Báo cáo giám sát cho thấy nhiều vụ việc phức tạp, tồn đọng được xử lý dứt điểm, tinh thần trách nhiệm và thái độ phục vụ nhân dân có bước nâng lên rõ rệt tại nhiều cơ quan, địa phương.
Áp lực lớn từ thực tiễn đặt ra yêu cầu cao hơn về trách nhiệm
Trong năm 2024 và 6 tháng đầu năm 2025, Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An đã chuyển 204 lượt đơn khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của công dân đến các cơ quan có thẩm quyền, trong đó có 61 đơn chuyển đến đơn vị được giám sát. Nội dung các vụ việc rất đa dạng, tập trung chủ yếu vào lĩnh vực đất đai, giải phóng mặt bằng, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, tranh chấp dân sự, bồi thường – hỗ trợ tái định cư và trật tự đô thị.
Áp lực đối với các cơ quan giải quyết đơn thư tăng mạnh do giai đoạn này trùng với nhiều sự kiện quan trọng: tổng kết nhiệm kỳ 2020–2025, triển khai đại hội Đảng bộ các cấp, thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, đồng thời tiếp nhận lượng lớn hồ sơ, dữ liệu từ các đơn vị sau sáp nhập. Bên cạnh đó, đặc thù của các vùng đô thị hóa nhanh như Trường Vinh, Quỳnh Anh, Hải Lộc… cũng khiến số lượng đơn thư liên quan đến đất đai, quy hoạch và chỉnh trang đô thị cao hơn nhiều so với các khu vực khác.
Trong bối cảnh các địa phương triển khai đồng loạt nhiều nhiệm vụ trọng tâm, từ sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã theo Nghị quyết số 39-NQ/TW đến vận hành mô hình chính quyền hai cấp kể từ ngày 01/7/2025, áp lực trong công tác tiếp công dân và giải quyết đơn thư càng tăng rõ rệt.
Nhiều đơn vị đạt kết quả nổi bật: xử lý kịp thời, đúng pháp luật
Cuộc giám sát được thực hiện trực tiếp tại Tòa án nhân dân tỉnh, Công an tỉnh, UBND phường Trường Vinh và UBND xã Hải Lộc; đồng thời giám sát qua báo cáo đối với Sở Nội vụ và UBND các xã Quỳnh Lưu, Quỳnh Anh, Đô Lương. Kết quả cho thấy nhiều điểm sáng.
Tòa án nhân dân tỉnh đã tiếp nhận 15 đơn do Đoàn ĐBQH tỉnh chuyển đến; qua xác minh, kết luận 14 vụ việc không có cơ sở, 01 vụ có đúng, có sai và đã xem xét, trả lời 100% đơn thư theo đúng quy định. Công tác phân loại, thụ lý và ban hành kết luận được thực hiện chặt chẽ, khách quan, đảm bảo tính minh bạch và nhận được sự đồng thuận cao của công dân.
Công an tỉnh đã tiếp nhận 19 đơn (tương ứng 15 vụ việc); trong đó, 03 vụ công dân rút đơn, 03 vụ được xác định đúng và có cơ sở, 01 vụ đúng – sai xen lẫn, 03 vụ không có cơ sở và còn 03 vụ việc đang tiếp tục giải quyết theo thẩm quyền. Đáng chú ý, mặc dù từ tháng 3/2025 không còn tổ chức công an cấp huyện khiến số vụ việc dồn lên cấp tỉnh tăng mạnh, nhưng Công an tỉnh đã chủ động tăng cường tập huấn, đôn đốc và hướng dẫn công an cấp xã, qua đó đảm bảo tiến độ và chất lượng giải quyết đơn thư.
Sở Nội vụ đã tiếp nhận 05 đơn và giải quyết 100% theo quy định. Đơn vị duy trì tốt công tác theo dõi, hướng dẫn nghiệp vụ; đồng thời xử lý kịp thời các vụ việc liên quan đến tổ chức bộ máy và chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức, viên chức.
Tại cấp xã, phường, các địa phương đều có chuyển biến tích cực trong công tác giải quyết đơn thư. Cụ thể: phường Trường Vinh tiếp nhận 7 đơn, đã giải quyết 4 vụ việc và 3 vụ đang xử lý hoặc đã chuyển cấp trên theo thẩm quyền; xã Hải Lộc tiếp nhận 4 đơn, giải quyết 1 và còn 3 vụ đang xem xét; xã Quỳnh Anh giải quyết đầy đủ 2/2 vụ việc; xã Quỳnh Lưu tiếp nhận 6 đơn, đã giải quyết 4 và còn 2 vụ chưa hoàn tất; xã Đô Lương có 3 vụ việc, trong đó 1 vụ công dân rút đơn, 1 vụ đã giải quyết và 1 vụ đang được Tòa án thụ lý. Nhìn chung, các địa phương đã ban hành và duy trì tốt quy chế, lịch tiếp công dân; phân công rõ trách nhiệm và tăng cường đối thoại trực tiếp, qua đó xử lý nhiều vụ việc ngay từ cơ sở.
