Chủ đề của Hội nghị là " Kinh nghiệm và giải pháp của Thường trực HĐND trong việc giải quyết một số vấn đề của người dân địa phương trên lĩnh vực kinh tế - xã hội ". Phát biểu đề dẫn, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Trưởng Ban công tác đại biểu Trần Văn Túy khẳng định: việc tạo môi trường thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội của địa phương là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của cả hệ thống chính trị, trong đó có HĐND, Thường trực, các Ban, Tổ đại biểu và từng cá nhân đại biểu HĐND.
Xuất phát từ tầm quan trọng đó, dựa trên tình hình, điều kiện đặc thù của từng địa phương, các ý kiến tham luận, thảo luận của các đại biểu đã phác họa nên bức tranh đa dạng về hoạt động và đóng góp của HĐND, các cơ quan của HĐND các tỉnh, thành phố.
Một trong những vấn đề được nhiều địa phương lựa chọn để trao đổi là vấn đề môi trường. Đây là mối quan tâm hàng đầu của người dân và cử tri các địa phương.
Là tỉnh có đến 354 khu công nghiệp được cấp phép thành lập, trong đó có 31 khu công nghiệp đã xây dựng kết cấu hạ tầng đồng bộ, tỷ lệ lấp đầy trên 70% diện tích, tỉnh Đồng Nai đưa đến Hội nghị kinh nghiệm trong giải quyết những ý kiến, kiến nghị của cử tri đối với tình trạng ô nhiễm môi trường trong khu công nghiệp và trong chăn nuôi. Một mặt, Thường trực HĐND tỉnh tổng hợp, chuyển UBND tỉnh ý kiến phản ánh của cử tri về tình trạng ô nhiễm môi trường để UBND tỉnh giải quyết, thông tin trả lời đến cử tri; mặt khác, Thường trực HĐND tỉnh giao Tổ đại biểu HĐND tỉnh khảo sát, thu thập thông tin phản ánh của cử tri báo cáo về Thường trực HĐND tỉnh. Trên cơ sở báo cáo kết quả của Tổ đại biểu, Thường trực HĐND tỉnh xem xét, quyết định việc giám sát, qua đó kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo các ngành, địa phương thường xuyên kiểm tra, đánh giá đúng thực trạng, tình hình hoạt động và những hành vi vi phạm pháp luật về môi trường của doanh nghiệp và các hộ chăn nuôi trên địa bàn, ngăn chặn kịp thời, yêu cầu khắc phục hậu quả và xử lý nghiêm minh đối với hành vi vi phạm. Giải pháp lâu dài hơn là từ đó Thường trực HĐND tỉnh kiến nghị UBND tỉnh trong thu hút đầu tư phải đảm bảo các yêu cầu về bảo vệ môi trường; trên cơ sở quy hoạch vùng khuyến khích phát triển chăn nuôi, sớm cụ thể hóa các nghị quyết của HĐND tỉnh về công tác bảo vệ môi trường.
Cùng vấn đề nêu trên, Thường trực HĐND tỉnh Tây Ninh đã chia sẻ các hình thức giải quyết đa dạng, phong phú và linh hoạt đem lại hiệu quả cao. Đó là tổ chức đối thoại giữa tổ chức, cá nhân với cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương để giải quyết vấn đề bức xúc; tổ chức chất vấn tại các kỳ họp HĐND, giải trình tại phiên họp của Thường trực HĐND; xây dựng thành các chuyên đề của Chương trình "Tiếng nói cử tri" được phát trên Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh; giám sát hoặc khảo sát việc giải quyết một số vấn đề cụ thể; kiến nghị bằng văn bản hoặc trực tiếp trao đổi với cơ quan, địa phương liên quan. Thông qua các hình thức này, nhiều vấn đề "nóng", bức xúc về ô nhiễm môi trường đã được giải quyết như: tình trạng ô nhiễm môi trường của các cơ sở sản xuất tinh bột khoai mì, mủ cao su, lò gạch thủ công, đốt phế liệu; tình trạng xả rác thải sinh hoạt, nước thải tràn lan ra đường phố tại nhiều khu vực đô thị; công tác thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải tại nhiều khu dân cư chuyển biến tốt hơn...
Thường trực HĐND tỉnh Bình Thuận lại chú trọng giám sát việc giải quyết những vấn đề bức xúc của người dân liên quan đến vấn đề môi trường. Chủ thể giám sát nội dung này là HĐND tỉnh - hình thức giám sát cao nhất của cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương. Phương pháp giám sát được đổi mới theo hướng tăng cường giám sát, khảo sát trực tiếp, kết hợp với việc thuê các tổ chức, chuyên gia có chuyên môn sâu tham gia giám sát và tiến hành lấy mẫu, phân tích chất lượng. Sau khi HĐND tỉnh ban hành nghị quyết về kết quả giám sát, Thường trực HĐND tỉnh có văn bản đề nghị UBND tỉnh xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện và báo cáo kết quả thực hiện vào kỳ họp thường lệ cuối năm.
