Sáng ngày 30/10, Quốc hội thảo luận tại Hội trường về kết quả giám sát về việc triển khai thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội về các Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2030.
Phát biểu thảo luận liên quan đến Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, ĐBQH Trần Đức Thuận, Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội, đại biểu Đoàn Nghệ An đánh giá cao kết quả thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững, tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo từ năm 2021 đến năm 2023 đều giảm, năm 2021 giảm từ 1-1,5%; năm 2022 và dự kiến năm 2023 tỷ lệ nghèo đa chiều giảm 1,83%, vượt mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII đề ra. Tỷ lệ hộ nghèo của đồng bào dân tộc thiểu số giảm 4,89%. Tỷ lệ nghèo ở 74 huyện nghèo, đều giảm từ giảm 4-5%.
Kết quả trên là thành tích chung của toàn Đảng, toàn dân và cả hệ thống chính trị, ghi nhận sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, sự vào cuộc tích cực chủ động của nhiều địa phương; sự đồng sức, đồng lòng, đồng tình ủng hộ của các cơ quan, tổ chức, cộng đồng doanh nghiệp, nhà hảo tâm trong thực hiện chủ trương của Đảng, Quốc hội, Chính phủ về xóa đói, giảm nghèo trong thời gian qua. Đặc biệt, đại biểu Đoàn Nghệ An đánh giá cao sự đóng góp thầm lặng của các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân đối với công tác giảm nghèo khi giúp đỡ, chia sẻ với những hoàn cảnh khó khăn trong xã hội hay ủng hộ xây dựng nhà cho người nghèo, xây cầu, trường học cho những vùng khó khăn, thành lập quỹ để chữa bệnh cho người nghèo… Lấy ví dụ như tại tỉnh Nghệ An từ năm 2023-2025, có gần 15.000 hộ gia đình nghèo khó khăn về nhà ở cần hỗ trợ, chỉ trong 9 tháng, tỉnh Nghệ An đã huy động được nguồn lực để xây dựng gần 6.900 nhà cho người nghèo. “Đó chính là kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta “lá lành đùm lá rách, lá rách ít đùm lá rách nhiều”. Các nhà hảo tâm họ làm không vì họ muốn được vinh danh, họ làm vì trách nhiệm của người công dân; họ làm như là bổn phận của mình đối với những mảnh đời khó khăn, thiếu thốn; họ làm vì họ thấy mình được may mắn nên giúp đỡ cho những người không may mắn khác…” Vị đại biểu đoàn Nghệ An nhấn mạnh.
Bên cạnh những kết quả đạt được, việc thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững trong thời gian qua còn có nhiều nội dung, mục tiêu, chỉ tiêu chưa đạt được như kỳ vọng, đáng chú ý là tỷ lệ giải ngân ở nhiều dự án, tiểu dự án còn thấp, có nhiều dự án chưa giải ngân được. Việc giải ngân chậm vừa gây lãng phí vừa làm cho các chính sách của Đảng và Nhà nước chưa kịp thời đến được với người nghèo. Đại biểu Trần Đức Thuận cho rằng có nguyên nhân khách quan và nguyên nhân chủ quan dẫn đến tình trạng đó, đại biểu nhấn mạnh nguyên nhân chủ quan là việc ban hành một số văn bản hướng dẫn, thực hiện còn chậm. Một số vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện chưa được giải quyết kịp thời. Vai trò của Ban chỉ đạo chung cho 3 chương trình mục tiêu quốc gia hoạt dộng chưa thực sự hiệu quả. Sự phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương trong giải quyết vướng mắc phát sinh chưa chủ động, kịp thời. Cán bộ làm công tác giảm nghèo chưa đáp ứng được yêu cầu về số lượng, chủ yếu là kiêm nhiệm; còn có hạn chế về năng lực tham mưu. Tình trạng đùn đẩy, né tránh trách nhiệm của một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức trong giải quyết các công việc liên quan đến thực hiện chương trình mục tiêu giàm nghèo bền vững vẫn còn. Đây là những vấn đề tồn tại Quốc hội cần phải đánh giá thật kỹ, xác định rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân có liên quan; Chính phủ cũng như các địa phương cần có giải pháp thực sự hiệu quả khắc phục trong thời gian tới.
Để thực hiện tốt chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững trong thời gian tới, Đại biểu Quốc hội Trần Đức Thuận đồng tình với năm giải pháp mà Đoàn giám sát của Quốc hội đã nêu, đồng thời bổ sung và nhấn mạnh thêm một số giải pháp.
Thứ nhất là, tăng cường công tác tuyền truyên về các Chương trình mục tiêu quốc gia; chủ động rà soát, nắm bắt các vướng mắc từ thực tiễn để có giải pháp khơi thông, đầu tư kịp thời có hiệu quả.
Thứ hai là, tiếp tục vận động các cơ quan, đơn vị, tổ chức, cộng đồng doanh nghiệp, nhà hảo tâm tích cực đóng góp nguồn lực để thực hiện các mục tiêu cùng với việc đầu tư sử dụng có hiệu quả nguốn vốn từ ngân sách. Phát động rộng rãi tinh thần tương thân tương ái, giúp nhau giảm nghèo “Tỉnh giàu giúp một tỉnh nghèo; huyện giàu giúp một huyện nghèo; xã giàu giúp một xã nghèo; gia đình giàu, giúp một gia đình nghèo” vị đại biểu Đoàn Nghệ An đề nghị.
Cùng với đó, khuyến khích các doanh nghiệp tham gia giải quyết việc làm cho người nghèo, nghiên cứu các giải pháp để tạo việc làm cho người nghèo tại địa phương, áp dụng các công cụ kinh tế để thu hút các doanh nghiệp đầu tư như miễn thuế, phí; tiền thuế sử dụng đất...; giải quyết hợp lý bài toán “con cá và cần câu”.
Thứ ba là, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong việc giải ngân nguồn vốn các chương trình mục tiêu quốc gia để khắc phục tình trạng giải ngân chậm như trong thời gian vừa qua. Theo đại biểu, cần phân cấp mạnh mẽ cho địa phương trong việc giải ngân các nguồn vốn, để tạo sự chủ động, linh hoạt trong triển khai thực hiện, đảm bảo giải ngân hết số vốn được giao hằng năm. Tuy vậy, đối với những dự án có mức đầu tư lớn thì Trung ương cũng phải phê duyệt, có cơ chế để ràng buộc trách nhiệm, kiểm tra, giám sát việc thực hiện của địa phương để tránh thất thoát, đầu tư không hiệu quả dẫn đến lãng phí, tiêu cực.
