Phát biểu thảo luận, GS. TS Thái Văn Thành - Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo, đại biểu đoàn Nghệ An cho biết, dự thảo Luật Nhà giáo là một trong những dự án luật được đông đảo cử tri quan tâm và đội ngũ nhà giáo mong đợi từ lâu.
Kỳ vọng, khi luật được ban hành và có hiệu lực sẽ góp phần đổi mới công tác quản lý Nhà nước về nhà giáo, giúp nâng cao tính chủ động của cơ quan quản lý giáo dục các cấp; cơ bản khắc phục được “điểm nghẽn”, hạn chế, bất cập trong quản lý và phát triển nhà giáo hiện nay; đồng thời, sẽ là hành lang pháp lý vững chắc để phát triển đội ngũ nhà giáo, tạo động lực lớn để đưa sự nghiệp giáo dục nước ta lên tầm cao mới.
“Nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo - nhân tố có ý nghĩa quyết định đối với phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, phát triển con người sáng tạo sẵn sàng bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam”, ông nói.
Trên cơ sở đó, GS Thái Văn Thành đã đánh giá về 6 chính sách mới và nêu 3 kiến nghị để hoàn thiện dự thảo Luật.
Về 6 chính sách mới, ông nhận định, dự thảo Luật đã xác lập địa vị pháp lý của nhà giáo ngoài công lập, bảo đảm sự bình đẳng về quyền và nghĩa vụ đối với nhà giáo là người nước ngoài. Điều đó bảo đảm hành lang pháp lý, môi trường thuận lợi cho nhà giáo yên tâm công tác, yêu nghề và tâm huyết với nghề; đồng thời, đáp ứng được mong ước, khát vọng sáng tạo, cống hiến cho sự nghiệp trồng người của nhà giáo ngoài công lập.
Về chức danh, chuẩn nghề nghiệp nhà giáo, căn cứ chuẩn nghề nghiệp nhà giáo, các cơ quan quản lý giáo dục, cơ sở giáo dục sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng, đánh giá, sàng lọc và xây dựng chính sách phát triển nhà giáo... Đồng thời, chuẩn nhà giáo như “chiếc gương soi” để nhà giáo tự đánh giá, rèn luyện và tự bồi dưỡng nhằm không ngừng phát triển chuyên môn nghiệp vụ của bản thân, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Đây cũng là công cụ quan trọng để giám sát, kiểm soát chất lượng đội ngũ nhà giáo.
Về tuyển dụng, sử dụng nhà giáo, chính sách này phản ánh đầy đủ đặc trưng lao động sư phạm của nhà giáo. Bởi, nhà giáo và nghề dạy học có những đặc trưng riêng, khác biệt với viên chức của các ngành, lĩnh vực khác về mục đích lao động sư phạm là phát triển phẩm chất, năng lực người học, đối tượng lao động sư phạm là người học có nhân cách đang được hình thành và phát triển, sản phẩm lao động sư phạm là người học phát triển toàn diện, tính chất lao động sư phạm là sáng tạo bậc nhất trong những nghề sáng tạo và công cụ lao động sư phạm không chỉ tri thức, kỹ năng sư phạm mà bằng cả nhân cách sống động của nhà giáo, bằng sự đối nhân xử thế và bằng sự gương mẫu của nhà giáo.
“Những quy định tuyển dụng nhà giáo phù hợp với tính chất đặc thù trong lao động sư phạm của nhà giáo; việc tuyển dụng chú trọng đến năng lực chuyên môn nghiệp vụ, kỹ năng và thực hành sư phạm. Điều đó bảo đảm cho việc tuyển dụng nhà giáo có chất lượng và phù hợp với vị trí việc làm, cơ cấu về chuyên môn, môn học…”, vị đại biểu đoàn Nghệ An đánh giá.
Bên cạnh đó, các cơ quan quản lý giáo dục, cơ sở giáo dục được chủ trì trong quản lý biên chế, tuyển dụng, sử dụng nhà giáo. Điều này giúp cơ quan quản lý giáo dục chủ động xây dựng quy hoạch, kế hoạch phát triển đội ngũ nhà giáo đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo; đồng thời, giải quyết được những tồn tại, bất cập về chất lượng, về tình trạng thừa, thiếu giáo viên ở các địa phương như hiện nay.