Những chuyển biến tích cực: rõ trách nhiệm, đúng quy trình, hạn chế “điểm nóng”
Đoàn giám sát ghi nhận và đánh giá cao tinh thần trách nhiệm, sự vào cuộc trực tiếp của người đứng đầu các cơ quan, đơn vị trong quá trình tiếp công dân và giải quyết đơn thư. Tại cấp cơ sở, Chủ tịch UBND các xã, phường đã chủ động nắm bắt tình hình, trực tiếp chỉ đạo xử lý từng vụ việc, tổ chức đối thoại với công dân để làm rõ nội dung phản ánh, tháo gỡ vướng mắc và tìm tiếng nói chung, hạn chế phát sinh khiếu kiện phức tạp. Ở cấp sở, lãnh đạo các đơn vị như Công an tỉnh, Tòa án nhân dân tỉnh, Sở Nội vụ… đều phân công Giám đốc, Phó Giám đốc trực tiếp thụ lý, kiểm tra hồ sơ và chịu trách nhiệm giải quyết dứt điểm các vụ việc thuộc thẩm quyền; nhiều trường hợp lãnh đạo sở trực tiếp tiếp dân, làm việc với địa phương để đôn đốc xử lý.
Công an tỉnh, trong bối cảnh không còn tổ chức công an cấp huyện từ tháng 3/2025, đã phải tiếp nhận khối lượng công việc tăng cao nhưng vẫn duy trì nghiêm chế độ kiểm tra trách nhiệm đối với Trưởng Công an cấp xã; đồng thời tăng cường hướng dẫn nghiệp vụ, tập huấn quy trình xác minh, phân loại đơn thư để đảm bảo tính thống nhất, tránh sai sót. Tòa án nhân dân tỉnh tiếp tục xác định công tác giải quyết đơn thư là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt; chú trọng tính khách quan, đúng pháp luật trong từng kết luận, đồng thời thực hiện tốt việc công khai kết quả giải quyết để người dân theo dõi.
Nhờ sự chỉ đạo quyết liệt và trách nhiệm cao của người đứng đầu, nhiều vụ việc kéo dài, tiềm ẩn nguy cơ trở thành điểm nóng đã được xử lý dứt điểm ngay tại cơ sở; tình trạng khiếu kiện đông người, vượt cấp giảm rõ rệt. Việc các cơ quan tăng cường công khai, minh bạch quy trình và kết quả giải quyết cũng giúp người dân nắm rõ thông tin, giám sát quá trình xử lý, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân đối với chính quyền và các cơ quan bảo vệ pháp luật.
Bên cạnh những kết quả tích cực, quá trình giám sát cũng thẳng thắn chỉ ra nhiều bất cập cần khắc phục trong công tác giải quyết đơn thư. Nổi cộm là tình trạng hồ sơ địa chính, đất đai thiếu thống nhất, thậm chí bị thất lạc sau quá trình sắp xếp hành chính, gây khó khăn lớn cho việc xác minh, dẫn đến nhiều đơn thư chuyển tiếp chưa được trả lời đầy đủ. Bên cạnh đó, sự phối hợp giữa chính quyền cấp xã và các phòng chuyên môn tại một số nơi còn thiếu chặt chẽ, làm kéo dài thời gian xử lý vụ việc. Những hạn chế về hạ tầng cũng được ghi nhận khi cơ sở vật chất Ban Tiếp công dân cấp xã, đặc biệt tại xã Quỳnh Anh và vùng ven đô thị, chưa đáp ứng yêu cầu thực tế; đồng thời, việc ứng dụng công nghệ thông tin còn hạn chế, hệ thống dữ liệu quốc gia về khiếu nại, tố cáo chưa được cập nhật đồng bộ để tương thích với mô hình chính quyền mới.
