Thực trạng này cho thấy, cần có giải pháp, tháo gỡ ách tắc về nguồn vốn nhằm đẩy nhanh tiến độ xây dựng các công trình dự án dầu tư công tại các phường, xã hiện nay.
Các công trình đầu tư công đang nợ do thiếu nguồn vốn.
Công trình nhà văn hóa khối 19, phường Đông Vĩnh được khởi công vào tháng 9/2022 với tổng số vốn trên 3 tỷ đồng, trong đó người dân khối 19 đóng góp gần 300 triệu đồng. Đến thời điểm này công trình cơ bản đã hoàn thiện tuy nhiên do phường Đông Vĩnh chưa bố trí được nguồn vốn nên nhà thầu đang tạm dừng thi công, gây ảnh hưởng đến tiến độ và chất lượng công trình. Bên cạnh đó, do chưa có nhà văn hóa nên mỗi lần tổ chức hội họp hay sinh hoạt cộng đồng, ban cán sự khối lại phải đi thuê địa điểm, trong khi nguồn kinh phí của khối rất hạn hẹp. Không riêng công trình nhà văn hóa khối 19, mà hiện nay trên địa bàn phường Đông Vĩnh còn nhiều công trình đầu tư công do phường làm chủ đầu tư đang chậm tiến độ với số tiền nợ lên đến hàng chục tỷ đồng.
Ông Nguyễn Xuân Toàn- Chủ tịch UBND phường Đông Vĩnh chia sẻ: Mặc dù đa số các công trình đã hoàn thành, tuy nhiên đến thời điểm này còn khó khăn trong giải ngân. Nguyên nhân là do ảnh hưởng của dịch COVID-19, thị trường bất động sản cầm chừng, khó khăn trong khai thác quỹ đất.
Tại xã Hưng Lộc, công trình nhà hội trường UBND xã Hưng Lộc do chính quyền xã làm chủ đầu tư có tổng mức đầu tư trên 18 tỷ đồng do Công ty CP đầu tư phát triển và xây dựng Trung Tín đấu thầu thi công. Đến thời điểm này, công trình đã hoàn thành và bàn giao cho xã đưa vào sử dụng từ đầu tháng 7/2023. Công trình có ý nghĩa trong công tác chỉ đạo, điều hành, hội họp, giao dịch hành chính công, tổ chức các sự kiện lớn của xã. Tuy nhiên, đến thời điểm này do chưa giải ngân được nguồn vốn đầu tư công nên chủ đầu tư còn nợ nhà thầu gần 8 tỷ đồng, gây khó khăn cho đơn vị thi công trong quá trình thực hiện vốn quay vòng.
Khó khăn từ cơ sở.
Hai công trình nói trên là một trong hàng trăm công trình do UBND các phường, xã ở thành phố Vinh làm chủ đầu tư đang vướng mắc, khó khăn trong công tác giải ngân vốn. Nguyên nhân chậm tiến độ giải ngân nguồn vốn là do liên quan đến công tác hỗ trợ đền bù, giải phóng mặt bằng, thủ tục cấp nguồn vật liệu san lấp, chuyển đổi mục tiêu sử dụng đất. Bên cạnh đó, năng lực của một số nhà thầu tư vấn còn hạn chế nên chất lượng chuẩn bị đầu tư một số dự án còn thấp, công tác khảo sát, thiết kế dự án chưa tốt, dẫn tới nhiều dự án đã được phê duyệt chủ trương đầu tư và quyết định đầu tư, nhưng sau đó phải điều chỉnh nhiều lần mới triển khai thi công được.
Mặt khác, nguồn thu từ tiền khai thác quỹ đất tại các phường, xã từ năm 2022 đến nay chỉ còn 5% nên không đủ khả năng để trả nợ, quyết toán ngân sách cho các công trình đã hoàn thành hoặc đang thi công dang dở. Vì chưa có vốn xây dựng nên nhiều công trình do UBND các phường xã làm chủ đầu tư hiện vẫn đang trong tình trạng thi công cầm chừng hoặc đắp chiếu nằm chờ nguồn vốn. Ông Trần Anh Tấn - Chủ tịch UBND xã Hưng Đông - TP Vinh cho hay: “Hiện nay trên địa bàn xã Hưng Đông đang có 10 công trình đang còn vướng mắc về đầu tư xây dựng, Khó khăn là do thị trường đất đai chững lại, nguồn ngân sách khai thác quỹ đất của xã giảm từ 20% xuống 5% và do những vướng mắc trong giải phóng mặt bằng. Đề nghị UBND thành phố quan tâm chuyển nguồn ngân sách đầu tư công của xã thành nguồn ngân sách của thành phố, để tạo điều kiện thi công các công trình cấp bách trên địa bàn phường, xã”
Thường trực HĐND thành phố Vinh tăng cường giám sát.
Trước những khó khăn vướng mắc về nguồn vốn trong thực hiện các công trình đầu tư công do UBND các phường, xã làm chủ đầu tư trên địa bàn thành phố Vinh, vừa qua, Thường trực HĐND thành phố Vinh đã triển khai đợt giám sát việc thực hiện các công trình, dự án thuộc kế hoạch đầu tư công năm 2022 tại một số phường, xã gồm: Đông Vĩnh, Hưng Đông, Nghi Phú…giám sát phòng Tài chính - Kế hoạch, phòng Quản lý đô thị thành phố, Ban quản lý dự án Vinh. Thông qua đợt giám sát này, Đoàn đã chỉ ra những khó khăn, tồn tại, đồng thời yêu cầu các phường, xã tăng cường phối hợp với các đơn vị liên quan khẩn trương hoàn tất hồ sơ thủ tục đầu tư, dự toán, để triển khai các công trình, dự án còn lại; chủ động tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc để đẩy nhanh tiến độ thực hiện các công trình và giải ngân tốt nguồn vốn được giao trong kế hoạch đầu tư công hàng năm.
