Ngày 7/10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến lần đầu về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND.
Cân nhắc việc luật hóa các tiêu chí lựa chọn nhóm vấn đề chất vấn
Trình bày tờ trình dự luật, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Quốc hội Y Thanh Hà Niê K’đăm cho biết, dự thảo luật dự kiến bổ sung nguyên tắc “bảo đảm cung cấp cơ sở thực tiễn trong quản lý nhà nước, xây dựng và thực thi pháp luật, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, của địa phương” của hoạt động giám sát. Tuy nhiên, vấn đề này còn ý kiến khác nhau.
Dự thảo luật cũng bổ sung nhiều điều khoản để quy định về các tiêu chí lựa chọn các nhóm vấn đề chất vấn tại kỳ họp Quốc hội, HĐND; chuyên đề giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc và các ủy ban của Quốc hội cũng như của HĐND; vấn đề được giải trình tại phiên giải trình của Hội đồng Dân tộc, các ủy ban của Quốc hội cũng như của HĐND.
Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho hay, đa số ý kiến trong cơ quan thẩm tra đề nghị cân nhắc việc quy định nội dung này như một nguyên tắc của hoạt động giám sát.
Vì thực tế nội dung mới bổ sung là một trong những mục tiêu hướng đến của hoạt động giám sát, thường gắn với kết quả của hoạt động giám sát và không nhất thiết tất cả các hoạt động giám sát đều phải đáp ứng mục tiêu này.
Về bổ sung các tiêu chí lựa chọn nhóm vấn đề chất vấn, chuyên đề giám sát, vấn đề được giải trình trong dự thảo luật, ông Tùng cho hay, đa số ý kiến Ủy ban Pháp luật đề nghị cân nhắc việc luật hóa, bảo đảm bám sát quan điểm xây dựng luật, đồng thời tổng kết, đánh giá tác động đầy đủ, bảo đảm đã đủ rõ, có sự đồng thuận cao.
Các tiêu chí hiện được quy định tại các nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội mặc dù thực tiễn áp dụng thời gian qua cho thấy cơ bản phù hợp. Tuy nhiên, vẫn có trường hợp áp dụng khác để phù hợp với đòi hỏi của thực tiễn. Do đó, việc luật hóa có thể sẽ ảnh hưởng đến tính ổn định của luật.
Vì vậy, Ủy ban Pháp luật đề nghị tiếp tục rà soát các tiêu chí cụ thể, chỉnh lý để phù hợp với từng hoạt động giám sát, thuận lợi cho việc áp dụng.
Được chất vấn là vinh dự rất lớn
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, sắp tới Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ tổ chức các diễn đàn về hoạt động giám sát, xây dựng pháp luật của Quốc hội. Từ các diễn đàn này sẽ đúc kết các kinh nghiệm trong thời gian qua và hướng điều chỉnh trong thời gian tới.
Chủ tịch Quốc hội yêu cầu công tác giám sát phải có trọng tâm, trọng điểm: "Phải làm sao để đối tượng được giám sát thực sự tâm phục, khẩu phục; thấy đoàn giám sát đến là mừng, vui. Vì đoàn giám sát chỉ ra điểm mạnh, hạn chế và giải pháp để thực hiện trong thời gian tới".
Ông Trần Thanh Mẫn dẫn chứng khi công tác ở địa phương "tôi thấy đoàn thanh tra, kiểm toán, các đoàn của Trung ương đến làm việc là mừng" vì không có thời gian để kiểm tra hết các lĩnh vực kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, xây dựng hệ thống chính trị.
Nhấn mạnh việc chú trọng đến hậu giám sát, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, khi đoàn giám sát rút ra những kiến nghị, đề xuất thì ai làm, thực hiện thế nào, bao giờ xong phải có địa chỉ, có thời gian nhất định. Có như thế mới xứng đáng công sức bỏ ra khi đi giám sát.
Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, với các vấn đề còn có ý kiến khác nhau phải đảm bảo sự phù hợp, đồng bộ của luật với các chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước, thống nhất với hệ thống pháp luật hiện hành.
Ông Trần Thanh Mẫn cũng bày tỏ quan tâm đến việc làm sao giám sát của Quốc hội, HĐND không chồng chéo với giám sát, thanh tra của các cơ quan khác.
Vì vậy, dự thảo luật cần phải xác định đầy đủ các nguyên tắc cần thiết của hoạt động giám sát; xác định rõ các tiêu chí chọn nội dung giải trình, chất vấn, các chuyên đề giám sát của Quốc hội, HĐND. Bởi, chất vấn, trả lời chất vấn cũng làm tăng thêm khả năng bao quát, nắm chắc vấn đề của bộ trưởng, trưởng ngành.
“Có những bộ trưởng thấy chất vấn nhiều cũng hơi lo, nhưng tôi nghĩ được chất vấn là vinh dự rất lớn để mình trả lời vấn đề của cử tri, đại biểu đặt ra”, Chủ tịch Quốc hội nói.
