Năng lực và tiềm lực sản xuất ký sự truyền hình của NTV
Không chỉ mạnh ở mảng thời sự chính luận với các thể loại như: phóng sự ngắn, phóng sự, chuyên đề, khoa giáo, nhiều năm qua, Đài PT-TH Nghệ An ( NTV) còn được đồng nghiệp trong cả nước ghi nhận và đánh giá cao trong sản xuất một số thể loại khó, dài hơi, có sự đầu tư công phu như Phim tài liệu và Ký sự truyền hình. Điều này được minh chứng qua hoạt động tuyên truyền hàng ngày và những thành công, những giải thưởng lớn ở các cuộc thi, liên hoan PT-TH Toàn quốc và giải báo chí Quốc gia.
Ví trị địa lý, điều kiện tư nhiên, vị thế chính trị và đặc biệt là truyền thống văn hóa lịch sử của Nghệ An chính là dư địa tốt để NTV đầu tư sản xuất các kí sự truyền hình. Không dám nói là mạnh nhưng với những gì đã và đang thực hiện, có thể khẳng định NTV có đủ năng lực và tiềm lực để sản xuất các kí sự dài tập.
Kí sự truyền hình không phải là thể loại quá khó về mặt nghiệp vụ khi so sánh với một số thể loại như Phim tài liệu, phóng sự điều tra…nhưng lại đòi hỏi sự đầu tư về mặt thời gian, nhân vật lực, sự tinh tế trong phát hiện, khám phá, liên kết chuỗi nội dung chi tiết. Và quan trọng hơn là việc lựa chọn đề tài phù hợp cho một thể loại dài hơi, nhiều kỳ, nhiều tập. Cảnh quay, hậu kỳ dàn dựng cũng đòi hỏi tỉ mỉ, công phu hơn rất nhiều so với những thể loại mang tính thời sự nhanh, ngắn.
Thường để sản xuất được một ký sự, NTV phải thành lập ê kíp riêng, lên kế hoạch sản xuất kỹ lưỡng. Chủ đề, đề tài kí sự không phải chỉ gói gọn trong phạm vi của tỉnh mà liên quan đến chuỗi sự kiện, địa bàn tác nghiệp rất rộng, ở khắp các tỉnh thành trong nước, kể cả ở nước ngoài. Để có thể gặp gỡ nhân chứng, thu thập dữ liệu, kết nối chi tiết lịch sử, ê kíp còn cần sự phối hợp, hợp tác của nhiều tỉnh, thành phố, nhất là đồng nghiệp trong hệ thống các Đài PT-TH địa phương. Khác với một số thể loại, kể cả những thể loại khó như Phim tài liệu hay Phóng sự điều tra, một đạo diễn, một biên tập hay một quay phim cũng có thể đơn phương tác chiến; với ký sự, phần lớn là phải có từ 2 ê kíp trở lên, có những ký sự NTV phải thành lập 3-4 ê kíp tác nghiệp ở nhiều địa bàn, nhiều mũi khác nhau, có tổng đạo diễn xâu chuỗi, liên kết các tập, kỳ lại thành thể thống nhất. Thời gian thực hiện cho mỗi ký sự cũng thường dài hơn, ít nhất một tháng, có khi là vài ba tháng đến nửa năm. Sự nhịp nhàng, ăn khớp trong làm việc nhóm, đặc trưng và tính chất làm việc ê kíp của truyền hình đươc thể hiện rõ nhất trong sản xuất ký sự, bắt đầu từ triển khai đề tài cho đến khi dàn dựng hậu kỳ.