Kiến nghị: Tập trung siết chặt kỷ luật công vụ và minh bạch hóa
Để nâng cao hiệu quả giải quyết đơn thư trong giai đoạn tới, Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An đề nghị các cấp, các ngành tập trung siết chặt kỷ luật công vụ, xử lý dứt điểm các vụ việc phức tạp, tồn đọng, thông qua các nhóm kiến nghị trọng tâm:
Đối với Chính phủ: Sớm tổng kết, đánh giá toàn diện việc thực hiện Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo, Luật Tiếp công dân năm 2013 và Luật Xử lý vi phạm hành chính, từ đó sửa đổi, bổ sung các quy định còn bất cập, chồng chéo, chưa phù hợp với thực tiễn; nghiên cứu bổ sung chế tài xử lý các trường hợp công dân cố tình không thực hiện nghĩa vụ trong quá trình khiếu nại, tố cáo (như không cung cấp tài liệu, từ chối làm việc) và các hành vi khiếu nại, tố cáo sai, lợi dụng quyền để gây rối; bổ sung chương riêng về khiếu nại, tố cáo liên quan hoạt động tố tụng trong Luật Khiếu nại và Luật Tố cáo, đồng thời đơn giản hóa quy trình giải quyết để bảo đảm kịp thời, hiệu quả; chỉ đạo Bộ Tài chính sửa đổi Thông tư số 320/2016/TT-BTC ngày 14/12/2016 về chế độ bồi dưỡng đối với người làm nhiệm vụ tiếp công dân, xử lý đơn khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh, phù hợp với mô hình chính quyền hai cấp.
Đối với UBND tỉnh: Thường xuyên tổ chức tập huấn, bồi dưỡng chuyên sâu cho cán bộ, công chức làm công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, nâng cao kỹ năng đối thoại, hòa giải và xử lý tình huống. Hoàn thiện việc cập nhật dữ liệu trên Hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về khiếu nại, tố cáo, đồng thời kịp thời điều chỉnh phần mềm cho phù hợp với mô hình chính quyền hai cấp. Chỉ đạo các sở, ngành và địa phương mới sáp nhập khẩn trương rà soát, kiểm kê, bàn giao hồ sơ khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của công dân, đặc biệt là hồ sơ địa chính, đất đai, nhằm giải quyết dứt điểm các vụ việc tồn đọng. Đồng thời, chỉ đạo các sở, ngành phối hợp với UBND các xã, phường để xử lý các vụ việc còn tồn đọng.
Đối với các đơn vị, địa phương được giám sát: Củng cố vai trò, trách nhiệm và nêu gương của người đứng đầu trong việc trực tiếp tiếp công dân, đối thoại, lắng nghe và xử lý nguyện vọng chính đáng, đồng thời triển khai nghiêm túc các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, Nhà nước. Kiện toàn đội ngũ cán bộ làm công tác tiếp công dân, xử lý đơn thư; nâng cao chuyên môn, kỹ năng đối thoại, hòa giải và cải thiện cơ sở vật chất, trang thiết bị tại Ban Tiếp công dân cấp xã, phường. Chủ động rà soát, phân loại, lập danh mục các vụ việc phức tạp, tồn đọng, xây dựng kế hoạch giải quyết dứt điểm và phối hợp với cơ quan cấp trên để hạn chế phát sinh “điểm nóng”. Đảm bảo thụ lý, giải quyết đúng quy trình, thủ tục, thời hạn; công khai, minh bạch kết quả; với các vụ việc đã giải quyết đúng pháp luật, thông báo chấm dứt và hướng dẫn quyền khởi kiện tại Tòa án. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, cập nhật kết quả lên Hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về khiếu nại, tố cáo và báo cáo kịp thời cho Đoàn và công dân. Đồng thời, tập trung giải quyết dứt điểm các vụ việc tồn đọng.
Cuộc giám sát của Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An không chỉ đánh giá kết quả giải quyết đơn thư, mà còn là cơ hội để các cấp, các ngành nhìn rõ khó khăn, bất cập, từ đó đề ra các giải pháp phù hợp, hiệu quả hơn. Thực tế cho thấy, nhiều mô hình tích cực đã được triển khai hiệu quả, như duy trì tiếp dân định kỳ, tăng cường đối thoại trực tiếp, phân công trách nhiệm minh bạch với phương châm “không né tránh, không đùn đẩy”. Những chuyển biến rõ rệt về ý thức phục vụ, tinh thần lắng nghe và kỷ luật công vụ được ghi nhận qua đợt giám sát này chính là nền tảng vững chắc để Nghệ An xây dựng thành công nền hành chính phục vụ, kiên định mục tiêu “gần dân, sát dân, hiểu dân” và giải quyết thấu đáo quyền lợi chính đáng của nhân dân.
.jpg)
