Nhiều vướng mắc dẫn đến tiến độ chậm trễ
Sáng 3/12, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV tiến hành thảo luận ở hội trường báo cáo tổng hợp việc thực hiện của các thành viên Chính phủ, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tổng Kiểm toán Nhà nước đối với nghị quyết của Quốc hội nhiệm kỳ khóa XIV và khóa XV về giám sát chuyên đề, chất vấn.
Phát biểu thảo luận, ông Trần Nhật Minh - đại biểu Quốc hội chuyên trách đoàn Nghệ An nêu nhiều vấn đề còn tồn tại trong việc thực hiện các nghị quyết giám sát, chất vấn của Quốc hội thuộc lĩnh vực Công Thương, Nông nghiệp và Môi trường, đặc biệt là những nội dung gắn trực tiếp với đời sống đồng bào dân tộc thiểu số và vùng khó khăn.
Vị đại biểu đoàn Nghệ An dẫn báo cáo của Chính phủ cho thấy, sau 2 giai đoạn thực hiện thì việc cấp điện cho người dân, kể cả vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, hải đảo vẫn đứng trước nguy cơ không đạt.
Nếu như giai đoạn 2016-2020, chỉ bố trí được 18,5% so với tổng nhu cầu vốn của chương trình là 30.116 tỷ đồng; còn giai đoạn 2021-2026, Chương trình đầu tư công "Cấp điện nông thôn, miền núi và hải đảo” đến nay chưa được phê duyệt để triển khai; nguyên nhân là do khó khăn, vướng mắc về thiếu vốn đầu tư, quy định pháp luật liên quan đến các chương trình dự án cấp điện nông thôn, miền núi và hải đảo.
Đại biểu nhấn mạnh: Cho nên dù tỷ lệ số hộ dân tiếp cận điện năng của Việt Nam khoảng 99,74%, trong đó tỷ lệ này tại vùng nông thôn khoảng 99,6% nhưng vẫn còn thôn, bản chưa có điện.
Sự chậm trễ này gây ảnh hưởng lớn đến khả năng tiếp cận dịch vụ thiết yếu, phát triển sản xuất, ứng dụng công nghệ và triển khai chuyển đổi số ở vùng dân tộc thiểu số, miền núi.
Ông Trần Nhật Minh cũng bày tỏ trăn trở về kết quả thực hiện Chương trình bố trí dân cư các vùng thiên tai, đặc biệt khó khăn, biên giới, hải đảo, di cư tự do, khu rừng đặc dụng giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030.
Theo tổng hợp của các địa phương, giai đoạn 2021-2024, cả nước đã bố trí ổn định cho gần 21,9 nghìn hộ dân ở vùng có nguy cơ về thiên tai, góp phần hạn chế thấp nhất thiệt hại về người, tài sản do thiên tai gây ra, ổn định đời sống, sản xuất cho các hộ dân.
Tuy nhiên, theo Báo cáo của Chính phủ, quá trình triển khai thực hiện Chương trình vẫn còn một số hạn chế, vướng mắc, như: Việc rà soát, tổng hợp danh mục dự án bố trí dân cư vào kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 còn chậm, chưa cụ thể.
Công tác khảo sát thiết kế, rà soát đối tượng, lập và phê duyệt dự án với tổng mức đầu tư quá lớn, dẫn đến thời gian thực hiện dự án kéo dài, giảm hiệu quả đầu tư.
Một số chính sách liên quan đến đất đai, hỗ trợ di chuyển để làm nhà còn ở mức thấp chưa phù hợp với chi phí thực tế. Bên cạnh đó, một số địa phương triển khai chậm, chưa chủ động; Sự phối hợp giữa các ngành, các cấp chính quyền ở một số địa phương còn thiếu chặt chẽ...
“Những thiệt hại lớn về người, tài sản, cơ sở hạ tầng, đặc biệt là nhà cửa... do tác động xấu của thời tiết cực đoan, thiên tai, bão lụt trong năm 2024, 2025 đã gây cho người dân vùng bị ảnh hưởng cho thấy sự cấp thiết của Chương trình này”, vị đại biểu đoàn Nghệ An nhấn mạnh.
Đề xuất Chính phủ ưu tiên nguồn lực cho giai đoạn 2026- 2030
Đại biểu Trần Nhật Minh nhấn mạnh rằng, điểm chung của 2 chương trình nêu trên là thiếu nguồn lực dẫn đến việc thực hiện bị kéo dài. Theo ông, đây là khó khăn không thể khắc phục trong ngày một ngày hai, tuy nhiên cũng không phải là không thể giải quyết nếu có kế hoạch bố trí nguồn lực hợp lý, theo thứ tự ưu tiên.
Hơn nữa, hai chương trình nêu trên có sự tác động rất lớn đối với mục tiêu phát triển toàn diện khu vực vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi; thu hẹp chênh lệch phát triển giữa các vùng, miền, nhóm dân cư, nhất là vùng dân tộc thiểu số và miền núi so với các vùng khác, đặc biệt là việc ổn định và nâng cao đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi.
“Đây cũng là nguyện vọng của đông đảo cử tri vùng miền núi, dân tộc, vùng sâu, vùng xa nói chung và tỉnh Nghệ An nói riêng đã gửi gắm đến Quốc hội và Chính phủ”, ông Trần Nhật Minh phát biểu.
Từ thực tiễn và tính cấp bách của vấn đề, vị đại biểu đoàn Nghệ An trân trọng đề nghị Chính phủ, trong giai đoạn 2026 - 2030, sớm có lộ trình, giải pháp cụ thể để giải quyết các vấn đề nêu trên.
Trong đó, ông đề nghị ưu tiên nguồn lực đất đai, tài chính, khoa học công nghệ... thực hiện dự án bố trí, di dời tái định cư cho các hộ dân đang sống ở vùng có nguy cơ cao xảy ra thiên tai (sạt lở đất, lũ, lũ quét, ngập lũ, sụt lún đất...), vùng biên giới đất liền nhằm hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại do thiên tai trong điều kiện biến đổi khí hậu, theo tinh thần chỉ đạo tại Nghị quyết số 19 của Hội nghị lần thứ 5 Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá XIII.
Đồng thời, đại biểu Trần Nhật Minh cũng đề nghị ưu tiên bố trí đủ nguồn lực để hoàn thành Chương trình cấp điện nông thôn, miền núi và hải đảo như đã đề ra, xem đây là nhiệm vụ hết sức cần thiết và cấp bách.
