Ý kiến trả lời của Bộ Giáo dục và Đào tạo trả lời như sau:
. Về công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh viên
Trong những năm gần đây, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã quan tâm, chỉ đạo thực hiện nhiều giải pháp nhằm tăng cường công tác giáo dục đạo đức, lối sống, nhân cách, văn hóa truyền thống dân tộc cho học sinh, sinh viên, cụ thể là:
1. Đổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy các môn học chính khóa
Bộ Giáo dục và Đào tạo đã triển khai việc đánh giá nội dung, chương trình và hướng dẫn các nhà trường đẩy mạnh việc đổi mới phương pháp giảng dạy các môn học: đạo đức, giáo dục công dân và môn pháp luật cho phù hợp với tình hình thực tiễn.
Bộ đã xây dựng và trình Thủ tướng chính phủ phê duyệt đề án “Tăng cường công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong các nhà trường thuộc hệ thống giáo dục quốc dân” và triển khai thực hiện từ năm 2010. Một trong các nội dung cơ bản của đề án là rà soát nội dung, chương trình, hỗ trợ đổi mới phương pháp giảng dạy các môn học pháp luật trong nhà trường nhằm nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật của học sinh.
Từ học kỳ II năm học 2009-2010, Bộ Giáo dục và Đào tạo triển khai việc tích hợp giảng dạy nội dung “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” vào nhà trường từ cấp học mầm non, tiểu học, phổ thông đến các trường trung cấp chuyên nghiệp (đối với sinh viên các trường đại học, cao đẳng đã học thông qua giáo trình môn Tư tưởng Hồ Chí Minh). Mục đích là giáo dục về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh thông qua những bài học, những mẩu chuyện về cuộc đời của Bác là những nội dung gần gũi, học sinh dễ tiếp thu, tạo nên sự gắn bó nội dung học tập với thực tiễn cuộc sống.
Nhằm nâng cao vai trò của môn học Giáo dục công dân trong việc giáo dục đạo đức học sinh, Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành thông tư 58/2011/TT-BGDĐT ngày 12 tháng 12 năm 2011 về Quy chế đánh giá, xếp loại học sinh trung học cơ sở, trung học phổ thông, trong đó quy định: đưa kết quả nhận xét các biểu hiện về thái độ, hành vi của học sinh đối với môn học Giáo dục công dân là một trong các căn cứ để xếp loại hạnh kiểm của học sinh sau mỗi học kỳ và cả năm học.
Đồng thời đẩy mạnh đổi mới phương pháp dạy học nhằm tạo hứng thú với người học và nâng cao hiệu quả giảng dạy, đã thực hiện ấn định thời gian cemina, thảo luận ở trên lớp là 30% thời lượng các môn học về lý luận chính trị, tư tưởng Hồ Chí Minh đối với học sinh, sinh viên các trường đại học, cao đẳng và trung cấp chuyên nghiệp. Việc tạo hứng thú, thu hút học sinh, sinh viên tham gia tích cực học tập trong giờ học chính khóa các nội dung giáo dục chính trị tư tưởng đã góp phần nâng cao ý thức cách mạng, giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh viên.
2. Tăng cường các hoạt động ngoại khóa, ngoài giờ lên lớp:
Song song với việc giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh thông qua các môn học chính khóa, ngành Giáo dục rất chú trọng thực hiện công tác này thông qua các hoạt động ngoại khóa, ngoài giờ lên lớp. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành và có hướng dẫn chi tiết thực hiện chương trình giáo dục ngoài giờ lên lớp được thực hiện hàng năm phù hợp với trình độ của học sinh theo từng chủ đề, thời gian cụ thể như: Thanh niên với học tập, rèn luyện vì sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước (tháng 9), Thanh niên với tình bạn, tình yêu và gia đình (tháng 10), Thanh niên với truyền thống tôn sư trọng đạo (tháng 11), học sinh tích cực phòng chống tội phạm, tệ nạn xã hội (tháng 5)…., tạo không khí thi đua với các tập thể lớp và phát huy tính chủ động, tích cực của học sinh tham gia.
