Tổng vốn huy động xây dựng nông thôn mới lên đến hơn 8.000 tỷ đồng, trong đó đóng góp từ người dân lên đến hơn 2.000 tỷ đồng và hiến trên 2,3m2 đất. Có 100% số xã ở Diễn Châu đã cán đích NTM, trong đó có 5 xã đạt chuẩn xã nông thôn mới nâng cao... Đó là những con số khẳng định thành công của huyện Diễn Châu sau hơn 10 năm thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới, đã đưa vùng đất này trở thành một trong những điểm sáng của tỉnh Nghệ An…
Khởi đầu khó khăn
Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM) ra đời cách đây 11 năm là 1 Chương trình lớn được Đảng, Nhà nước quan tâm đặc biệt. Đây được xem là cuộc cách mạng cần phải huy động sức mạnh toàn dân rất lớn, cần sự chung sức sáng tạo của mọi cấp, mọi ngành để làm sao nông thôn thoát nghèo, người dân đỡ lam lũ, cực nhọc…
Huyện Diễn Châu bắt tay xây dựng NTM trong điều kiện nhiều khó khăn, nhiều xã có xuất phát điểm thấp, nhận thức của người dân còn hạn chế, thâm chí cho rằng xây dựng NTM là một dự án đầu tư lớn của Nhà nước… và địa phương, người dân chỉ việc thụ hưởng.
Trước thực trạng đó, cấp ủy chính quyền địa phương, MTTQ trên địa bàn huyện đã tập trung tuyên truyền, triển khai nhiều giải pháp, tạo đồng thuận của cả hệ thống chính trị, sự đồng tâm hiệp lực của toàn xã hội trong triển khai thực hiện, kể từ đó xây dựng NTM được triển khai rộng khắp trong toàn huyện.
Ngay từ khi bắt đầu thực hiện Chương trình, Ban chỉ đạo xây dựng nông thôn mới huyện đã lựa chọn 3 xã: Diễn Tháp, Diễn Hồng, Diễn Phong làm điểm chỉ đạo xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2011-2015.
Tại xã Diễn Hồng, bước đầu thực hiện, một số cán bộ chính quyền xã chưa có kinh nghiệm trong tổ chức thực hiện xây dựng NTM, còn lúng túng trong triển khai. Tuy nhiên với cách làm thận trọng, từng bước vững chắc, đặc biệt huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên, sâu sát, quyết liệt của của Ban chỉ đạo Chương trình xây dựng NTM huyện, nên xã Diễn Hồng đã về đích sớm. Các tiêu chí được đánh giá rất cao về chất lượng cũng như tính bền vững…Ông Nguyễn Quốc Khánh - Bí thư Đảng ủy xã Diễn Hồng trao đổi: “Diễn Hồng huy động sức mạnh từ xã đến xóm, hệ thống chính trị, sức mạnh của người dân, lấy người dân làm chủ thể xây dựng NTM, với phương châm dân biết, dân làm kiểm tra, giám sát. Diễn Hồng phát huy nội lực, ngân sách địa phương, sự đóng góp của người dân, doanh nghiệp, tranh thủ hỗ trợ cấp trên, phát động phong trào thi đua yêu nước, xây dựng NTM, đặc biệt phong trào hiến đất, công trình xây dựng hệ thống giao thông”.
Từ về đích của 3 xã điểm theo đúng kế hoạch với những đổi thay diện mạo nông thôn đã tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ tại các địa phương. Kết quả đến hết năm 2015 đã có 13 xã được công nhận xã nông thôn mới. Từ kết quả thực hiện ở 13 xã, Ban chỉ đạo Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, huyện đã tổ chức rút kinh nghiệm trong chỉ đạo thực hiện trên địa bàn toàn huyện.
Tại xã miền núi Diễn Lâm – công cuộc xây dựng NTM ở đây có thể xem là 1 kỳ tích. Từ một xã thuần nông khó khăn vào bậc nhất huyện, Diễn Lâm đã vươn lên mạnh mẽ để về đích năm 2016 và đến năm 2021 là 1 trong 2 xã đầu tiên của huyện Diễn Châu đạt xã NTM nâng cao.