Vấn đề lớn nữa mang tầm chiến lược trong phát triển kinh tế - xã hội là công tác quy hoạch đã được đưa ra thảo luận tại Hội nghị. Là đô thị đặc biệt có quy mô dân số lớn với gần 10 triệu dân, công tác lập, tổ chức thực hiện và quản lý quy hoạch được Thường trực HĐND thành phố Hồ Chí Minh xác định phải được tăng cường giám sát và thực hiện xuyên xuốt. Hội đồng nhân dân Thành phố đã tổ chức kỳ họp chuyên đề và ban hành các nghị quyết về nội dung này. Qua đó, trọng tâm giám sát đối với công tác quy hoạch và quản lý quy hoạch đô thị là việc xây dựng, thực hiện chính sách đảm bảo quyền và lợi ích chính đáng của người dân trong khu vực quy hoạch các công trình hoặc có dự án nhưng chưa tổ chức thực hiện; phương thức, quy trình, thủ tục định giá bồi thường, phương án tái định cư cho người dân; việc đảm bảo cho người dân tiếp cận đầy đủ và thường xuyên các thông tin về chính sách đền bù, hỗ trợ, tái định cư và giải quyết việc làm cũng như việc giải quyết các vướng mắc trong thủ tục xây dựng và đất đai, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người dân...
Bên cạnh công tác quy hoạch thì vấn đề đi đôi với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội đang đặt ra nhiều thách thức cho các địa phương là công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng và xây dựng các khu tái định cư. Sau giám sát chuyên đề, Thường trực HĐN D tỉnh Lâm Đồng đã chỉ rõ nhiệm vụ đối với từng khối cơ quan. Đối với UBND tỉnh và các cơ quan chức năng của tỉnh cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và hướng dẫn nghiệp vụ về công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư để giúp các huyện, thành phố tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cũng như chấn chỉnh, xử lý kịp thời các sai phạm; chú trọng công tác vận động, thuyết phục người dân hiểu để chấp hành các quy định của pháp luật về công tác này. Đối với các cơ quan của HĐND tỉnh phải thường xuyên kiểm tra, theo dõi kết quả giải quyết các ý kiến, kiến nghị cử tri, các vụ việc khiếu nại, tố cáo liên quan đến công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng; lựa chọn giám sát đối với công trình, dự án mà dư luận, người dân còn nhiều ý kiến bức xúc; tổ chức tập huấn, nâng cao vai trò giám sát của đại biểu HĐND ở các địa phương nơi có dự án.
Cũng qua giám sát chuyên đề về công tác tái định cư các dự án đầu tư ngoài ngân sách Nhà nước trên địa bàn tỉnh, HĐND tỉnh Long An - tỉnh thuộc vùng kinh tế trọng điểm phía Nam có tốc độ phát triển công nghiệp rất nhanh đã phân loại và xác định rất cụ thể các nhiệm vụ, giải pháp theo dự án. Ngoài nhiệm vụ, giải pháp chung, có các nhiệm vụ, giải pháp riêng đối với dự án tái định cư đã cho chủ trương đầu tư; dự án tái định cư đang thực hiện dở dang, chưa xây dựng hoàn chỉnh hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội, chưa hoàn thành giao nền và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người dân; dự án tái định cư đã cho chủ trương đầu tư nhưng chưa khởi động; dự án tái định cư cụ thể cần chỉ đạo kiểm tra, xử lý ngay...Không dừng lại ở giám sát, công tác tái giám sát, nắm tiến độ thực hiện được triển khai thường xuyên trên cơ sở các kiến nghị giám sát trước đó mang tính khả thi, nêu thời hạn hoàn thành cụ thể.
Đi vào việc giải quyết các vấn đề bức xúc của người dân địa phương trên lĩnh vực đất đai nói chung, qua thực tiễn hoạt động, Thường trực HĐND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu rút ra rất nhiều kinh nghiệm: cần tăng cường làm tốt việc công khai, minh bạch, dân chủ, công bằng trong triển khai thực hiện các cơ chế, chính sách, pháp luật về đất đai; tăng cường công tác tiếp công dân của người đứng đầu, đồng thời giám sát việc tiếp công dân của người đứng đầu các ngành, địa phương; tăng cường giám sát việc giải quyết các phản ánh, khiếu nại, tố cáo của công dân trên lĩnh vực đất đai; đẩy mạnh việc phối hợp vận động của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh và các đoàn thể tham gia hòa giải, đối thoại, thuyết phục, giải thích trong quá trình giải quyết khiếu nại, tố cáo, tranh chấp liên quan đến đất đai; đối với vụ việc tồn đọng, phức tạp, kéo dài, đông người cần có sự quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị, cấp ủy Đảng và chính quyền các cấp, tranh thủ sự hướng dẫn của các Bộ, ngành Trung ương và vận dụng linh hoạt các cơ chế, chính sách, pháp luật vào thực tiễn để giải quyết dứt điểm; rà soát, điều chỉnh những quyết định hành chính, hành vi hành chính, chế độ, chính sách đã ban hành đảm bảo đúng quy định pháp luật, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân.
Ngoài các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, Hội nghị được nghe Thường trực HĐND tỉnh Bình Dương chia sẻ kinh nghiệm trong việc thực hiện chức năng quyết định HĐND tỉnh đã ban hành được nhiều chính sách đột phá riêng về lĩnh vực đảm bảo an sinh xã hội như: chính sách đào tạo và giới thiệu việc làm cho lao động nông thôn, bộ đội xuất ngũ, lao động trong vùng quy hoạch; chính sách đối với người có công; chính sách về nhà ở xã hội; chính sách giảm nghèo bền vững; bảo hiểm y tế; chính sách thực hiện xã hội hóa...
Với chủ đề rộng, "mở", vừa mang tính bao quát vừa mang tính trọng tâm của Hội nghị, Thường trực HĐND tỉnh Nghệ An đã tiếp thu, ghi nhận được nhiều kinh nghiệm hay, bài học quý phục vụ cho quá trình hoạt động của mình, góp phần vào nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội tỉnh nhà./.
Nguyễn Thị Anh Hoa
Phó Chánh Văn phòng HĐND tỉnh