3. Đẩy mạnh thực hiện Phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiên, học sinh tích cực”
Phong trào thi đua được phát động và thực hiện từ năm học 2008-2009. Nội dung cua Phong trào là xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, thân thiện, phát huy tính tích cực của học sinh trong học tập, rèn luyện và chủ động tham gia các hoạt động xã hội; rèn luyện kỹ năng sống và đinh hướng nghề nghiệp cho học sinh; tăng cường giáo dục cho học sinh ý thức, thái đọ học tập chủ động, nghiêm túc. Huy động và tạo điều kiện để có sự tham gia hoạt động đa dạng và phong phú của các tổ chức, cá nhân trong việc giáo dục văn hóa, truyền thống lịch sử, cách mạng cho học sinh. Từ năm học 2010-2011, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã hoàn thiện bộ tài liệu hướng dẫn “Giáo dục kỹ năng sống trong một số môn học và hoạt động giáo dục” và chỉ đạo giảng dạy tích hợp, lồng ghép trong các môn học chính khóa và các hoạt động ngoại khóa nhằm rèn luyện cho học sinh kỹ năng ứng xử hợp lý với các tình huống xảy ra trong cuộc sống, rèn luyện kỹ năng ứng xử văn hóa, chung sống thân thiện, phòng ngừa bạo lực và các tệ nạn xã hội. Hiện tại, Bộ Giáo dục và Đào tạo đang hoàn thiện bộ công cụ đánh giá và biên soạn tài liệu hướng dẫn giáo viên tổ chức thực hiện việc đánh giá về kỹ năng sống của học sinh.
4. Tăng cường phối hợp với các bộ, ngành, đoàn thể ở trung ương và các địa phương
Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chủ động phối hợp với các Bộ, ngành và các tổ chức đoàn thể trong công tác đảm bảo an ninh, trật tự trường học và giáo dục toàn diện học sinh. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chủ trì, phối hợp với Bộ Công an tổng kết thực tiễn và ký kết Thông tư liên tịch số 34/2009/TTLT-BGDĐT-BCA ngày 20/11/2009 hướng dẫn phối hợp giữa hai ngành trong công tác đảm bảo an ninh, trật tự tại các cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân. Ký kết chương trình phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Trung ương Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Hội Khuyến học Việt Nam triển khai phong trào thi đua “ Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” giai đoạn 2008-2013. Phối hợp với Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh ban hành Nghị quyết liên tịch số 32/2008/NQLT/BGDĐT-TWĐ về tăng cường giáo dục toàn diện đẩy mạnh các hoạt động Đoàn, Hội, Đội trong các nhà trường.
Nhằm chỉ đạo các nhà trường chủ động phối hợp với gia đình học sinh và chính quyền, đoàn thể ở địa phương trong công tác quản lý, giáo dục học sinh, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Chỉ thị số 71/2008/CT-BGDĐT về việc tăng cường phối hợp giữa nhà trường với gia đình và xã hội trong công tác chăm sóc, giáo dục trẻ em, học sinh, sinh viên, trong đó nhấn mạnh các giải pháp phối hợp sau đây:
- Tăng cường phát huy vai trò, trách nhiệm của các tổ chức, đoàn thể trong trường: Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Sinh viên, Công đoàn và các tổ chức khác trong việc giáo dục tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, pháp luật, kỹ năng cho học sinh.
- Tăng cường phối hợp nhà trường, gia đình và xã hội, xác lập hình thức thích hợp thường xuyên liên hệ với gia đình để thông báo tình hình rèn luyện tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của học sinh.
- Tăng cường tổ chức các hoạt động giáo dục truyền thống, hướng về cội nguồn, tổ chức các hoạt động vui chơi văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao để giáo dục toàn diện cho học sinh.