Những tuyến đường bê tông trải dài phong quang sạch đẹp. Nhà cửa được sửa chữa, công trình an sinh xã hội khang trang, những mô hình kinh tế mang lại hiệu quả cao… Đó là giá trị to lớn từ xây dựng NTM nâng cao tại xã Diễn lâm. Những kết quả đó đã đền đáp xứng đáng cho sự chung sức, đồng lòng, đoàn kết thống nhất giữa ý Đảng với lòng dân nơi đây. Ông Tạ Thanh Hảo - Chủ tịch UBND xã Diễn Lâm cho biết: “Chúng tôi đã triển khai các nội dung, tiêu chí, với phương châm tiêu chí dễ làm trước, khó làm sau để thực hiện. Tập trung làm tốt công tác tuyên truyền để người dân, cán bộ, đảng viên nâng cao nhận thức, trách nhiệm. Xác định xây dựng NTM có điểm khởi đầu nhưng không có điểm kết thúc, trong thời gian tới chúng tôi tiếp tục nâng cao các nội dung, tiêu chí trong xây dựng NTM để tiến tới xây dựng xã Diễn Lâm trở thành xã NTM kiểu mẫu”.
“Khó vạn lần dân liệu cũng xong”
Có rất nhiều câu chuyện cảm động trong việc huy động sức dân tham gia xây dựng NTM đã được ghi nhận. Đơn cử là chuyện hiến, góp đất làm đường, làm công trình công cộng dường như chẳng thể dễ ở thời buổi “tấc đất tấc vàng” này nhưng lại được rất đông người dân ở làng quê hưởng ứng.
Gia đình giáo dân Chu Văn Lâm, xóm Trung Thành, xã Diễn Hồng là 1 điển hình. Nhà nằm cạnh con đường liên thôn, theo quy hoạch xây dựng NTM của địa phương, con đường sẽ đi qua vườn gia đình nhà ông. Nhiều loại cây trồng, đất đai bị ảnh hưởng nhưng ông vẫn vui vẻ sẵn sàng hy sinh lợi ích cá nhân để đảm bảo mở rộng đường giao thông thông thoáng hơn, phục vụ lợi ích cho cả cộng đồng. Ông Chu Văn Lâm - xóm Trung Thành, xã Diễn Hồng chia sẻ: “Tôi phải làm gương hiến đất trước cho bà con theo sau, tôi đã hiến lần thứ 3 rồi. Xã hội tiến lên thì đường phải khang trang. Đường rộng, nhà cao mới đẹp, quê hương mới đổi thay được.
Xây dựng NTM, huyện Diễn Châu đã tập trung cho nhiều công trình cơ sở hạ tầng, giao thông thủy lợi, điện, trường học, trạm y tế, trụ sở làm việc… góp phần cho diện mạo nông thôn ngày càng khởi sắc. Trong đó phải kể tới hệ thống giao thông từ trung tâm huyện đến các xã đều được thảm nhựa, đường liên thôn, thậm chí là trong khu dân cư cũng được nhựa hóa và bê tông hóa tạo điều kiện hết sức thuận lợi trong đi lại cũng như sản xuất của người dân. Huyện và tỉnh cũng đã hỗ trợ trên 81.700 tấn xi măng, giúp các xã hoàn thiện hạ tầng giao thông.
Con đường từ xóm 7 đến xóm 8 xã Diễn Phú trước đây nhỏ hẹp, lầy lội việc lưu thông đi lại rất khó khăn, chưa nói đến việc lưu thông hàng hóa thế nhưng từ khi được mở rộng, bê tông hóa, xe ô tô ra vào thuận lợi, các dịch vụ cũng đua nhau phát triển làm cho xóm làng thêm giàu có… Ông Lê Hồng Sơn - Xóm trưởng xóm 7, xã Diễn Phú chia sẻ: “Sau khi dân thấy được vai trò, trách nhiệm trong xây dựng nông thôn mới, bà con Nhân dân hưởng ứng làm đường bê tông. Bây giờ làng xóm đổi thay, đường xá rộng rãi, cuộc sống bà con ngày càng phát triển”.
Lòng dân và ý thức của dân là nền tảng xây dựng thành công NTM. Điều đáng mừng là từ hiệu ứng NTM mà phong trào nông dân làm kinh tế giống như một “làn gió” mới thổi tan bế tắc, làm giảm khoảng cách đô thị với nông thôn.
