Tiếp xúc cử tri là hoạt động quan trọng của đại biểu Quốc hội và HĐND các cấp theo luật định, là một kênh thông tin rất quan trọng để mỗi đại biểu Quốc hội thấy được hiệu quả của những chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, Nghị quyết của Quốc hội và Hội đồng nhân dân được các cấp chính quyền tổ chức triển khai thực hiện; những phát sinh từ thực tiễn, những bức xúc, tâm tư, nguyện vọng của cử tri..., thông qua đó giúp các đại biểu dân cử thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của mình, qua đó đại biểu thu thập được những đóng góp để Quốc hội quyết định, đề ra các chủ trương, giải pháp đúng đắn nhằm phát huy những tiềm năng thế mạnh thúc đẩy sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Đồng thời, đây cùng là nhiệm vụ quan trọng của MTTQ các cấp trong việc làm cầu nối giữa Đảng, chính quyền các cấp với nhân dân và ngược lại.
Từ đầu nhiệm kỳ 2021 - 2026, mặc dù gặp nhiều khó khăn do đại dịch Covid – 19, song MTTQ đã phối hợp tốt với Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh, HĐND và UBND các cấp trên địa bàn tổ chức tiếp xúc cử tri của đại biểu Quốc hội bằng các hình thức phù hợp như tổ chức tiếp xúc trực tiếp và tổng hợp đầy đủ ý kiến cử tri gửi về cho Đoàn ĐBQH và các vị đại biểu kịp thời, đảm bảo đúng luật.
Sau khi nhận được kế hoạch TXCT của Đoàn ĐBQH tỉnh, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc huyện báo cáo Thường trực Huyện ủy, Thường trực HĐND huyện, phối hợp với UBND huyện xây dựng kế hoạch cụ thể, chi tiết về công tác TXCT, lựa chọn điểm tiếp xúc, ưu tiên các xã vùng sâu xa, các xã còn gặp nhiều khó khăn; đối với đại biểu Quốc hội và các sở, ban, ngành MTTQ thông tin trước về các vấn đề cử tri quan tâm tại thời điểm tiếp xúc để chuẩn bị các ý kiến trả lời. Về đối tượng tiếp xúc cử tri, do điều kiện Covid - 19 nên chủ yếu là đại diện các xóm bản, các ban ngành và cán bộ công chức nơi diễn ra hội nghị TXCT.
Các ý kiến, kiến nghị của cử tri được tổng hợp đầy đủ để gửi trình các kỳ họp và được các ngành chức năng tiếp thu, trả lời nghiêm túc, cơ bản đáp ứng yêu cầu, nguyện vọng của cử tri, góp phần ổn định tình hình chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng ở địa phương.
Tuy nhiên, hoạt động TXCT của đại biểu Quốc hội thời gian qua vẫn còn một số tồn tại hạn chế:
Chưa tổ chức hội nghị tiếp xúc cử tri trước và sau kỳ họp đầy đủ; cử tri ít đề xuất, đóng góp ý kiến hoặc những biện pháp cụ thể nhằm thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng ở địa phương. Trong các cuộc tiếp xúc của ĐBQH với cử tri còn nhiều ý kiến, kiến nghị thuộc thẩm quyền giải quyền của địa phương (cấp huyện, xã) nên ít nhiều chiếm thời gian của đại biểu Quốc hội. Hoạt động tiếp xúc cử tri hầu hết mới chỉ tiếp xúc trước và sau kỳ họp; một số ý kiến, kiến nghị của cử tri, mặc dù đã được các cơ quan chức năng ghi nhận và trả lời nhưng việc giải quyết, tổ chức thực hiện lời hứa với cử tri còn chậm, chưa kịp thời.
Nguyên nhân chủ yếu của những hạn chế trên và cũng là những khó khăn gặp phải của đại biểu Quốc hội là:
Đại biểu Quốc hội hầu hết giữ vị trí lãnh đạo đầu ngành, đến từ nhiều ngành, nghề khác nhau, hoạt động kiêm nhiệm nên thời gian hoạt động của đại biểu bị chi phối nhiều bởi công tác chuyên môn, mặt khác đầu nhiệm kỳ nên việc tiếp cận cơ sở để nắm bắt thông tin và những vấn đề cần quan tâm ở cơ sở còn ít.
Việc lựa chọn thời gian, địa điểm tiếp xúc cử tri cũng là vấn đề cần quan tâm, vì các cuộc tiếp xúc cử tri của đại biểu dân cử hiện nay thường chỉ diễn ra trước và sau kỳ họp của Quốc Hội và trong giờ hành chính, nên cử tri đến dự tiếp xúc hầu hết là người cao tuổi, là cán bộ cơ sở, Bí thư chi bộ, trưởng thôn, chi hội trưởng các tổ chức đoàn thể Nhân dân; số lượng cử tri là người dân rất ít.
