4 nhóm giải pháp đổi mới và nâng cao chất lượng tiếp xúc cử tri trước và sau kỳ họp Quốc hội

Tiếp xúc cử tri là một trong những nhiệm vụ quan trọng và thường xuyên của đại biểu dân cử. Đây là hoạt động thông tin hai chiều, trong đó đại biểu Quốc hội có vai trò quan trọng là người truyền tải những chủ trương, quyết sách của Quốc hội đến Nhân dân; là người tiếp nhận ý kiến, kiến nghị, nguyện vọng của Nhân dân và đại diện cho Nhân dân quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước. Tiếp xúc cử tri cũng là phương thức chủ yếu để Nhân dân thực hiện quyền làm chủ của mình; thông qua người đại diện, cử tri gián tiếp tham gia vào quá trình quản lý nhà nước, quản lý xã hội. Qua tiếp xúc cử tri, giúp cho đại biểu Quốc hội có thêm những thông tin cần thiết, có thêm các căn cứ thực tiễn để thực hiện tốt nhiệm vụ đại biểu, góp phần quan trọng giúp đại biểu quyết nghị các vấn đề quan trọng của đất nước. Đây cũng là diễn đàn để đại biểu Quốc hội xem xét, đánh giá các chủ trương, chính sách đã được ban hành có đi vào thực tiễn cuộc sống của Nhân dân hay không. Do đó, đổi mới, nâng cao hiệu quả tiếp xúc cử tri, lắng nghe ý kiến, kiến nghị của cử tri, góp phần quan trọng vào việc ban hành các chính sách sát thực tiễn, hợp lòng dân.

Để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tiếp xúc cử tri của đại biểu dân cử thì công tác chuẩn bị cho các cuộc tiếp xúc cử tri đóng một vai trò quan trọng. Ngay từ đầu nhiệm kỳ Thường trực HĐND – UBND - Ủy ban MTTQ huyện đã xây dựng và ký kết Quy chế phối hợp, trong đó nội dung phối hợp trong công tác tiếp xúc cử tri được quy định thành 01 mục riêng (gồm 4 điều), trong đó nêu rõ những nội dung phối hợp và trách nhiệm của các bên.

Để chuẩn bị cho công tác tiếp xúc cử tri trước và sau kỳ họp của Quốc hội, khi nhận được thông báo tiếp xúc cử tri của Văn phòng đoàn đại biểu Quốc hội & HĐND tỉnh, Thường trực HĐND huyện phối hợp với Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam huyện thống nhất xây dựng kế hoạch, lựa chọn địa điểm, hình thức tiếp xúc cử tri, thành phần tham dự, phân công chuẩn bị và xin ý kiến của TT Huyện ủy, Ủy ban MTTQ huyện sẽ ban hành giấy mời tiếp xúc cử tri gửi đến Ủy ban MTTQ các xã, thị trấn, các thành phần tham dự, chỉ đạo UBND các xã thông báo rộng rãi trên hệ thống truyền thanh của xã để nhân dân biết và tham dự. Do địa bàn rộng (37 đơn vị hành chính) nên các cuộc tiếp xúc cử tri trước và sau kỳ họp của Quốc hội tại Diễn Châu được bố trí theo cụm xã, thường từ 01- 02 cụm xã (từ 4-8 xã) và luân phiên để trong 01 nhiệm kỳ, đại biểu sẽ tiếp xúc cử tri từ 1-2 lần tất cả các cụm xã trong huyện. Đối với những kỳ họp của Quốc hội thông qua những nội dung quan trọng cần chỉ đạo, triển khai kịp thời thì sẽ bố trí tiếp xúc cử tri với thành phần tham dự sẽ là lãnh đạo Đảng, chính quyền, Ủy ban MTTQ và các đoàn thể, thủ trưởng các phòng, ban, ngành cấp huyện; cấp xã. Tại các cuộc tiếp xúc cử tri của đại biểu Quốc hội tại các cụm xã thành phần tham dự sẽ có Thường trực Huyện ủy, Thường trực HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ, trưởng các đoàn thể, lãnh đạo các phòng UBND, ngành của huyện tham dự; các xã: Thường trực Đảng ủy, Ủy ban MTTQ, UBND, Ủy ban MTTQ, các đoàn thể, cán bộ công chức và nhân dân tham dự. Chủ trì hội nghị tiếp xúc cử tri là lãnh đạo Ủy ban MTTQ huyện và Chủ tịch Ủy ban MTTQ xã. Nơi tiếp xúc cử tri được bố trí trang trọng, rộng rãi, thoáng mát tạo điều kiện thuận lợi cho cử tri và đại biểu khi tham gia.

Nhiệm kỳ 2016-2021 đã tổ chức được 18 cuộc tiếp xúc cử tri trước và sau kỳ họp của đại biểu Quốc hội, số cử tri tham dự: 4.530, số cử tri phát biểu: 223, số ý kiến: 555. Nhiệm kỳ 2021-2026 do tình hình dịch COVID-19 nên đại biểu Quốc hội chỉ tiếp xúc được 02 cuộc (01 cuộc trực tuyến bố trí tại 02 điểm cầu tại huyện và các điểm cầu tại 8 xã), 01 cuộc trực tiếp tại kỳ họp của HĐND huyện, tiếp nhận 37 ý kiến. Các ý kiến thuộc thẩm quyền của huyện được lãnh đạo huyện, các phòng ngành trả lời trực tiếp tại các buổi tiếp xúc cử tri.

