Phát biểu thảo luận về dự án Luật Chuyển đổi số, đại biểu Thái Thị An Chung - Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An nêu vấn đề về chính sách chuyển đổi số đối với người cao tuổi, cho rằng dự thảo Luật Chuyển đổi số chưa có quy định cụ thể về nhóm đối tượng này.
Bà dẫn dự thảo luật có quy định Nhà nước ưu tiên, hỗ trợ để đảm bảo khả năng tiếp cận dịch vụ công trực tuyến cho người khuyết tật, người cao tuổi, trẻ em, người dân ở vùng sâu, vùng xa…, song ở các điều tiếp theo, đặc biệt là tại Chương về xã hội số lại thiếu hẳn quy định riêng cho người cao tuổi.
Theo đại biểu, thực tế cho thấy người cao tuổi là nhóm gặp nhiều khó khăn nhất trong quá trình chuyển đổi số. Từ thao tác sử dụng thiết bị, tiếp cận dịch vụ công đến bảo mật thông tin đều là rào cản. Ngay việc nhận lương hưu qua thẻ ATM hay đăng ký hỗ trợ an sinh xã hội bằng VNeID đã khiến rất nhiều người cao tuổi lúng túng.
Từ đó, đại biểu đề nghị duy trì song song các kênh giao dịch truyền thống với kênh trực tuyến; đồng thời, các trung tâm dịch vụ công cần bố trí cán bộ hỗ trợ, hướng dẫn trực tiếp cho người cao tuổi. Ngoài ra, các dịch vụ công thiết yếu như khám chữa bệnh, bảo hiểm xã hội, hưu trí, trợ cấp cần có giao diện thân thiện, dễ đọc, dễ thao tác, thậm chí bổ sung hướng dẫn bằng giọng nói hoặc ký hiệu nổi bật.
Đặc biệt, theo vị đại biểu đoàn Nghệ An, trong luật cần có một điều khoản riêng về hỗ trợ người cao tuổi trong chuyển đổi số, nhằm đảm bảo quyền tiếp cận bình đẳng, thực chất của nhóm đối tượng này trong xã hội số.
Ngoài ra, bà cũng đề nghị, quy định về Khung kiến trúc tổng thể Quốc gia số cần được rà soát, tinh gọn để bảo đảm tính rõ ràng và khả thi; bổ sung quy định về điều khoản chuyển tiếp, nhằm bảo đảm việc triển khai chuyển đổi số thống nhất, tiết kiệm và hiệu quả.
Cũng liên quan đến đạo luật này, ông Hoàng Minh Hiếu - Ủy viên Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội, đại biểu đoàn Nghệ An bày tỏ sự đồng tình với nhiều ý kiến đại biểu nhưng cho rằng, cần nhìn nhận vấn đề ở tầm khung pháp lý tổng thể.
Theo ông, chuyển đổi số hiện được xác định là một trong những trọng tâm phát triển kinh tế - xã hội của đất nước thời gian tới, do đó việc xây dựng luật phải đi kèm với thiết kế thể chế rõ ràng, không chồng chéo.
Vì nước ta đang có nhiều đạo luật liên quan như Luật Giao dịch điện tử, Luật An ninh mạng, sắp tới còn có Luật Chính phủ số, Luật Trí tuệ nhân tạo (AI)... Nếu không phân định rành mạch, phạm vi điều chỉnh giữa các luật sẽ bị trùng lặp, thậm chí mâu thuẫn.
Từ đó, ông đề nghị Chính phủ cần có định hướng, khung tổng thể về hệ thống pháp luật trong lĩnh vực số, xác định rõ mỗi đạo luật điều chỉnh một phạm vi, một chức năng riêng, để tạo nền tảng thể chế vững chắc cho tiến trình chuyển đổi số quốc gia.
Về mục tiêu cung cấp dịch vụ số cho công dân, vị đại biểu đoàn Nghệ An đề nghị thay đổi cách tiếp cận: Phải làm cho dịch vụ số đủ tốt, đủ tiện lợi để người dân tự nguyện chuyển đổi; đồng thời phải có cơ chế hỗ trợ cho nhóm yếu thế, người cao tuổi.
Liên quan đến hạ tầng và nền tảng số, ông nhấn mạnh cần có quy định về nền tảng dùng chung, tránh tình trạng mỗi cơ quan, mỗi đơn vị tự phát triển phần mềm riêng, gây phân mảnh và lãng phí. Với các lĩnh vực mang tính nền tảng, cần thống nhất xây dựng hệ thống chung, còn việc quản lý, khai thác dữ liệu có thể thực hiện phân tán để bảo đảm linh hoạt.
Kết lại, ông nêu quan điểm, nếu cần thiết, nên tiếp tục hoàn thiện dự án Luật Chuyển đổi số để trình vào kỳ sau, bảo đảm luật khi ban hành có tính khả thi và ổn định lâu dài.
Kết luận phiên thảo luận tổ, đồng chí Võ Thị Minh Sinh - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh cho rằng, chủ trương, định hướng về chuyển đổi số của Đảng ngày càng được xác định rõ ràng, toàn diện hơn. Đây là lĩnh vực đặc biệt quan trọng, cần sớm được cụ thể hóa bằng khung pháp lý thống nhất để tạo cơ sở cho tổ chức thực hiện.
Tuy nhiên, đại biểu bày tỏ băn khoăn về tính đồng bộ, thông suốt của hạ tầng số quốc gia, nhất là khi hiện nay có nhiều nhà mạng, tập đoàn lớn cùng tham gia cung cấp hạ tầng và dịch vụ. Vấn đề đặt ra là phải có nền tảng dùng chung, có khả năng kết nối, chia sẻ dữ liệu và tương thích trong toàn hệ thống, tránh đầu tư trùng lặp, gây lãng phí nguồn lực.
Phó Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An cũng đặt vấn đề, các dự án, hệ thống đã triển khai trước đây cần được kế thừa, nâng cấp và tích hợp hiệu quả, thay vì làm mới hoàn toàn. Điều này không chỉ bảo đảm tính tiết kiệm, mà còn góp phần tạo tính liên thông, nhất quán trong vận hành chính quyền địa phương 2 cấp.
Qua đó, Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An đề nghị cơ quan soạn thảo sẽ tiếp tục lắng nghe, tiếp thu các ý kiến góp ý để hoàn thiện đạo luật có ý nghĩa đặc biệt quan trọng này.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