- Phối hợp với các bộ, ban, ngành có liên quan quản lý chặt chẽ, hạn chế việc thâm nhập của văn hóa bạo lực, đồi trụy, mặt trái của Internet,…
II. Về công tác quản lý sinh viên trong các trường đại học, cao đẳng
Trong những năm qua, công tác quản lý sinh viên tại các trường đại học, cao đẳng đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ đạo tăng cường, phù hợp với điều kiện thực tiễn của mỗi nhà trường, địa phương. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành hơn 10 văn bản quy phạm pháp luật về công tác quản lý học sinh, sinh viên (Quy chế học sinh, sinh viên, Quy chế học sinh, sinh viên nội trú, các Quy định về việc đảm bảo an ninh, trật tự trường học,…) để tạo hành lang pháp lý cho việc thực hiện công tác này tại các nhà trường. Hàng năm, Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức giao ban về công tác quản lý học sinh, sinh viên theo các khu vực Bắc, Trung, Nam để nắm tình hình thực hiện, đồng thời tổ chức tập huấn về chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ làm công tác này tại các nhà trường. Thực hiện chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo, các nhà trường (kể cả loại hình công lập và ngoài công lập) đã kiện toàn tổ chức bộ máy làm công tác học sinh, sinh viên, nghiêm túc thực hiện các biện pháp quản lý sinh viên và bước đầu đã có sự đầu tư thỏa đáng cho công tác này.
Tuy nhiên do điều kiện ký túc xá của các trường chỉ đáp ứng được khoảng 20% nhu cầu của sinh viên nên phần lớn sinh viên phải thuê trọ ở ngoài, gây khó khăn cho công tác quản lý của nhà trường. Sinh viên ở ngoại trú phải sống trong môi trường xã hội phức tạp nên một số ít sinh viên thiếu bản lĩnh, sa ngã vào tệ nạn xã hội hoặc vi phạm pháp luật. Năm 2010, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Quy chế học sinh, sinh viên ngoại trú nhằm tăng cường trách nhiệm của nhà trường trong việc phối hợp với chính quyền, các tổ chức đoàn thể ở địa phương thực hiện việc hỗ trợ, giáo dục, quản lý sinh viên ở ngoại trú.
Trong thời gian tới, Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp tục chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành và các địa phương chỉ đạo tổ chức thực hiện việc đổi mới công tác quản lý sinh viên, chuyển dần từ việc quản lý sang các hoạt động tự quản lý nhằm tăng cường sự chủ động, tích cực của sinh viên, góp phần giáo dục đạo đức, lối sống, phòng chống vi phạm pháp luật trong sinh viên.
III. Phương hướng triển khai giáo dục đạo đức, lối sống cho HSSV trong thời gian tới.
Trong thời gian tới, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ nghiên cứu, chỉ đạo đẩy mạnh thực hiện công tác giáo dục tư tưởng, đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh viên, tập trung vào một số nhiệm vụ trọng tâm sau đây:
1. Đổi mới phương pháp giáo dục đạo đức lối sống cho học sinh sinh viên théo hướng: coi học sinh, sinh viên làm chủ thể của quá trình rèn luyện. Đồng thời đẩy mạnh việc tự rèn luyện của mỗi học sinh, sinh viên theo sự tổ chức, quản lý của thầy cô và nhà trường.
2. Thực hiện đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương, đạo đức Hồ Chí Minh theo Chỉ thị số 03/CT-TW ngày 15/5/2011 của Bộ chính trị. Nghiên cứu xây dựng chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp cho học sinh, sinh viên các trường đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp theo sự chỉ đạo của Ban Tuyên giáo Trung ương.
3. Tăng cường giáo dục kỹ năng sống, ý thức chấp hành luật và trách nhiệm xã hội cho học sinh, sinh viên.
4. Phối hợp chặt chẽ giữa Nhà trường - Gia đình và Xã hội trong việc giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh viên; pháp huy hiệu quả vai trò nòng cốt của nhà trường trong công tác phối hợp.
5. Tăng cường tổ chức các hoạt động ngoại khóa và tham gia của các lực lượng xã hội vào quá trình rèn luyện đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh viên.
6. Chủ trì, phối hợp với các cơ quan hữu quan xây dựng và trình Chính phủ phê duyệt đề án “Tăng cường giáo dục đạo đức, lối sống vào phòng chống bạo lực trong học sinh, sinh viên giai đoạn 2012-2020”.
Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Nghệ An trân trọng chuyển tới cử tri ý kiến trả lời của Bộ Giáo dục và đào tạo để cử tri và các cơ quan liên quan được biết để theo dõi và giám sát việc thực hiện./.
Thông tin từ Đoàn ĐBQH Nghệ An