Về phía cử tri, thực tiễn cho thấy, bên cạnh số đông cử tri tâm huyết với đất nước, với địa phương, nêu cao trách nhiệm công dân nhưng nhận thức còn hạn chế nên chưa chủ động, mạnh dạn và phát huy trách nhiệm trong việc tham gia hoạt động TXCT, số lượng ý kiến đóng góp còn hạn chế, nội dung đóng góp còn thiếu tính cụ thể. Một bộ phận cử tri có biểu hiện bàng quan, lơ là công việc quan trọng này, do đó họ cũng bàng quan, không quan tâm đến hoạt động TXCT. Nhiều cử tri, nhất là cử tri ở vùng sâu, vùng xa do còn khó khăn trong việc tiếp cận thông tin nên chưa hiểu rõ về quyền và trách nhiệm của mình. Một bộ phận cử tri thì lại chủ yếu trình bày vụ việc khiếu nại, tố cáo, làm mất khá nhiều thời gian trong cuộc TXCT.
Kỹ năng điều hành cuộc họp, nắm bắt vấn đề để hướng dẫn cử tri phát biểu ý kiến của một số cán bộ MTTQ còn hạn chế.
Công tác phối hợp giữa các cơ quan, ban ngành, giữa MTTQ và chính quyền trong theo dõi, tổng hợp ý kiến và giám sát việc thực hiện trả lời ý kiến cử tri có lúc chưa chặt chẽ, chưa thường xuyên.
Từ hoạt động thực tiễn trên, để nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động tiếp xúc cử tri của đại biểu Quốc hội trong thời gian tới tác giả xin đề xuất một số nội dung sau:
Thứ nhất, Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc các cấp cần chủ động phối hợp với các tổ đại biểu Quốc hội và HĐND, UBND huyện thống nhất thời gian và địa điểm tiếp xúc cử tri để xây dựng kế hoạch, chuẩn bị các điều kiện cơ sở vật chất, chủ trì, phối hợp tổ chức các hội nghị TXCT; phối hợp, phân công việc trả lời, tiếp thu ý kiến cử tri; tổng hợp, chuyển đến các cơ quan giải quyết kiến nghị của cử tri. Việc phối hợp triển khai thực hiện kế hoạch TXCT cần bảo đảm để tổ chức TXCT sao cho thuận lợi, nhịp nhàng và rõ trách nhiệm. Phải bố trí được thời gian thỏa đáng để thực hiện công việc chính là cử tri và đại biểu phát biểu ý kiến, trao đổi, thảo luận về những vấn đề mà cử tri quan tâm; hạn chế tính hành chính trong các cuộc TXCT. Mặt khác, cũng cần quan tâm việc tiếp xúc cử tri tại các xóm bản nhất là các xóm đặc biệt khó khăn; tiếp xúc theo đối tượng như phụ nữ, nông dân, đoàn thanh niên v.v. để nắm bắt sâu hơn về nguyện vọng của các lực lượng này.
Thứ hai, Uỷ ban nhân dân các cấp có dự báo trước về vấn đề cử tri quan tâm ở các địa bàn tổ chức TXCT thông qua hoạt động của các phòng ban, thông tin để MTTQ có những định hướng trong gợi ý cử tri phát biểu. Cử đại diện đến dự các cuộc tiếp xúc cử tri để nghe, tiếp thu ý kiến và giải trình những kiến nghị của cử tri đối với những vấn đề liên quan đến trách nhiệm của cấp mình; cùng trao đổi, thảo luận để giải đáp những thắc mắc, tạo sự cảm thông và chia sẻ của cử tri với chính quyền địa phương, tránh để nhân dân bức xúc.
Thứ ba, cần tăng cường tổ chức tiếp xúc theo chuyên đề, nhất là những vấn đề lớn tác động trực tiếp đến việc phát triển KT - VH – XH trên địa bàn như: quản lý, khai thác khoáng sản, quản lý bảo vệ rừng, đất đai, nông nghiệp, đường giao thông, các vấn đề về tái định cư… vì đây là những vấn đề cần sự quan tâm của Trung ương.
Thứ tư, trước khi tiếp xúc cử tri cần dành thời gian nắm tình hình địa bàn tiếp xúc, chuẩn bị kỹ nội dung và nên đến trước giờ quy định để có điều kiện gặp gỡ, thăm dò các vấn đề cử tri quan tâm; phát hiện vấn đề “nóng” có thể nảy sinh để chuẩn bị phương án xử lý.
Thứ năm, đại biểu trong quá trình tiếp xúc cần tạo không khí thân mật, gần gũi, cảm thông với cơ sở; gợi ý, hướng dẫn cử tri phát biểu hướng tới những vấn đề cần quan tâm.Thường xuyên đánh giá, rút kinh nghiệm công tác TXCT tại các buổi sinh hoạt tổ đại biểu.
Thứ sáu, Mặt trận Tổ quốc phối hợp với HĐND, tăng cường theo dõi, đôn đốc, giám sát việc thực hiện các ý kiến, kiến nghị, việc thực hiện lời hứa của các cơ quan chức năng.
Ngân Thị Hồng
ỦY BAN MTTQ HUYỆN QUỲ HỢP