Dù yêu cầu cao là vậy nhưng không phải bây giờ mà từ nhiều năm trước, NTV đã mạnh dạn đầu tư sản xuất thể loại này. Với đội ngũ đạo diễn, phóng viên, biên tập viên và kỹ thuật viên chuyên nghiệp, có trình độ chuyên môn tốt, chịu khó học hỏi và lăn lộn trải nghiệm, một số ký sự dài tập có chất lượng đã được Đài sản xuất, phối hợp sản xuất và phát sóng không chỉ trên kênh NTV mà còn ở trên sóng Đài Truyền hình Quốc gia (VTV), đài truyền hình khu vực và một số kênh, sóng của đài PT-TH địa phương trong cả nước. Có thể kể tên các ký sự mà NTV đã đầu tư sản xuất như: Ký sự Côn Đảo; Ký sự Điện Biên; Ký sự Sông Lam; Ký sự miền Tây; Ký sự nước Lào; Ký sự Sức sống Nghệ trên đất Tây nguyên và đặc biệt là chuỗi ký sự về hành trình cứu nước của Bác: Từ Pắc Bó về Ba Đình; Theo Bác đi kháng chiến… Nhiều ký sự sau khi phát sóng đã tạo được sức lan tỏa mạnh mẽ và để lại dấu ấn trong khán giả cả nước và đồng nghiệp.
Ký sự “Từ Làng Sen đến Bến Nhà Rồng”
Chủ tịch Hồ Chí Minh, lãnh tụ vĩ đại của Đảng và dân tộc ta, người đã làm rạng rỡ non sông, đất nước ta. Cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Người là chủ đề, đề tài và là nguồn cảm hứng bất tận cho các nhà nghiên cứu, cho thi ca, âm nhạc, báo chí…Cuộc hành trình đi tìm đường cứu nước 30 năm của Người đã để lại cho đất nước, cho dân tộc và Nhân dân ta một di sản lịch sử quý giá, một kho tư liệu đồ sộ mà cho đến tận bây giờ vẫn còn nhiều khoảng trống cần tiếp tục được nghiên cứu, khảo cứu.
Với tình cảm yêu kính lãnh tụ và niềm tự hào lớn về Người, đặc biệt với ưu thế là quê hương của Chủ tịch Hồ Chí Minh, NTV đã sản xuất rất nhiều chương trình về Bác, từ truyền thống cách mạng của gia đình, dòng họ, từ Làng Sen, Hoàng Trù - Kim Liên, nơi Người sinh ra và lớn lên, từ tuổi thơ được nuôi dưỡng và hun đúc hoài bão và chí lớn cho đến 2 lần ít ỏi Người về thăm quê. Và đặc biệt là cuộc hành trình tìm đường cứu nước quyết định vận mệnh cả dân tộc của Nguyễn Tất Thành - Nguyễn Ái Quốc. Không chỉ mảnh đất Nam Đàn gắn liền với tuổi thơ của Người mà những địa dành như Huế, Bến Nhà rồng, Cao Lãnh - Đồng Tháp, rồi Pắc Bó, Ba Đình…thậm chí Le Havre, Marseille, Paris - Pháp, cán bộ phóng viên của NTV đều đã đặt chân tới, với mong muốn góp phần lưu giữ những gì còn lại từ những năm tháng Người bôn ba “tìm đường đi cho dân tộc theo đi”. Rất nhiều chương trình, tác phẩm về Bác có chất lượng, đạt giải cao tại các kỳ Liên hoan PT-TH toàn quốc và giải Báo chí mà NTV đã sản xuất. Có thể kể qua Phim tài liệu: Năm mươi năm ấy biết bao nhiêu tình; Bác giữa đời ta; Bác Hồ - một tâm hồn xứ Nghệ; Hành trang trên đường lớn; Nghĩa nước tình quê; Kí sự Từ Pắc Bó về Ba Đình….chuỗi phóng sự về những năm tháng Nguyễn Ái Quốc đặt chân lên đất nước Pháp và hoạt động cách mạng tại đây.
Và với mong muốn tiếp tục khảo cứu, lưu giữ những tư liệu về Người, ghi lại những địa danh mà Bác đã đi qua, tiếp nối mạch nguồn lịch sử vô giá của cuộc hành trình 30 năm ấy, nhân kỷ niệm 133 năm ngày sinh và 112 năm ngày Người ra đi tìm đường cứu nước, NTV quyết định đầu tư sản xuất ký sự “Từ Làng Sen đến Bến Nhà Rồng”. Với ký sự này, hành trình của người trai trẻ nuôi chí lớn Nguyễn Tất Thành từ Làng Sen đến Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc tuyên ngôn dưới nắng mới Ba Đình lịch sử và dẫn dắt toàn Đảng, toàn quân, toàn dân kháng chiến đang dần được NTV tái hiện sinh động bằng các ký sự truyền hình.