Sau mỗi cuộc tiếp xúc cử tri, Thường trực Hội đồng nhân dân huyện phối hợp với Ủy ban MTTQ huyện tổng hợp, phân loại ý kiến của tri và gửi đến Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh. Đồng thời sau khi nhận được các văn bản trả lời do Đoàn đại biểu Quốc hội gửi, Thường trực Hội đồng nhân dân huyện đã sao gửi đến Ủy ban MTTQ huyện, đại biểu Hội đồng nhân dân huyện và Thường trực Hội đồng nhân dân các xã, thị trấn để thông tin trên hệ thống truyền thanh và thông qua các cuộc tiếp xúc cử tri của đại biểu Hội đồng nhân dân huyện để thông tin đến cử tri một cách kịp thời.

Bên cạnh đó để nâng cao chất lượng tiếp xúc cử tri, Thường trực Hội đồng nhân dân huyện luôn phối hợp, trao đổi cung cấp thông tin đến đại biểu Quốc hội về tình hình KT-XH, những vấn đề mà cử tri đang quan tâm, bức xúc, những vấn đề cần quan tâm tại các đơn vị mà đại biểu sẽ tiếp xúc để đại biểu Quốc hội có sự chuẩn bị.

Bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động phối hợp tổ chức tiếp xúc cử tri thời gian qua còn một số khó khăn, vướng mắc như:

- Chưa tổ chức được tiếp xúc cử tri của đại biểu Quốc hội theo chuyên đề, lĩnh vực.

- Do đặc thù về thời gian diễn ra các kỳ họp của Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp nên việc bố trí tiếp xúc cử tri của đại biểu Quốc hội với đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, huyện chưa thực hiện được. Huyện mới tổ chức tiếp xúc cử tri của đại biểu Hội đồng nhân dân tỉnh và huyện.

- Thông báo của tỉnh về thời gian tiếp xúc cử tri nhất là sau các kỳ họp Quốc hội một số cuộc tiếp xúc cử tri thời gian gấp nên khó khăn cho công tác chuẩn bị, thông tin, tuyên truyền.

- Các ý kiến của cử tri còn nặng về quyền lợi cá nhân, chưa có nhiều ý kiến góp ý cho các nội dung dự kiến trình tại kỳ họp, nhất là đối với các dự án Luật.

Nhằm đổi mới và nâng cao chất lượng tiếp xúc cử tri trong thời gian tới, tác giả xin đề xuất một số giải pháp sau:

Thứ nhất, đổi mới nội dung, hình thức tiếp xúc cử tri, trên cơ sở kế hoạch, đề cương, đại biểu cần nghiên cứu, chuẩn bị lựa chọn nội dung, những vấn đề liên quan trực tiếp đến cử tri để thông báo tới cử tri đảm bảo ngắn gọn, phù hợp với địa bàn tiếp xúc và đối tượng cử tri; định hướng, gợi mở, dành thời gian hợp lý cho cử tri tham gia ý kiến và kiến nghị các vấn đề mà cử tri quan tâm, nhất là các nội dung dự kiến trình kỳ họp Quốc hội thông qua mà người dân là đối tượng trực tiếp chịu sự tác động, để đại biểu có thêm cơ sở xem xét, quyết định tại kỳ họp. Về hình thức tiếp xúc cử tri, cần nghiên cứu, tổ chức thực hiện một cách linh hoạt, khoa học việc tiếp xúc cử tri theo chuyên đề, theo lĩnh vực. Nên bố trí tiếp xúc cử tri nhiều cấp để tiết kiệm thời gian, thuận tiện trong việc bố trí và tiếp nhận ý kiến của cử tri.

Thứ hai, UBND các cấp, ngành cử đại diện lãnh đạo tham gia các cuộc tiếp xúc cử tri để nghe, tiếp thu ý kiến và giải trình những kiến nghị của cử tri đối với những vấn đề liên quan đến trách nhiệm của cấp mình; thực tiễn cho thấy, khi có đại diện của UBND các cấp và lãnh đạo các đơn vị liên quan tham dự các buổi tiếp xúc cử tri thì hầu hết các ý kiến, kiến nghị của cử tri thuộc thẩm quyền được trả lời trực tiếp, kịp thời; đối với những kiến nghị liên quan đến sửa đổi cơ chế, chính sách hoặc nguồn lực không thể giải quyết ngay... thì được trao đổi, giải thích, cung cấp thêm thông tin, để cử tri hiểu, chia sẻ với cấp ủy, chính quyền địa phương.

Thứ ba, đổi mới công tác tổng hợp ý kiến kiến nghị của cử tri. Trong quá trình tiếp xúc cử tri, lắng nghe ý kiến, kiến nghị của cử tri, các đại biểu cần làm tốt việc phân loại ý kiến, kiến nghị của cử tri. Ý kiến nào thuộc thẩm quyền của cấp huyện, cấp xã thì giao cho cấp huyện, cấp xã trả lời, làm rõ; ý kiến nào thuộc thẩm quyền của đại biểu có thể trả lời ngay thì làm rõ cho cử tri ngay tại hội nghị; các ý kiến thuộc thẩm quyền giải quyết của tỉnh, của trung ương thì đại biểu tiếp thu.

Thứ tư, nâng cao nhận thức của cơ quan, đơn vị liên quan trong việc giải quyết kiến nghị của cử tri. Qua đó, góp phần nâng cao trách nhiệm của các cấp, các ngành trong việc giải quyết các ý kiến, kiến nghị của cử tri; củng cố, tăng cường niềm tin của cử tri và Nhân dân trên địa bàn tỉnh vào Đảng, Nhà nước và các cấp chính quyền địa phương.