Cứ mỗi sáng sớm hay chiều muộn, tại nhà văn hóa xóm 2 xã Diễn Lâm lại tấp nập bà con Nhân dân trong xóm vui chơi thể thao. Với khuôn viên tới hơn 3000m2 được bố trí 4 sân bóng chuyền, 3 sân cầu lông, sân đá cầu rồi sân vũ hội đảm bảo cho đủ lứa tuổi có sân chơi. Hệ thống điện cao áp được lắp đặt bật sáng để cho bà con có thể đến vui chơi vào buổi tối. Chị Trần Thị Hà - người dân ở đây cho biết: Sau khi có nhà văn hóa rộng, bà con có chỗ vui chơi. Chiều đi làm về, chị em đánh bóng chuyền, tập vũ hội; trẻ em cũng có địa điểm để vui chơi; họp cũng không phải kê ghế ngồi ngoài sân như trước nữa.
Sau sáp nhập xóm, Diễn Lâm là địa phương tiên phong của huyện Diễn Châu trong việc xây dựng mới nhà văn hóa đảm bảo nhu cầu sinh hoạt, vui chơi cho Nhân dân. Từ 25 xóm, Diễn Lâm còn 11 xóm. Bình quân mỗi xóm 1200 nhân khẩu nhưng nhà văn hóa chỉ 65- 70m2 khiến cho việc hội họp gặp nhiều khó khăn, thậm chí không thể tổ chức tập trung. Trước nhu cầu của Nhân dân về xây dựng mới nhà văn hóa, Diễn Lâm đã huy động nguồn nhân sách, cùng với cơ chế hỗ trợ của tỉnh và huyện đã xây dựng được 7/11 nhà văn hóa mới với quy mô mỗi nhà 375m2, sức chứa 280 chỗ ngồi, trị giá mỗi nhà 2 tỷ đồng. Ông Nguyễn Văn Sơn – Phó Chủ tịch UBND xã Diễn Lâm trao đổi: Trong năm 2023, Diễn Lâm đã lên kế hoạch tiếp tục xây dựng thêm 4 nhà văn hóa để hoàn thành 100% số xóm có nhà văn hóa đảm bảo quy mô. Sau khi xây dựng nhà văn hóa, UBND vận động Nhân dân đóng góp để mua sắm cơ sở vật chất như bàn ghế, loa máy, phông màn, làm các sân thể thao, xây dựng tường rào, cổng. Bình quân mỗi xóm, Nhân dân đóng góp từ 300-350 triệu đồng để hoàn thành khuôn viên cũng như khánh tiết trong nhà văn hóa.
Tại xã Diễn Yên, sau sáp nhập từ 17 xóm xuống còn 12 xóm, bình quân mỗi xóm có từ 300 – 500 hộ, nên hầu hết các nhà văn hóa đều không còn phù hợp. Theo đó, xã đã họp triển khai phát động xây dựng nhà văn hóa gắn với việc xây dựng NTM nâng cao. Đồng thời tổ chức đi tham quan học tập mô hình thống nhất quy mô, thiết kế mẫu nhà văn hóa đồng bộ. Diễn Yên cũng đã xây dựng lộ trình thực hiện cụ thể và đã bắt đầu triển khai xây dựng điểm tại xóm 11 với diện tích nhà văn hóa là 270m2 trong khuôn viên tổng thể 2.100 m2. Sau 10 tháng xây dựng, công trình nhà văn hoá xóm 11 đã hoàn thành và được đưa vào sử dụng có sức chứa hơn 200 người, tổng kinh phí trên 2,3 tỷ đồng, trong đó Nhân dân đóng góp hơn 700 triệu đồng, còn lại là ngân sách xã.
Nhà văn hóa mới được hoàn thành, đưa vào sử dụng trở thành địa điểm hội họp, nơi sinh hoạt văn hóa - thể thao của Nhân dân và tổ chức các hoạt động tuyên truyền nhiệm vụ chính trị, chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước tới quần chúng Nhân dân trong xóm 11. Đây cũng là điều kiện để xã Diễn Yên hoàn thiện tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa, góp phần xây dựng xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao trong năm 2023. Ông Dương Đăng Hoàng – Chủ tịch UBND xã Diễn Yên, Diễn Châu cho biết: Đảng ủy, chính quyền vào cuộc quyết liệt để tập trung các tiêu chí xây dựng NTM nâng cao, trước tiên xây dựng 12 nhà văn hóa xóm. Huy động ngân sách 70% và Nhân dân đóng góp 30% xây dựng và tu sửa các nội dung liên quan đến lễ tiết, khánh tiết. Tiến tới Diễn Yên phấn đấu xây dựng nhà văn hóa mới ở cả 12 xóm trong toàn xã.
Trước khi sáp nhập, Diễn Châu có 458 xóm và có đến 473 nhà văn hóa. Từ năm 2019, sau khi hoàn thành sáp nhập toàn huyện còn lại 287 xóm, giảm gần 40% số xóm. Nhiều thôn xóm trên địa bàn huyện Diễn Châu đã xảy ra tình trạng thiếu nhà văn hóa đảm bảo quy mô có thể đáp ứng nhu cầu sinh hoạt của Nhân dân. Điều này đã gây khó khăn cho việc hội họp, sinh hoạt văn hóa và các hoạt động cộng đồng ở cơ sở... UBND huyện Diễn Châu đã xây dựng phương án sắp xếp các văn hóa thôn, xóm sau sáp nhập. Qua khảo sát đánh giá, hiện toàn huyện có 423 nhà văn hóa đang sử dụng, 50 nhà văn hóa dôi dư. Tuy nhiên, để thuận lợi trong tổ chức sinh hoạt, các xã cũng đã xây dựng các phương án chuyển đổi đất nhà văn hóa, quy về một điểm, huy động tốt xã hội hóa. Theo đó, nhiều xã như Diễn Lâm, Diễn Yên, Diễn Phúc, Diễn Nguyên, Diễn Xuân… đã xây dựng mới được 25 nhà văn hóa khang trang đạt tiêu chuẩn về diện tích và thiết chế văn hóa thể thao đồng bộ, tạo điều kiện thuận lợi cho Nhân dân sinh hoạt.
Ông Đào Hồng Thanh – Trưởng phòng VHTT huyện Diễn Châu cho biết: Trước thực trạng khó khăn về quy mô nhà văn hóa sau sáp nhập, chúng tôi cùng các địa phương đã rà soát và có phương án cụ thể đối với từng công trình, nơi nào phải xây mới, nơi nào có thể sửa chữa, nâng cấp để sử dụng, từ đó vừa tránh lãng phí, vừa phát huy hiệu quả sử dụng nhà văn hóa sau sáp nhập. Phòng Văn hóa – Thông tin cũng đã tham khảo ý kiến của các địa phương về nhu cầu xây dựng nhà văn hóa để tham mưu cho UBND huyện Diễn Châu có kế hoạch hỗ trợ, tư vấn xây dựng.
