Chủ động bám sát chương trình hàng năm của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Căn cứ Nghị quyết về chương trình giám sát hằng năm của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội, Đoàn đã chủ động xây dựng và triển khai Kế hoạch giám sát của Đoàn đảm bảo chất lượng, hiệu quả. Tổ chức 13 chuyên đề giám sát: (1) Thực hiện các nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã trong giai đoạn 2019 - 2021; (2) Việc thực hiện pháp luật về công tác quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực; (3) Việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016-2021; (4) Việc thực hiện pháp luật về tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo từ ngày 01/7/2016 đến 01/7/2021; (5) Việc huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID - 19; việc thực hiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng; (6) Việc triển khai thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về các Chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030;
(7) Việc thực hiện Nghị quyết số 88/2014/QH13 và Nghị quyết số 51/2017/QH14 của Quốc hội về đổi mới Chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông; (8) Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng giai đoạn 2016-2021 trên địa bàn tỉnh Nghệ An; (9) Việc thực hiện Nghị quyết số 43/2022/QH15 ngày 11/01/2022 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội và các nghị quyết của Quốc hội về một số dự án quan trọng quốc gia đến hết năm 2023; (10) Việc thực hiện chính sách, pháp luật về đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập giai đoạn 2018-2023; (11) Việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông từ năm 2009 đến hết năm 2023; (12) Thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực; (13) Thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển và sử dụng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao.
Bám sát thực tiễn để xây dựng chuyên đề giám sát của Đoàn đại biểu Quốc hội
Trên cơ sở đề xuất của các Đại biểu Quốc hội, các cơ quan, tổ chức và ý kiến cử tri, Đoàn đã ban hành kế hoạch, tổ chức giám sát 09 chuyên đề: (1) Công tác khám bệnh, chữa bệnh trên địa bàn tỉnh Nghệ An giai đoạn 2018-2022; (2) Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống bạo lực gia đình (kết hợp lấy ý kiến góp ý vào dự thảo Luật Phòng, chống bạo lực gia đình và Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở); (3) Việc triển khai thực hiện Nghị quyết số 36/2021/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Nghệ An; (4) Việc thực hiện chính sách, pháp luật về Bảo hiểm xã hội trên địa bàn tỉnh Nghệ An (kết hợp lấy ý kiến góp ý vào dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội); (5) Việc giải quyết kiến nghị cử tri và giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo do Đoàn đại biểu Quốc hội chuyển; (6) Việc thực hiện chính sách ưu đãi, hỗ trợ về nhà ở, đất ở đối với người có công với cách mạng trên địa bàn tỉnh; (7) Việc triển khai thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về cho phép kéo dài thời gian thực hiện dự án kè sông Nậm mộ đoạn qua thị trấn Mường Xén huyện Kỳ Sơn (kết hợp khảo sát thực hiện Luật Phòng chống mua bán người và lấy ý kiến góp ý vào dự án Luật Phòng, chống mua bán người (sửa đổi)); (8) Triển khai thực hiện Luật Khoáng sản năm 2010 (kết hợp với lấy ý kiến góp ý vào dự án Luật Địa chất và Khoáng sản); (9) Khảo sát lấy ý kiến dự án luật Di sản văn hóa (sửa đổi).