Về chính sách bảo vệ, thu hút nhà giáo, đã tạo hành lang pháp lý và điều kiện thuận lợi cho các địa phương, cơ sở giáo dục xây dựng và ban hành các chính sách nhằm thu hút những người giỏi được bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm làm nhà giáo...
Đồng thời, chính sách thu hút này cũng sẽ góp phần tạo nên một đội ngũ nhà giáo có chất lượng cao - lực lượng quyết định chất lượng giáo dục của các cấp học, bậc học và của cả hệ thống giáo dục quốc dân.
“Đáng chú ý, với chính sách bảo vệ nhà giáo sẽ tạo môi trường làm việc thuận lợi, dân chủ để các nhà giáo yên tâm công tác, tận tâm với nghề; sáng tạo trong một không gian văn hóa được tôn vinh, ghi nhận và được phối hợp, hỗ trợ của toàn xã hội”, GS Thái Văn Thành nhận định.
Về chính sách tiền lương, đãi ngộ đối với nhà giáo, vị đại biểu đoàn Nghệ An nhìn nhận, trong chế độ, chính sách đối với nhà giáo, chế độ tiền lương và phụ cấp có ảnh hưởng rất lớn đến nhà giáo. Do đó, khi Luật được ban hành và có hiệu lực sẽ nhanh chóng giải quyết được những khó khăn về đời sống của nhà giáo; nhất là với các nhà giáo cấp học mầm non, chuyên biệt, hay các nhà giáo công tác ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi.
Về quản lý nhà giáo, Giáo sư Thái Văn Thành cho rằng, dự thảo Luật xây dựng dựa trên cách tiếp cận mới là “quản trị nguồn nhân lực, quản trị chất lượng”, tức là chuyển từ “quản lý nhà giáo sang quản lý nguồn nhân lực” với công cụ kiểm soát là chức danh nhà giáo và chuẩn nhà giáo.
Trong quản lý Nhà nước về nhà giáo, dự thảo Luật đã thể hiện tư tưởng: Chủ thể quản lý Nhà nước về nhà giáo là của ngành Giáo dục nhưng không tách rời vai trò của các bộ, ngành và chính quyền các cấp đã được pháp luật quy định.
Về trách nhiệm của cơ sở giáo dục trong quản lý nhà giáo, dự thảo Luật đã quy định rất toàn diện và hệ thống. Nếu các cơ sở giáo dục thực hiện đầy đủ các trách nhiệm này thì việc quản lý nhà giáo sẽ rất chặt chẽ và hiệu quả.
Vị đại biểu đoàn Nghệ An đánh giá về cơ bản, hồ sơ dự thảo Luật Nhà giáo được xây dựng công phu, khoa học, bài bản. Tuy nhiên, như chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm: “Luật cần ngắn gọn, dễ hiểu và có giá trị lâu dài”, do đó, ông kiến nghị thêm 3 nội dung.
Trước hết, dự thảo Luật nên bổ sung thêm nội dung: “Đối với cán bộ quản lý giáo dục (viên chức công tác ở cơ quan nghiên cứu khoa học giáo dục) đã từng là giáo viên, giảng viên được gọi là nhà giáo” vào điều, khoản giải thích từ ngữ của dự thảo Luật để làm cơ sở thống nhất chung trong cách hiểu quy định pháp luật.
Cùng với đó, bổ sung và làm rõ thuật ngữ: “Cơ quan quản lý Nhà nước về giáo dục” để phân biệt với cơ quan quản lý giáo dục để tránh hiểu nhầm đây là hai hệ thống giáo dục khác nhau.
Thứ hai là về chế độ làm việc của nhà giáo. Do tính chất đặc thù trong lao động sư phạm của nhà giáo đòi hỏi phải có chế độ làm việc, hành lang pháp lý đầy đủ, đồng bộ, phù hợp... Vì vậy, ông đề nghị thời gian soạn bài, chấm bài… cũng cần quy đổi thành giờ dạy/tiết dạy trên năm/tuần.
Thứ ba, đối với quản lý Nhà nước về nhà giáo đã được quy định tại một số luật, theo Giáo sư Thái Văn Thành, cơ quan soạn thảo cần tiếp tục rà soát, điều chỉnh và bổ sung để tránh trùng lặp hoặc bỏ sót nội dung quản lý Nhà nước về nhà giáo; đồng thời, cần có quy định về phân cấp quản lý Nhà nước đối với nhà giáo.
Thành Duy - Thúy Vinh
.png)
