Điều chỉnh quy hoạch điện phải có “bộ lọc” quốc phòng, an ninh
Thiếu tướng Trần Đức Thuận - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại của Quốc hội đánh giá việc ban hành Nghị quyết về cơ chế, chính sách phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026 - 2030 là cần thiết để thể chế hóa chủ trương của Đảng và khắc phục những hạn chế mà các luật chuyên ngành hiện chưa giải quyết được trong ba lĩnh vực trụ cột: điện, dầu khí và than.
Ông đề nghị cơ quan soạn thảo phải rà soát kỹ, tránh trùng lặp với quy định của các luật hiện hành như Luật Điện lực, Luật Dầu khí, Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, Luật Đất đai… Nghị quyết chỉ nên quy định những vấn đề mà luật chưa có, để bảo đảm tính minh bạch, tránh chồng chéo khi triển khai. Đồng thời, những nội dung thuộc phạm vi sửa luật chuyên ngành thì không nên đưa vào nghị quyết.
Một trong những điểm ông đồng tình cao là chủ trương xã hội hóa phát triển điện, đặc biệt là đầu tư truyền tải. Tuy nhiên, xã hội hóa không đồng nghĩa buông lỏng quản lý, bởi truyền tải điện là lĩnh vực Nhà nước phải kiểm soát chặt để bảo đảm an ninh năng lượng và an ninh quốc phòng.
Việc đầu tư tư nhân vào truyền tải phải nằm trong khuôn khổ pháp lý rõ ràng, tạo liên kết đồng bộ giữa đơn vị sản xuất, truyền tải, tiêu dùng điện, tránh rủi ro mất kiểm soát hoặc phát sinh tranh chấp về chi phí, giá truyền tải khi áp dụng cơ chế mua bán điện trực tiếp.
Về giá điện, vấn đề “nóng” thời gian qua, vị đại biểu đoàn Nghệ An đề nghị Chính phủ xây dựng khung pháp lý minh bạch, chống độc quyền nhưng cũng ngăn ngừa bất cập khi kết nối giữa các chủ thể tham gia thị trường điện cạnh tranh. Kinh nghiệm quốc tế cần được nghiên cứu kỹ để tránh lặp lại sai lầm.
Ông cũng lưu ý việc điều chỉnh quy hoạch điện, nhất là Quy hoạch điện VIII, phải được kiểm soát chặt chẽ, có đánh giá tác động và cần tham vấn Bộ Quốc phòng, Bộ Công an với các dự án lớn nhằm tránh rủi ro đối với nhiệm vụ quân sự, quốc phòng trong bối cảnh năng lượng luôn là mục tiêu nhạy cảm trong xung đột hiện đại.
Cùng với đó, các dự án năng lượng tái tạo cũng phải được kiểm soát chặt về môi trường, từ giai đoạn đầu tư đến xử lý chất thải như tấm pin mặt trời.
Tướng Thuận cũng đề nghị nghiên cứu cơ chế miễn, giảm trách nhiệm đối với cán bộ thực thi nghị quyết nếu thực hiện đúng quy trình, không vụ lợi nhưng vẫn xảy ra rủi ro khách quan.
Đề xuất thiết kế lại nhiều điểm cốt lõi trong Luật về Tòa án chuyên biệt
Thảo luận về dự án Luật Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm Tài chính quốc tế, ông Trần Nhật Minh - ĐBQH chuyên trách đoàn Nghệ An ủng hộ sự cần thiết ban hành.
Góp ý thêm vào nội dung dự thảo, về thành phần xét xử sơ thẩm và phúc thẩm, đại biểu đồng tình phương án quy định xét xử sơ thẩm bởi một thẩm phán; trường hợp vụ việc phức tạp, theo đề nghị của các bên, Chánh án có thể quyết định xét xử sơ thẩm với 3 thẩm phán. Ở cấp phúc thẩm, xét xử bằng Hội đồng 3 thẩm phán.
Về thẩm quyền bổ nhiệm Chánh án Tòa án chuyên biệt, đại biểu ủng hộ giao cho Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao để bảo đảm tính thống nhất và đồng bộ theo Luật Tổ chức Tòa án nhân dân.
Góp ý về kỹ thuật lập pháp, đại biểu đề nghị không cần giải thích từ ngữ đối với khái niệm “Thẩm phán” và “Thư ký Tòa án”, bởi đã được quy định rõ trong luật hiện hành. Thay vào đó, phần giải thích nên xác định “những người tiến hành tố tụng”, tương tự các bộ luật tố tụng khác. Đồng thời, cụm từ “các bên” nên được thay bằng “những người tham gia tố tụng”, bổ sung thêm thành phần “người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp”.
