Đại biểu Quốc hội đoàn Nghệ An băn khoăn trước đề xuất tăng gấp 20 lần mức xử lý vi phạm trong lĩnh vực kiểm toán độc lập

Đồng chí Nguyễn Đức Hải - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội điều hành.

Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An do đồng chí Thái Thanh Quý - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Kinh tế Trung ương, Chủ tịch HĐND tỉnh, Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh làm Trưởng đoàn dự họp.

Phát biểu thảo luận, đại biểu Thái Thị An Chung - Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An nêu một số ý kiến về sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kiểm toán độc lập.

Theo đó, đại biểu bày tỏ đồng tình các đề xuất tăng cường các đối tượng cần kiểm toán, đó là: “Doanh nghiệp, tổ chức khác có quy mô lớn phải kiểm toán báo cáo tài chính theo quy định của Chính phủ; doanh nghiệp, tổ chức khác theo quy định của luật có liên quan”.

Vì luật hiện hành không quy định điều này dẫn tới một số doanh nghiệp, tổ chức có quy mô lớn hay các công ty bất động sản không niêm yết, không đại chúng cũng không cần kiểm toán gây ảnh hưởng nặng nề tới xã hội trong thời gian qua.

Vị đại biểu đoàn Nghệ An bày tỏ đồng tình khi dự thảo Luật đã sửa đổi, bổ sung quy định xử lý vi phạm pháp luật về kiểm toán độc lập; nội dung bao quát được việc xử lý đối với vi phạm pháp luật và phù hợp với nguyên tắc xử lý vi phạm.

Cụ thể là tùy theo tính chất, mức độ vi phạm có thể bị xử lý bằng biện pháp hành chính hoặc hình sự và có thể có hình thức xử phạt bổ sung, trường hợp gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật.

Đồng thời, đại biểu cũng đồng tình với việc tăng cả về mức cũng như thời hiệu xử phạt vi phạm để đảm bảo tính răn đe đối với doanh nghiệp kiểm toán và kiểm toán viên. Vì thời gian qua, khi điều tra, xử lý một số vụ án lớn xảy ra tại SCB, Vạn Thịnh Phát, FLC cho thấy có trách nhiệm của một số cơ quan, đơn vị, trong đó có các tổ chức kiểm toán, kiểm toán viên với các báo cáo kiểm toán thiếu trung thực.

Tuy nhiên, đại biểu Thái Thị An Chung cho rằng, mức xử phạt và thời hiệu xử phạt như trong dự thảo Luật đề xuất gồm: “phạt tiền vi phạm hành chính tối đa là 1 tỷ đồng đối với cá nhân, 2 tỷ đồng đối với tổ chức và thời hiệu xử phạt là 5 năm” là chưa phù hợp.

“Mức phạt tiền tối đa mà dự thảo đưa ra so với mức phạt tối đa mà Luật Xử lý vi phạm hành chính quy định đối với vi phạm trong lĩnh vực kiểm toán độc lập (50 triệu đồng đối với cá nhân và 100 triệu đồng đối với tổ chức) tăng gấp 20 lần”, đại biểu dẫn chứng. “Thời hiệu xử phạt dự thảo Luật đưa ra là 5 năm, còn quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính thời hiệu xử phạt tối đa là 2 năm”.

Trong khi đó, mức phạt tối đa 1 tỷ đồng theo Luật Xử lý vi phạm hành chính chỉ được áp dụng đối với vi phạm trong lĩnh vực quản lý các vùng biển, đảo và thềm lục địa, quản lý hạt nhân và chất phóng xạ, năng lượng nguyên tử; tiền tệ, kim loại quý, đá quý, ngân hàng, tín dụng; hoạt động dầu khí và hoạt động khoáng sản khác, bảo vệ môi trường, thuỷ sản.

“Nếu điều chỉnh tăng mức phạt vi phạm hành chính đối với kiểm toán thì có đặt ra vấn đề điều chỉnh tăng trong lĩnh vực kế toán hay không, bởi 2 lĩnh vực này có tính chất khá tương đồng?”, vị đại biểu đoàn Nghệ An liên tiếp đặt câu hỏi để bày tỏ băn khoăn. “Việc nâng mức phạt trong lĩnh vực kiểm toán lên gần với lĩnh vực có mức phạt cao nhất là chứng khoán liệu đã là phù hợp hay chưa?”.

Theo đại biểu nếu so sánh với tính chất, mức độ và hậu quả vi phạm, có thể nhận thấy vi phạm trong lĩnh vực chứng khoán ảnh hưởng trực tiếp, ngay lập tức và tới hàng trăm, hàng ngàn, thậm chí là hàng triệu giao dịch cũng như nhà đầu tư. Còn vi phạm trong lĩnh vực kiểm toán ảnh hưởng gián tiếp, có độ trễ và phạm vi ảnh hưởng hẹp hơn nhiều.

Ngoài ra, đại biểu Thái Thị An Chung cũng nói rằng, bà thực sự băn khoăn về lý do để dự thảo Luật đưa ra mức xử phạt rất nặng đối với vi phạm nhỏ như: nộp trả lại giấy chứng nhận đăng ký hành nghề kiểm toán/giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ kiểm toán chậm so với quy định; vi phạm quy định về hồ sơ dự thi chứng chỉ kiểm toán viên…

“Việc tăng như thế nào thì cần phải cân nhắc để đảm bảo phù hợp với tính chất, mức độ và hậu quả vi phạm, đối tượng vi phạm và đảm bảo tương quan chung với các lĩnh vực khác”, đại biểu nói và đề xuất chỉ nên tăng mức xử phạt tối đa gấp 2 lần so với hiện nay và thời hiệu xử phạt là 2 năm đối với các vị phạm hành chính trong lĩnh vực kiểm toán độc lập.

Bởi nếu quy định như dự thảo thì chắc chắn sẽ ảnh hưởng tới việc phát triển ngành kiểm toán độc lập Việt Nam, một ngành đang cần số nhân sự gấp 3-4 lần con số hiện nay so với quy mô của thị trường.

Bên cạnh đó, vị đại biểu đoàn Nghệ An cũng đề nghị bổ sung các quy định: kiểm toán viên đăng ký hành nghề Kiểm toán phải là hội viên của một tổ chức nghề nghiệp về kiểm toán và giao trách nhiệm cho tổ chức nghề nghiệp về kiểm toán trong phối hợp kiểm tra, giám sát việc tuân thủ chuẩn mực kiểm toán và chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp kế toán, kiểm toán.

Luật hiện hành chưa quy định kiểm toán viên hành nghề phải là hội viên của tổ chức nghề nghiệp về kiểm toán. Trong khi đó, quy định này đã được áp dụng tại nhiều quốc gia và mang lại hiệu quả trong việc phối hợp giữa tổ chức nghề nghiệp với cơ quan quản lý nhà nước, góp phần nâng cao chất lượng kiểm toán và đảm bảo sự phát triển bền vững của kiểm toán độc lập.

Thành Duy - Phan Hậu