Ban Giám đốc, Ban Biên tập NTV đặc biệt quan tâm và quyết liệt chỉ đạo về nội dung kịch bản cũng như kết nối dữ liệu, khảo cứu và tham vấn chuyên gia, tài liệu về giai đoạn lịch sử này. Và rất nhanh, trong tháng 4/2023, ê kíp thực hiện ký sự đã chia làm 2 mũi để tiến hành sản xuất. Một kíp bắt đầu từ Làng Sen - Kim Liên, đến Huế và dừng chân ở Quy Nhơn - Bình Định. Một kíp khác từ Phan Thiết - Bình Thuận đến Gia Định - Sài Gòn và dừng chân tại Bến Nhà Rồng. Đây là chặng đường đầu tiên trong hành trình cứu nước dài đằng đẵng và đầy gian khổ của Người. Cũng đã hơn 100 năm, thời gian và cả những thăng trầm lịch sử, những tư liệu, những dấu tích liên quan đến Người không còn nhiều. Đây là khó khăn lớn nhất của ê kíp sản xuất. Ngay từ khi khởi phát ý tưởng sản xuất ký sự này, Ban Biên tập cũng xác định sẽ có những tư liệu, những khảo cứu lịch sử chưa xác thực và thống nhất, còn băn khoăn và thậm chí đang là giả thiết. Nhưng NTV đã nỗ lực cao nhất, với tình cảm trong sáng và thiêng liêng nhất, với trách nhiệm của những người làm báo trên quê hương Người, ký sự “Từ Làng Sen đến Bến Nhà Rồng” gồm 6 tập (Tập 1: Làng Sen nuôi chí lớn/Tập 2: Kinh kỳ ươm hạt giống đỏ/Tập 3: Tiếng động kinh kỳ/Tập 4: Cuộc chia tay lịch sử/Tập 5: Ông đồ Nghệ ở Phan Thiết/Tập 6: Tiếng còi tầm trên bến Nhà Rồng) đã hoàn tất và lên sóng thành công, tập đầu tiên phát sóng vào ngày 18/5/2023, đúng dịp kỷ niệm 133 năm ngày sinh của Người và tập cuối cùng phát sóng đúng ngày 5/6/2023, kỷ niệm 112 năm ngày Người ra đi tìm đường cứu nước.
Ngay khi triển khai ký sự này, nhiều đài PT-TH trong cả nước đã đặt vấn đề được trao đổi, phát sóng trên kênh sóng của Đài mình. Điều đó không chỉ chứng minh giá trị, sức lan tỏa về chủ đề, đề tài và thế mạnh, đặc trưng phổ quát về thông tin của thể loại ký sự mà còn khẳng định chất lượng, sự chuyên nghiệp trong sản xuất các chương trình nói chung và ký sự nói riêng của NTV.
Chắc chắn chưa dừng lại ở đây, sau ký sự “Từ Làng Sen đến Bến Nhà Rồng”, Ban Giám đốc, Ban Biên tập NTV quyết tâm sẽ thực hiện ý tưởng ấp ủ lâu nay là sản xuất ký sự về những năm tháng Người hoạt động cách mạng ở nước ngoài, mà trước tiên sẽ là Nguyễn Ái Quốc ở Hồng Kông và Trung Quốc. Như vậy, cùng với “Từ Pắc Bó về Ba Đình”, “Theo Bác đi kháng chiến” và những phóng sự thực tế tại Le Havre, Marseille, Paris - Pháp, “Từ Làng Sen đến Bến Nhà Rồng” đã và đang dần hiện thực hóa mong muốn của NTV là tái hiện lại hành trình cứu nước của Chủ tịch Hồ Chí Minh bằng tư liệu hình ảnh chân thực, sinh động. Và ký sự truyền hình chính là lựa chọn đúng đắn, phù hợp và thuyết phục nhất.