Về tiêu chuẩn thẩm phán, vị đại biểu đoàn Nghệ An lưu ý quy định “không quá 75 tuổi” có thể mâu thuẫn với tuổi nghỉ hưu của công chức, viên chức theo Bộ luật Lao động. Cơ quan soạn thảo cần làm rõ phạm vi áp dụng để tránh chồng chéo.
Đối với Thư ký Tòa án, đại biểu đề nghị bổ sung quyền phân công nhiệm vụ của Thẩm phán để phản ánh đúng thực tiễn công tác, thay vì chỉ quy định phân công của Chánh án Tòa án chuyên biệt như trong dự thảo.
Về thẩm quyền của Tòa án chuyên biệt, dự thảo quy định Chánh án Tòa án chuyên biệt được quyền quyết định vụ việc thuộc hay không thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án chuyên biệt trong trường hợp có tranh chấp về thẩm quyền và quyết định này là quyết định cuối cùng. Theo đại biểu, quy định như vậy chưa thật sự rõ ràng và khó khả thi trên thực tế.
Nếu giả định tranh chấp thẩm quyền xảy ra trong nội bộ Tòa án chuyên biệt, giữa cấp sơ thẩm và phúc thẩm, thì khả năng này gần như không tồn tại. Bởi cơ chế hai cấp xét xử đã được thiết kế rành mạch: Sơ thẩm, nếu có kháng cáo thì chuyển lên phúc thẩm; hoàn toàn không có tình huống “tranh chấp” thẩm quyền giữa hai cấp này. Do đó, việc trao cho Chánh án Tòa án chuyên biệt quyền phân xử tình huống vốn không phát sinh là không cần thiết.
Còn nếu tranh chấp thẩm quyền xảy ra giữa Tòa án chuyên biệt và hệ thống Tòa án nhân dân, thì lại phát sinh vấn đề lớn. Trong trường hợp này, việc quyết định thuộc thẩm quyền của ai, theo đại biểu không thể giao cho Chánh án Tòa án chuyên biệt. Theo nguyên tắc thống nhất quyền tư pháp, thẩm quyền phân xử tranh chấp thẩm quyền giữa các tòa án khác nhau về hệ thống phải thuộc Chánh án TAND Tối cao. Vì vậy, ông Trần Nhật Minh đề nghị cơ quan soạn thảo làm rõ quy định về cơ chế giải quyết tranh chấp thẩm quyền.
Đối với quy định về thời hiệu khởi kiện, đại biểu đề nghị bổ sung quy định liên quan trường hợp bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan, bảo đảm tương thích với Bộ luật Dân sự và chặt chẽ trong áp dụng.
Còn bà Thái Thị An Chung - Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An đồng tình với quan điểm của đại biểu Trần Nhật Minh là giao thẩm quyền này cho Chánh án TAND Tối cao bổ nhiệm Chánh án TAND chuyên biệt.
Riêng về nguồn bổ nhiệm Thư ký Tòa án, đại biểu chỉ ra sự bất hợp lý: Trong khi nguồn bổ nhiệm Thẩm phán đã được mở rộng ra các đối tượng ngoài hệ thống Tòa án, thì nguồn bổ nhiệm Thư ký lại bị thu hẹp, chỉ giới hạn trong đội ngũ công chức đang là Thư ký Tòa.
Với yêu cầu rất cao đối với Thư ký Tòa án chuyên biệt, bao gồm trình độ tiếng Anh, hiểu biết sâu về chuyên môn và kinh nghiệm trong các lĩnh vực thuộc thẩm quyền xét xử thì nguồn nhân lực hiện hữu là quá hạn chế. Vì vậy, đại biểu đề nghị mở rộng nguồn bổ nhiệm tương tự như đối với Thẩm phán, cho phép tuyển chọn cả những người là công chức hoặc chuyên gia ở ngoài hệ thống Tòa án, miễn là đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn.
Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An cũng bày tỏ băn khoăn nếu tiếp tục áp dụng khung lương, phụ cấp như các tòa án hiện hành thì khó có thể thu hút nhân lực chất lượng cao cho mô hình tòa án chuyên biệt.
Do đó, bà đề nghị Luật cần tính đến việc trao thẩm quyền cho Chánh án Tòa án chuyên biệt được quyết định cơ chế lương, thù lao, phụ cấp và các chế độ đãi ngộ khác.
Trong ngày làm việc, Quốc hội đã thảo luận ở hội trường về: Các Báo cáo công tác nhiệm kỳ 2021-2026 của Chủ tịch nước, Chính phủ; dự thảo Báo cáo công tác nhiệm kỳ khóa XV của Quốc hội; các Báo cáo công tác nhiệm kỳ khóa XV của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, Kiểm toán Nhà nước; các Báo cáo công tác nhiệm kỳ 2021-2026 của Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao.
.jpg)
.jpg)
