Những năm gần đây, vào thời kỳ lúa trổ vụ Đông Xuân và gieo cấy vụ Hè Thu thì mực nước sông Lam tại thượng lưu cống Nam Đàn chỉ đạt được -0,4 đến -0,6/1,15 kéo theo lưu lượng lấy vào hệ thống Nam - Hưng - Nghi chỉ được 23 - 27m3/s không đảm bảo lưu lượng, nhất là mực nước tại bể hút cho các trạm bơm hoạt động.
Để xử lý tình thế, công ty trách nhiệm hữu hạn Thủy lợi Nam phải túc trực lợi dụng triều cường lấy nước và đóng cổng kịp thời ngăn mặn vào hệ thống.
Nguyên nhân mực nước sông Lam không đảm bảo do: Biến đổi khí hậu, tổng lượng mưa năm ít biến đổi nhưng chênh lệch lượng mưa biến đổi lớn theo mùa, xu thế giảm nhiều về mùa khô; do nạo hút cát sỏi làm cho đáy sông ngày càng sâu; do mưu thuận lợi ích giữa thủy điện và thủy lợi theo logic “thượng điền tích thủy hạ điền khan”. Đặc biệt, trong thời gian tới, khi hoàn thành dự án tu sửa, nâng cấp hệ thống thủy lợi Bắc Nghệ An, sẽ lấy lưu lượng sông Lam vào hệ thống Bắc từ 37m3/s theo thiết kế trước đây lên 43m3/s thì hạ lưu mực nước sông Lam tại thượng lưu cống Nam Đàn lấy nước vào hệ thống Thủy lợi Nam sẽ như thế nao? Và như vậy, các trạm bơm trên địa bàn hệ thống Thủy lợi Nam bị treo. Vấn đề sa mạc hóa vùng Nam - Hưng - Nghi và thành phố Vinh thực sự là hiện hữu.
Vì vậy, đề nghị UBND tỉnh sớm có kiến nghị các cấp, các ngành Trung ương liên quan để kịp thời giải quyết vấn đề cấp bách này./.
Quang Hòa
Phó Chủ tịch hội Thủy lợi Nghệ An
