức đơn vị sự nghiệp công lập và người hoạt động không chuyên trách cấp xã.
Riêng đối với nguồn cán bộ điều động từ tỉnh về xã, Ban Thường vụ Tỉnh ủy yêu cầu lựa chọn những người có chuyên môn, kinh nghiệm ở các lĩnh vực then chốt như đất đai, xây dựng, tài chính, y tế, giáo dục, công nghệ thông tin…
Mục tiêu: đến hết năm 2025 sẽ điều động để giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý chưa có người đảm nhiệm và điều động, biệt phái đến công tác ở các vị trí việc làm chưa có công chức đảm nhiệm. Trong năm 2026 sẽ điều động để giữ các chức vụ lãnh đạo, quản lý còn thiếu so với số lượng theo quy định và điều động, biệt phái để tăng cường ở các vị trí việc làm chưa có công chức đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.
Cùng với chủ trương bổ sung cán bộ cho cơ sở, UBND tỉnh cũng đã ban hành Quyết định số 87 ngày 10/11/2025, phân cấp cho Chủ tịch UBND cấp xã trong quản lý công chức, viên chức, từ điều động, luân chuyển, biệt phái. Đây là bước tháo gỡ quan trọng, giúp các xã chủ động hơn trong bố trí nhân lực và xử lý tình trạng thừa – thiếu cục bộ trong chính nội tại từng địa phương.
Khi đội ngũ cán bộ cấp xã được bổ sung đầy đủ, đúng chuyên môn, đúng vị trí việc làm, các lĩnh vực vốn là “nút thắt” như quản lý đất đai, xây dựng cơ bản, tài chính – kế toán, công tác Đảng, Mặt trận, đoàn thể… sẽ được triển khai nhanh hơn, hiệu quả hơn và minh bạch hơn. Đó không chỉ là yêu cầu mà còn là hướng đi bền vững để nâng cao chất lượng phục vụ Nhân dân, nâng cao hiệu lực, hiệu quả của hệ thống chính trị ở cơ sở trong giai đoạn phát triển mới.
