Tham dự buổi lễ có các đồng chí: Nguyễn Nam Đình - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh; Nguyễn Như Khôi - Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh; Trần Thị Mỹ Hạnh - Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Giám đốc Sở Văn hóa & Thể thao. Các đồng chí lãnh đạo Huyện ủy - HĐND - UBND - UBMTTQ huyện, xã cùng đông đảo con cháu dòng họ đã tới dự.
Nhà thờ họ Nguyễn Viết được xây dựng vào thời Nguyễn. Mặc dù đã trải qua hàng trăm năm nhưng vẫn giữ được kết cấu kiến trúc ban đầu, với 2 tòa nhà cổ kính. Đặc biệt, nhà bái đường là nơi kết tinh những giá trị thẩm mỹ, qua bàn tay khéo léo tài hoa của những nghệ nhân, nhà bái đường đã trở thành tác phẩm nghệ thuật điêu khắc rất đặc sắc với các đề tài truyền thống như: Long, Ly, Quy, Phượng và được cách điệu bằng nhiều thủ pháp nghệ thuật khác nhau, tạo nên sự đa dạng trong kiến trúc, tôn lên giá trị thẩm mỹ cho công trình kiến trúc tâm linh.
Các đề tài trang trí được bố trí đăng đối, hài hòa như “long ngư hý thủy”, “trúc hóa rồng” “liên hóa hổ phù” “phượng hàm thư đội chữ thọ” “phượng vũ”, “hổ phù hàm thọ”, “mai hóa rồng”, “trúc hóa long cài song thọ”, “long hàm song thọ”… Cùng với đó là các họa tiết hoa cỏ: sen, tùng, trúc, mai... xen lẫn đã thể hiện sự sáng tạo trong nghệ thuật trang trí. Mỗi đồ án, đề tài trang trí trên từng cấu kiện đều có ý nghĩa riêng, cùng với bố cục hài hòa, cân đối đã tạo nên những tác phẩm nghệ thuật đặc sắc, có giá trị thẩm mỹ cao. Di tích còn lưu giữ được nhiều tài liệu, hiện vật có giá trị tiêu biểu như hệ thống chữ viết trên các cấu kiện gỗ, câu đối, hoành phi, khám thờ, bia đá…
Trao Bằng Di tích lịch sử cấp tỉnh cho dòng họ. Ảnh: Hữu Thịnh
Di tích không chỉ là địa chỉ sinh hoạt văn hóa tâm linh của con cháu dòng họ, mà còn là nơi diễn ra nhiều sự kiện lịch sử của địa phương quan trọng, được ghi vào sử sách, như: địa điểm in ấn truyền đơn các tài liệu bí mật của Đảng giai đoạn 1930-1931; được sử dụng làm kho cất giữ lương thực phục vụ kháng chiến (1968-1969); là nơi trú quân của Đơn vị công binh (1971)…
Đây cũng là dòng họ có truyền thống cách mạng, hiếu học và học giỏi. Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, nhiều người con của dòng họ hăng hái lên đường bảo vệ Tổ quốc. Theo thống kê, dòng họ có 11 liệt sĩ hy sinh trong hai cuộc kháng chiến và 2 Bà Mẹ Việt Nam anh hùng. Phát huy truyền thống của cha ông, hậu duệ của dòng họ đã không ngừng học tập, nghiên cứu. Hiện nay, dòng họ có 1 giáo sư, 7 phó giáo sư, 7 tiến sĩ, nhiều thạc sĩ cùng các kỹ sư, bác sĩ đã và đang làm việc, đóng góp sức mình xây dựng quê hương, đất nước.
Với những giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, thẩm mỹ như vậy nên nhà thờ họ Nguyễn Viết đã được UBND tỉnh Nghệ An tặng Bằng khen và được xếp hạng là Di tích lịch sử - kiến trúc nghệ thuật cấp tỉnh tại Quyết định số 3065 ngày 27 tháng 10 năm 2021.
Hữu Thịnh