Có thể nói, trong nhiệm kỳ, hoạt động giám sát của Đoàn đại biểu Quốc hội và đại biểu Quốc hội tỉnh Nghệ An thực hiện đúng theo chương trình, Kế hoạch đã đề ra. Nội dung giám sát tập trung một số vấn đề trọng tâm, các vấn đề bức xúc trong đời sống kinh tế - xã hội, được đông đảo cử tri và Nhân dân quan tâm. Đoàn đã giám sát trực tiếp đối với 232 đơn vị, địa phương trên địa bàn tỉnh; ban hành 347 kiến nghị, đề xuất đối với Quốc hội, Chính phủ, Bộ ngành Trung ương và chính quyền địa phương về các vấn đề, lĩnh vực giám sát (trong đó có 185 kiến nghị gửi cơ quan Trung ương và 162 kiến nghị gửi cơ quan địa phương). Thông qua hoạt động giám sát, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh đã góp ý, chỉ ra những tồn tại, bất cập trong công tác quản lý, điều hành của các cấp chính quyền, giúp cho các cấp chính quyền kịp thời chấn chỉnh những thiếu sót trong quá trình hoạt động, đồng thời vừa góp phần phổ biến, tuyên truyền, vận động, nâng cao nhận thức của công dân tích cực thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước; thúc đẩy thực thi các giải pháp, biện pháp giải quyết những vấn đề liên quan đến quyền lợi chính đáng, hợp pháp của cử tri tại địa phương. Với sự đầu tư nghiêm túc, nghiên cứu kỹ các quy định pháp luật hiện hành và thực tiễn tình hình kinh tế - xã hội, nên chất lượng các kiến nghị sau giám sát của Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh trong nhiệm kỳ khoá XV từng bước được nâng cao. Nhiều nội dung kiến nghị của Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh được các cơ quan nhà nước ở Trung ương nghiên cứu, xem xét, tiếp thu thể hiện trong việc sửa đổi, bổ sung, điều chỉnh các chính sách pháp luật. Ở địa phương, các kiến nghị của Đoàn đại biểu Quốc hội đã được UBND tỉnh nghiêm túc chỉ đạo triển khai nghiên cứu, tiếp thu, giải quyết.
Tham gia có trách nhiệm các cuộc giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, Thường trực HĐND tỉnh khi có yêu cầu
Ngoài việc chủ trì xây dựng và triển khai các chương trình giám sát của Đoàn theo kế hoạch, nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV (2021 - 2026), Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Nghệ An đã phối hợp tham gia 18 Đoàn giám sát, khảo sát do Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, cơ quan Trung ương tiến hành tại Nghệ An. Ngay từ đầu năm Đoàn đã thống nhất điều hòa hoạt động giám sát với Thường trực HĐND, các Ban HĐND tỉnh để tránh trùng lặp về nội dung và phân bố hợp lý về thời gian, địa điểm giám sát, phân công đại biểu Quốc hội tham gia 16 cuộc giám sát chuyên đề của Thường trực, các Ban HĐND tỉnh Nghệ An.
Tiếp tục phát huy hiệu quả giám sát chuyên đề
Để hoạt động giám sát chuyên đề tiếp tục phát huy hiệu quả cần tiếp tục quan tâm, chú trọng trong việc chọn lĩnh vực, nội dung giám sát; Kế hoạch, đề cương giám sát phải chi tiết, sát thực tiễn, được xây dựng trên cơ sở khoa học, có đủ thông tin cần thiết để làm cơ sở cho việc kết luận giám sát; phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên để xem xét, nghiên cứu những văn bản pháp luật về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, đơn vị chịu sự giám sát và các báo cáo kèm theo; thu thập thông tin qua các kênh khác nhau và thẩm tra lại tính chính xác của những thông tin đó; trước khi làm việc, trao đổi trực tiếp với cơ quan, đơn vị chịu sự giám sát, các thành viên đoàn giám sát cần chuẩn bị trước những câu hỏi về vấn đề mà đoàn giám sát quan tâm để yêu cầu các cơ quan, đơn vị giải trình, làm rõ; kết luận giám sát cần bảo đảm tính đúng đắn, sát hợp; phát hiện những bất hợp lý của quy định pháp luật trong thực tiễn (nếu có); chỉ rõ được những hạn chế, thiếu sót và trách nhiệm của cơ quan, cá nhân đối với những khuyết điểm đó; kiến nghị rõ, đúng cơ quan chức năng có trách nhiệm giải quyết, khắc phục; theo dõi, đôn đốc, giám sát chặt chẽ việc thực hiện kiến nghị sau giám sát …
Với những kết quả đã đạt được, Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An đã khẳng định vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự minh bạch, nâng cao hiệu qủa quản lý nhà nước. Hoạt động giám sát đã đóng góp tích cực vào việc cải thiện công tác điều hành của chính quyền và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người dân, đồng thời, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững và cải cách toàn diện trong các lĩnh vực quan trọng của tỉnh và cả nước.
