...
Việc đặt ra mục tiêu xây dựng Nghệ An trở thành cực tăng trưởng quốc gia không chỉ là khát vọng chính đáng mà còn là yêu cầu khách quan của sự phát triển. Đây là định hướng đã được đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định trong buổi làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy và cũng là nội dung quan trọng trong dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XX. Nói cách khác, đây là nhiệm vụ chính trị trung tâm mà Đảng bộ UBND tỉnh phải tập trung trong cả nhiệm kỳ tới.
Để hiện thực hóa khát vọng lớn lao này, chúng ta cần trả lời rõ ba câu hỏi: Nghệ An đang ở đâu trong so sánh với vùng và cả nước? Nền tảng tăng trưởng và rào cản chủ yếu là gì? Và bằng cách nào để bứt phá, vươn lên thành cực tăng trưởng quốc gia?
Nhìn lại giai đoạn 2020 – 2025, mặc dù chịu tác động nặng nề của dịch bệnh, xung đột địa chính trị và biến động kinh tế toàn cầu, nhưng dưới sự lãnh đạo quyết liệt của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, sự đồng hành của doanh nghiệp và Nhân dân, Nghệ An đã đạt nhiều kết quả đáng ghi nhận: GRDP giai đoạn 2021 – 2025 ước tăng 8,3–8,5%/năm, cao hơn bình quân cả nước; quy mô kinh tế tăng gấp 1,7 lần so với năm 2020; thu ngân sách đứng thứ 16; số doanh nghiệp đang hoạt động đứng thứ 15/34 tỉnh, thành phố. Những con số đó khẳng định tỉnh ta đã duy trì được nhịp tăng trưởng ổn định và mở rộng được nền tảng sản xuất.
Tuy nhiên, nếu so sánh với vùng và cả nước, chúng ta vẫn còn khoảng cách khá xa. GRDP bình quân đầu người mới chỉ đạt 54,8% mức bình quân cả nước, xếp thứ 29/34. Doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ chiếm tới 97,5%, trong khi chỉ có 1,62% doanh nghiệp nộp thuế trên 1 tỷ đồng/năm. Khoảng cách phát triển giữa miền núi và đồng bằng còn lớn, năng suất lao động vẫn thấp hơn nhóm dẫn đầu. Những con số này cho thấy con đường đi tới cực tăng trưởng quốc gia là vô cùng khó khăn và thách thức.
Nhưng chúng ta có những cơ sở rất rõ ràng để đặt mục tiêu cao. Thứ nhất, Văn kiện Đại hội XIV của Đảng dự kiến đề ra mục tiêu tăng trưởng 2 con số giai đoạn 2026 – 2030, và Nghệ An phải đi nhanh hơn bình quân cả nước để trở thành tỉnh khá. Thứ hai, hạ tầng chiến lược đang từng bước hình thành: cao tốc Bắc – Nam, đường ven biển, chuẩn bị triển khai đường sắt tốc độ cao, cảng nước sâu Cửa Lò, cảng hàng không quốc tế Vinh, dự án LNG Quỳnh Lập, cao tốc Vinh – Thanh Thủy. Thứ ba, các dự án FDI công nghệ cao đang tạo chuỗi sản xuất mới. Và cuối cùng, chúng ta có “đòn bẩy thể chế” từ Nghị quyết 39 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 137 của Quốc hội về cơ chế đặc thù. Đây chính là những nền tảng để Nghệ An đặt mục tiêu tăng trưởng 12% trở lên trong giai đoạn 2026 – 2030, hướng tới trở thành cực tăng trưởng quốc gia.
Từ thực tiễn đó, tôi xin đề xuất ba nhóm giải pháp trọng tâm.
Một là, tập trung nâng cao chất lượng quy hoạch và phân bổ nguồn lực. Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021–2030 cần được điều chỉnh phù hợp mô hình chính quyền 2 cấp, bố trí lại không gian phát triển với hai cực động lực là đô thị Vinh và Khu kinh tế Đông Nam mở rộng, đồng thời hình thành cực vệ tinh tại các cụm xã, phường mới có tiềm năng. Cần gắn quy hoạch với phân bổ nguồn lực tài chính: tập trung vốn cho hạ tầng chiến lược, các dự án động lực, hạn chế dàn trải, manh mún. Đồng thời liên kết chặt chẽ với Thanh Hóa và Hà Tĩnh để hình thành hành lang kinh tế ven biển Thanh Hóa – Nghệ An – Hà Tĩnh, trở thành trung tâm công nghiệp mới của cả vùng.
Hai là, làm mới động lực tăng trưởng và phát triển động lực mới. Trong ngắn hạn, tỉnh vẫn cần tập trung huy động nguồn lực cho đầu tư phát triển, nhất là FDI có chọn lọc và vốn tư nhân; đồng thời đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn công, xử lý dứt điểm tồn đọng dự án kéo dài. Nhưng về dài hạn, bắt buộc phải chuyển mạnh sang mô hình tăng trưởng dựa vào khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Chúng ta cần khai thác động lực từ nông nghiệp công nghệ cao, lâm nghiệp bền vững, công nghiệp năng lượng sạch, phát triển các lĩnh vực mới như kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ. Vai trò tài chính ở đây là phải ưu tiên vốn cho những dự án có sức lan tỏa, đồng thời kiểm soát chặt chẽ hiệu quả từng đồng chi ngân sách.
Ba là, cải thiện thực chất môi trường đầu tư kinh doanh, thúc đẩy phát triển doanh nghiệp. Sức khỏe của doanh nghiệp chính là sức khỏe của nền kinh tế Nghệ An. Do đó, phải hoàn thiện cơ chế tài chính và chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, tạo môi trường công bằng trong tiếp cận vốn, đất đai, công nghệ. Phải khơi dậy và lan tỏa mạnh mẽ tinh thần khởi nghiệp, đồng thời hỗ trợ xây dựng một số doanh nghiệp lớn nội tỉnh làm nòng cốt, tạo hệ sinh thái liên kết để dẫn dắt. Đặc biệt, cần có cơ chế để doanh nghiệp trong tỉnh gắn kết với FDI, tham gia vào chuỗi sản xuất toàn cầu, qua đó nâng cao năng lực cạnh tranh.
Nghệ An đang đứng trước thời cơ lớn, nhưng cũng phải đối diện với những thách thức chưa từng có. Để trở thành cực tăng trưởng quốc gia, chúng ta không chỉ cần quyết tâm chính trị mà còn phải có cơ chế tài chính đột phá, phân bổ nguồn lực hợp lý, sử dụng hiệu quả từng đồng ngân sách, đồng thời khơi dậy sức mạnh doanh nghiệp và Nhân dân để tạo sức bật mới.
Với tinh thần Đổi mới – Kỷ luật – Bứt phá – Thành công, tin tưởng rằng Nghệ An hoàn toàn có cơ sở để bứt phá, hiện thực hóa khát vọng trở thành cực tăng trưởng tầm quốc gia trong kỷ nguyên phát triển mới.
.jpg)
