Chiều 20/11, Quốc hội thảo luận ở hội trường về chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên họp.
Thảo luận nội dung này, đại biểu Thái Thị An Chung - Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Phó Trưởng đoàn chuyên trách đoàn ĐBQH Nghệ An tán thành chủ trương đầu tư dự án trong bối cảnh hệ thống giao thông đường sắt của Việt Nam hiện tại quá cũ, quá lạc hậu, chỉ còn chiếm thị phần nhỏ trong vận tải hành khách và hàng hóa.
Đại biểu cho biết, theo báo cáo của Chính phủ năm 2023, thị phần luân chuyển hành khách của ngành đường sắt chỉ còn 1,07%, hàng hóa chỉ còn 0,91%.
Vận tải hành khách hiện chủ yếu là đường bộ, trong khi đó phương thức vận tải này theo đại biểu tuy nhanh, thuận tiện nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro tai nạn giao thông.
9 tháng đầu năm 2024, toàn quốc xảy ra 17.836 vụ tai nạn giao thông, làm chết 8.114 người, bị thương 13.385 người thì trong đó, riêng đường bộ xảy ra 17.687 vụ (chiếm 99,1%), 8.016 người chết (chiếm 98,8%) và bị thương 13.354 người (chiếm 99,7%).
Về quy mô đầu tư, vị đại biểu đoàn Nghệ An tán thành với đề xuất của Chính phủ là đầu tư mới toàn tuyến đường sắt khổ đôi chiều dài 1.541 km, điện khí hóa, tốc độ thiết kế 350 km/h.
Tuy nhiên, bà Thái Thị An Chung đề nghị bổ sung thêm 1 ga hành khách đoạn giữa ga Thanh Hóa và ga Vinh, cụ thể là ở thị xã Hoàng Mai (Nghệ An) hoặc thị xã Nghi Sơn (Thanh Hóa).
Lý do là bởi khoảng cách trung bình giữa các ga trên tuyến là 67km; tuy nhiên, từ ga Thanh Hóa đến ga Vinh là 130km. Trong khi đó, Nghệ An và Thanh Hóa là 2 tỉnh có diện tích rộng nhất cả nước, dân số chỉ sau TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội. Đây cũng là 2 tỉnh có lực lượng lao động lớn làm việc tại các tỉnh phía Bắc và phía Nam.
“Nếu bổ sung thêm 1 ga ở Hoàng Mai hoặc Nghi Sơn sẽ có nhiều thuận lợi, vừa có thể kết nối vận tải qua cảng nước sâu Đông Hồi (Hoàng Mai) và Nghi Sơn; có thể kết nối với tuyến đường bộ phía Tây, đường ven biển của Nghệ An và Thanh Hóa”, đại biểu Thái Thị An Chung nói và cho biết thêm, thị xã Hoàng Mai hiện là đô thị loại IV và định hướng phấn đấu đến năm 2027 là đô thị loại III, còn thị xã Nghi Sơn hiện nay đã là đô thị loại III.
Việc đầu tư ga Hoàng Mai/Nghi Sơn phù hợp với định hướng phát triển vùng và liên kết vùng mà các Nghị quyết của Đảng, cũng như Nghị quyết của Quốc hội về Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã đề cập.
Mặc dù dự thảo Nghị quyết về chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam có quy định: “Trong quá trình vận hành, khai thác trên cơ sở đề xuất của các địa phương, Thủ tướng Chính phủ quyết định đầu tư bổ sung một số vị trí nhà ga tại các khu đô thị có nhu cầu vận tải lớn”; tuy nhiên, đại biểu Thái Thị An Chung đề nghị nên bổ sung ngay từ đầu để việc triển khai thuận lợi và sẽ phát huy được hiệu quả cao nhất của đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.
Chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam đã được Chính phủ trình Quốc hội xem xét vào ngày 13/11 vừa qua.
Theo tờ trình của Chính phủ, tuyến đường sắt tốc độ cao đi qua địa phận 20 tỉnh, thành phố; chiều dài tuyến khoảng 1.541 km. Điểm đầu là ga Ngọc Hồi thuộc huyện Thanh Trì, Thành phố Hà Nội; điểm cuối, đối với tàu khách là ga Thủ Thiêm thuộc phường An Phú, thành phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh, đối với tàu hàng là ga Trảng Bom, tỉnh Đồng Nai.
Hướng tuyến đường sắt tốc độ cao đi qua 20 tỉnh, thành phố với tổng chiều dài khoảng 1.541 km, bao gồm 23 ga hành khách, 5 ga hàng hóa và 4 depot tàu hàng.
Trên tuyến dự kiến bố trí 5 depot cho tàu khách tại Hà Nội, Nghệ An, Đà Nẵng, Khánh Hòa và TP. Hồ Chí Minh. Trong đó, có 3 depot tàu khách kết hợp xây dựng khu vực sửa chữa lớn tại Ngọc Hồi (Hà Nội); Đà Nẵng và Long Trường (TP. Hồ Chí Minh) và 2 depot tàu khách không bố trí khu vực sửa chữa lớn tại ga Vinh và Nha Trang.
Trên tuyến dự kiến sẽ xây dựng 45 cơ sở bảo trì hạ tầng, trong đó có 5 vị trí nằm cùng vị trí với depot.
Với việc bố trí 23 ga hành khách, cự ly trung bình giữa các ga khoảng 67 km. Đây là cự ly phù hợp với vận tốc thiết kế 350 km/h, phù hợp với điều kiện thực tiễn các địa phương và kinh nghiệm thế giới (với vận tốc nhỏ hơn 250 km/h, cự ly trung bình giữa các ga khoảng 30-50 km; với vận tốc trên 300km/h, cự ly ga khoảng 50-70km).