Đề nghị các phòng Tài chính - Kế hoạch, Quản lý đô thị thành phố, Ban quản lý dự án Vinh tham mưu với UBND thành phố Vinh đúng luật, đảm bảo các công trình đầu tư công sát với thực tế; công tác phối hợp trong thẩm định cần chặt chẽ; tổ chức tập huấn hàng năm về Luật Đầu tư công, quy trình quản lý dự án; tham mưu tháo gỡ vướng mắc tại các phường, xã; khi xây dựng nguồn vốn sát với thực tế; thực hiện nghiêm công tác đấu thầu, chỉ định thầu; tăng cường kiểm tra công trình xây dựng cơ bản, giúp cho phường, xã khi xây dựng công trình tránh dàn trải. Những công trình trọng điểm cần quan tâm đến hệ thống thoát nước, hệ thống ngầm; kiểm tra chất lượng các dự án. Cần tăng cường phối hợp với tổ giám sát đầu tư cộng đồng để nâng cao chất lượng các công trình. Ông Phan Minh Tuấn - Trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy, Giám đốc Trung tâm chính trị thành phố, Trưởng Ban Kinh tế - Xã hội, HĐND thành phố Vinh cho biết: “Thông qua hoạt động giám sát này, chúng tôi sẽ có báo cáo và tham mưu cho Thường trực đề nghị UBND thành phố và đề xuất Thường vụ Thành ủy có chỉ đạo hỗ trợ giúp cho phường, xã có nguồn hoặc thành phố làm chủ đầu tư các hạ tầng, khu khai thác quỹ đất, các phường, xã trong công tác đề xuất các công trình hạng mục, bố trí hoặc lập dự án hồ sơ kỹ thuật, dự toán nguồn vốn cũng phải sát với thực tiễn của địa phương.”
Giải pháp tháo gỡ khó khăn.
Để đẩy nhanh giải ngân nguồn vốn theo kế hoạch được giao, cấp ủy, chính quyền các phường xã cần tiếp tục phát huy tính chủ động và quyết liệt triển khai các nhiệm vụ đã được thành phố phân cấp, ủy quyền, thực hiện các dự án đã được giao làm chủ đầu tư. Tập trung giải quyết các khó khăn, vướng mắc thuộc trách nhiệm xử lý của phường, xã, đặc biệt là các khó khăn về GPMB; xây dựng các phương án, biện pháp phù hợp để quy hoạch, tổ chức đấu giá sử dụng đất ở, đảm bảo nguồn thu để thực hiện các nhiệm vụ của địa phương.
Tăng cường vai trò, trách nhiệm người đứng đầu cấp ủy, chính quyền địa phương, lãnh đạo các phòng, ban quản lý dự án; Đối với các nhà thầu cần đẩy nhanh tiến độ thi công công trình, bảo đảm chất lượng và hoàn thành theo kế hoạch đề ra, nhất là các công trình phấn đấu hoàn thành trong năm 2023. Ngoài ra, việc xây dựng hệ thống giám sát và kiểm soát chặt chẽ là yếu tố quan trọng không thể thiếu trong thi công công trình. Các cơ quan chủ quản cần theo dõi tiến độ và chất lượng của các công trình để kịp thời điều chỉnh và giải quyết các vấn đề phát sinh. Ông Đinh Nho Tài - Trưởng phòng Tài chính - Kế hoạch thành phố Vinh cho biết về một số giải pháp tháo gỡ khó khăn như: “Thành phố đã đề ra nhiều giải pháp trong đó có các giải pháp như điều chỉnh cơ cấu nguồn vốn từ ngân sách phường, xã sang ngân sách của thành phố để giải quyết nợ đọng cho phường, xã. Đồng thời đôn đốc tăng cường khai thác quỹ đất cho phường, xã để tạo nguồn đẩy nhanh tiến độ các công trình. Riêng đối với các đơn vị có số nợ đọng lớn như Đông Vĩnh, Hưng Đông, Hưng Lộc, trong thời gian qua thành phố rất tập trung để giải quyết nợ đọng các công trình do thành phố quyết định đầu tư có vốn đối ứng của phường, xã. Theo số liệu thống kê, đến nay thành phố xử lý cho 3 đơn vị này hơn 100 tỷ đồng. Tất cả các công trình do thành phố làm chủ đầu tư có vốn đối ứng của phường, xã cơ bản đã giải quyết xong.”
Ngoài các giải pháp trên, trong những tháng cuối năm, các phường, xã ở thành phố Vinh cần tiếp tục triển khai các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm nhằm đẩy mạnh phân bổ, giải ngân vốn đầu tư công, thực hiện quyết liệt trong công tác triển khai, thi công, nghiệm thu khối lượng công trình, khẩn trương hoàn thiện hồ sơ, thủ tục thanh toán với những dự án đã hoàn thành. Tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan liên quan, nâng cao chất lượng quản lý dự án, thu hút đầu tư mới và nhận thức của người dân để có thể đạt được mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của thành phố Vinh mang tính bền vững và đem lại lợi ích cho cộng đồng./.