Gương nông dân làm kinh tế giỏi không phân biệt độ tuổi, không phân biệt giới tính, họ có khát khao làm giàu trên chính quê hương mình. Họ ý thức được những thiệt thòi hạn chế của nông thôn để biến khó khăn thành động lực, thành cơ hội và quan trọng là họ biết nhìn thấy thời cơ, nhìn thấy tiềm năng ở chính địa phương mình. Họ biết áp dụng khoa học, kỹ thuật, biết đánh giá nhu cầu thị trường và tự tin khởi nghiệp, biến khó khăn thành động lực, lấy thất bại làm kinh nghiệm.
Từ các nguồn hỗ trợ xây dựng NTM cũng như quỹ hỗ trợ nông dân, Diễn Châu đã đầu tư 3 mô hình nuôi tôm bể nổi thành công. Anh Nguyễn Viết Thắng, chủ đầm tôm ở Diễn Trung cho biết, nuôi tôm truyền thống chỉ đạt 10 tấn/ha, nay áp dụng công nghệ đã tăng lên 60 tấn/ha, thu nhập hàng tỷ đồng mỗi năm. Anh Thắng chia sẻ: “Được sự quan tâm của địa phương, được sự hỗ trợ của mô hình bằng nguồn vốn NTM cho chủ ao phát triển nuôi công nghệ mới. Chủ yếu áp dụng công nghệ sinh học, xử lý nước bằng công nghệ vi sinh, không sử dụng hóa chất kháng sinh, giảm tối đa ô nhiễm môi trường, ô nhiễm nguồn nước. Thành công của mô hình đã tạo điều kiện cho nhiều bà con ở địa phương đến học tập làm theo.
Gắn xây dựng NTM với tái cơ cấu ngành nông nghiệp, huyện Diễn Châu đã xây dựng các nghị quyết, đề án phù hợp với đặc điểm lợi thế của từng vùng, từ việc bố trí lại sản xuất đến việc đưa các loại cây trồng để mang lại thu nhập cao cho người dân. Cũng là hạt lúa, hạt lạc, con lợn, con gà truyền thông vốn rất quen thuộc nhưng nay đã đem lại hiệu quả kinh tế cao bất ngờ nhờ sắp xếp tổ chức lại sản xuất, tận dụng được sự ưu việt của mô hình HTX, tổ hợp tác.
Cùng với đó việc ứng dụng công nghệ, hợp tác sản xuất mà những mặt hàng nhỏ lẻ đơn sơ, từ các miền quê mộc mạc bỗng trở thành đặc sản được nhiều người yêu mến tìm mua, nhiều sản phẩm nhận được nhiều giải thưởng cao quý chất lượng do các cấp bộ, ngành TW tổ chức
Với kiến thức được học, trở về quê với ước mơ nâng cao giá trị các loại nông sản đặc trưng của quê hương, chị Đặng Thị Tâm đã lựa chọn con đường khởi nghiệp bằng việc phát triển nông nghiệp sạch, áp dụng kỹ thuật công nghệ cao. Đến nay chị đã xây dựng được chuỗi sản xuất khép kín từ trồng trọt đến chế biến. Từ những loại rau củ quả trên đồng ruộng tự trồng, chị đã chế biến ra 10 loại mì hương vị rau củ hữu cơ. Sản phẩm được chứng nhận về tính an toàn của nhiều ngành chức năng trong và ngoài nước, hiện đã có mặt tại thị trường 50 tỉnh thành và xuất khẩu sang một số nước có yêu cầu cao về chất lượng. Chị Đặng Thị Tâm – Giám đốc Công ty Cổ Phần AnAn Agry cho biết: Từ năm 2015 chúng tôi thực hiện trồng trọt, đến 2017 có sự hỗ trợ của các chuyên gia Nhật Bản tìm ra hướng không chỉ trồng và bán gói tươi đi mà phải có sản phẩm chế biến sâu. Mất hơn 2 năm nghiên cứu từ 30 mã sản phẩm thì đã chọn mỳ Anpaso là sản phẩm đầu tiên để đưa ra thị trường.
Vị thế, sức bật và tầm vóc mới
Không gian nông thôn vốn thanh bình yên ả giờ thêm cái sung túc, đủ đầy. Chỉ cách đây 10 năm đại bộ phận gia đình nông dân Diễn Châu mức thu nhập 100 triệu đồng/năm chỉ là niềm mơ ước nhưng nay đó là chuyện bình thường. Có làng đã xóa sạch hộ nghèo, số hộ sản xuất kinh doanh giỏi ngày một tăng, thu nhập vài trăm triệu đến hàng tỷ đồng không phải là hiếm.
Hiện thu nhập bình quân đầu người Diễn Châu đã đạt hơn 60 triệu đồng/năm. Rõ ràng đó là những thành quả thực tế, có khả năng tạo ra những làn sóng lan tỏa, sức hấp dẫn cho NTM ngày càng thêm mới ở Diễn Châu. Ông Nguyễn Văn Hoa – người dân ở xóm 2, xã Diễn Lâm chia sẻ: “Đối với mỗi làng quê, việc về đích NTM có lẽ hãy khoan nói về các tiêu chí, hay chỉ tiêu, thành tích mà điều đầu tiên hãy cảm nhận là không gian sống, lòng dân, nhận thức và tinh thần của người dân. Con em được học trong những ngôi trường cao tầng khang trang, an ninh - trật tự thôn xóm được đảm bảo, về đêm đường làng ngõ xóm đều bừng sáng ánh điện, người già trẻ nhỏ vui chơi trong cảnh thanh bình”.
NTM trong thời kỳ CNH-HĐH hôm nay là làng xóm, đường xá phong quang, đồng ruộng liền bờ, liền thửa, cuộc sống nông dân ấm no và hạnh phúc. Thế nhưng quan trọng hơn NTM hôm nay vẫn là nơi giữ gìn văn hóa truyền thống của dân tộc, là nơi đảm bảo hài hòa giữa con người với con người, con người với thiên nhiên. Nơi mà cuộc sống luôn thanh bình, vui tươi. Người người ưu tiên, chăm lo cho con cháu. Giữ gìn những giá trị tốt đẹp nhất giá trị nếp sống của người Việt Nam.
Chính vì lẽ đó, trong quá trình thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM, huyện Diễn Châu luôn đặc biệt quan tâm đến xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở, xây dựng các thiết chế văn hóa. Các làng xóm thực hiện cuộc vận động toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư, giữ gìn nề nếp, lối sống quê hương. Khắp các làng quê đều văng vẳng thanh âm, nhịp hò khoan ví giặm, khúc ca trù...đã trở thành hồn cốt, chất chứa bao tâm sự, hun đúc bao tâm hồn lớn lên ở vùng quê Diễn Châu
Với sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị, đến cuối năm 2022, 100% số xã ở Diễn Châu đã cán đích NTM, trong đó 5 xã được công nhận xã NTM nâng cao, huyện Diễn Châu cũng hoàn thành 9/9 tiêu chí NTM.
Thực tế cũng cho thấy chặng đường hơn 10 năm, công cuộc xây dựng NTM vẫn còn nhiều bộn bề, trăn trở. Tuy nhiên những kết quả mà Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân huyện Diễn Châu đạt được là niềm tin, động lực để tiếp tục vươn lên ở chặng đường phía trước. Ông Hà Xuân Quang- Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch HĐND huyện cho biết: Sau hơn 10 năm thực hiện, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM đã làm thay đổi nhận thức của đa số người dân, lôi cuốn họ tham gia vào xây dựng NTM. Từ chỗ số đông còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào đầu tư của Nhà nước đã chuyển sang chủ động, tự tin tham gia tích cực vào xây dựng NTM. Niềm tin của người dân vào các chủ trương, chính sách, sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng và chính quyền được nâng cao. Phong trào xây dựng NTM đã thực sự khơi dậy được tinh thần yêu nước và sức lan tỏa trong các tầng lớp Nhân dân trên địa bàn huyện.
Khép lại một giai đoạn xây dựng NTM với nhiều điểm sáng. Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Diễn Châu càng tự hào và thêm động lực để đưa mảnh đất Diễn Châu phát triển. Tất cả đã đổi thay ở vị thế, sức bật và tầm vóc mới./.
