Đây là nơi có nhiều di tích lịch sử văn hóa, trong đó khu di tích Kim Liên nơi lưu giữ những kỷ niệm gắn liền với quê hương, gia đình và thời niên thiếu của Bác Hồ cũng như những lần Bác về thăm quê. Năm 2012 khu di tích Kim Liên đã được Chính phủ công nhận là di tích Quốc gia đặc biệt.
Đường vào Quê Nội Bác Hồ xã Kim Liên, huyện Nam Đàn
Đường vào quê Ngoại Bác Hồ xã Kim Liên, huyện Nam Đàn
Toàn xã hiện nay có 564 gia đình có công với Cách Mạng, 24 mẹ được công nhận là bà mẹ Việt Nam anh hùng, trong đó có 01 bà mẹ Việt Nam anh hùng còn sống và 23 bà mẹ Việt Nam anh hùng đã qua đời, 03 Liệt sỹ Quốc tế, 282 liệt sỹ chống Pháp, chống Mỹ và giặc ngoại xâm, 07 cán bộ tiền khởi nghĩa, 173 thương binh qua các thời kỳ kháng chiến, 101 bệnh binh, 182 gia đình Liệt sỹ, 96 người tham gia kháng chiến và thân nhân bị nhiểm chất độc hóa học, 02 người tham gia kháng chiến bị tù đày, 7 gia đình là thân nhân 2 liệt sỹ, 1 gia đình là thân nhân 3 liệt sỹ.
Kim Liên là một trong những xã đầu tiên của huyện được công nhận xã Nông thôn mới vào năm 2014. Và được Ủy ban nhân dân tỉnh chọn là 01 trong 3 xã xây dựng Nông thôn mới kiểu mẫu của tỉnh; vừa qua UBND xã Kim Liên đã được Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An công nhận là xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao tại Quyết định Số: 4977/QĐ-UBND ngày 31 tháng 12 năm 2020.
Quá trình thực hiện xây dựng xã Nông thôn mới kiểu mẫu
Đảng bộ, chính quyền xác định đây là là nhiệm vụ trọng tâm xuyên suốt trong tất cả các nhiệm vụ của địa phương. Từ đó kịp thời tổ chức quán triệt trong Đảng bộ, các đoàn thể và ban ngành trong hệ thống chính trị; đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền cho nhân dân hiểu được tầm quan trong về việc xây dựng xã trở thành xã nông thôn mới kiểu mẫu. Đã phân tích rõ tại cộng đồng dân cư về nội dung các tiêu chí theo Quyết định 691/QĐ-TTg ngày 05/6/2018 của Thủ tướng chính phủ Ban hành tiêu chí xã nông thôn mới kiểu mẫu giai đoạn 2018-2020, về xây dựng xã đạt nông thôn mới kiểu mẫu, phương pháp, cách làm, vai trò chủ thể là của mỗi gia đình, mỗi người dân, khẳng định nhân dân trực tiếp làm và trực tiếp hưởng lợi. Để chủ trương được thực hiện một cách tự giác, tích cực, xã Kim Liên đã thực hiện tốt vai trò Đảng lãnh đạo, Nhà nước điều hành, Mặt trận Tổ quốc và các ban ngành đoàn thể phối hợp tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện.
Những bó hoa Sen được người dân ưa chuộng dùng để thắp hương trên bàn thờ hay trang trí trong nhà
Trong những năm qua, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh, xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh. Diện mạo nông thôn có nhiều khởi sắc, đời sống vật chất, tinh thần của người dân nông thôn được nâng lên, thu nhập bình quân đầu người trên địa bàn xã Kim Liên năm 2020 đạt 46,2 triệu đồng, tăng gấp 1,75 lần so với năm 2014, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 0,70%; chất lượng y tế, giáo dục được thay đổi rõ nét. Cảnh quan, môi trường nông thôn có sự thay đổi tích cực; nhận thức, tư duy của người dân ngày càng thay đổi, chuyển từ “thụ động” sang “chủ động, phát huy cao vai trò chủ thể”. Hệ thống chính trị được củng cố, năng lực lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện hiệu quả ngày càng cao.
Xã kim Liên bước vào triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng xã nông thôn mới kiểu mẫu với những thuận lợi cơ bản như: Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm vấn đề nông nghiệp, nông dân, nông thôn, nhất là Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới. Kế thừa những kết quả và kinh nghiệm xây dựng nông thôn mới có được từ những giai đoạn trước (Từ năm 2010-2014, Đảng ủy đã ban hành Nghị quyết số 02/NQ-ĐU “Về tiếp tục lãnh đạo chương trình xóa đói, giảm nghèo giải quyết việc làm và tập trung xây dựng xã nông thôn mới kiểu mẫu”), xã được UBND tỉnh chọn là một trong 3 xã điểm chỉ đạo của tỉnh. Đồng thời cũng gặp rất nhiều khó khăn, như: Nhân dân chủ yếu là sản xuất nông nghiệp, tích lũy thấp; biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, dịch bệnh nguy hiểm trên cây trồng, vật nuôi diển biến khó lường; các giá trị văn hóa truyền thống cộng đồng nông thôn chịu nhiều tác động tiêu cực; môi trường ngày càng bị ô nhiễm; an ninh nông thôn còn nhiều tiềm ẩn; nguồn lực trong dân còn yếu; lao động nông thôn ngày càng “già hóa, nữ hóa”…
Giới thiệu sản phẩm OCOP được chế biến từ cây Sen của Hợp tác xã Nông nghiệp Sen Quê Bác
Kim Liên xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm xuyên suốt của cả hệ thống chính trị, phải trở thành cuộc vận động lớn, nhằm thay đổi bộ mặt nông thôn, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân. Với những cách làm chủ động, sáng tạo, sự vào cuộc quyết liệt, đồng bộ của cả hệ thống chính trị, sự đồng lòng chung sức của người dân, Kim Liên đã đạt được những kết quả quan trọng.
Xây dựng Khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu tại xóm Sen 2, vườn mẫu trên địa bàn xã đã có 7 vườn được Ủy ban nhân dân tỉnh công nhận vườn chuẩn, vườn mẫu. Đây là điều kiện tốt nhất để người dân thực hiện được vai trò chủ thể của mình, từ đó người dân luôn chủ động và phát huy cao tính sáng tạo của chính mình. Kinh tế phát triển nhất là kinh tế vườn hộ được được nâng lên một cách rõ rệt, nhiều vườn đã cho hiệu quả kinh tế cao góp phần nâng cao thu nhập. Các mô hình phát triển kinh tế trên địa bàn xã như: Trang trại trồng hoa kết hợp tham quan, trải nghiệm, chụp ảnh tại xóm Liên Mậu 3. Mô hình nuôi Ba Ba, trồng dưa lưới trong nhà màng tại xóm Sen 1, Liên Mậu 3, mô hình du lịch cộng đồng Homestay tại xóm Sen 2. Công tác vệ sinh môi trường có chuyển biến tích cực, dần hình thành ý thức bảo vệ môi trường trong cộng đồng dân cư. Các giá trị văn hóa truyền thống được bảo tồn và phát huy, bước đầu hình thành nét văn hóa cộng đồng nông thôn mới văn minh. Thu hút được nhiều nguồn lực xã hội hóa để thực hiện các nội dung trong xây dựng xã nông thôn mới kiểu mẫu. Và theo định hướng của Ủy ban nhân dân huyệnhuyện Nam Đàn là xây dựng xã NTM kiểu mẫu gắn với theo chủ đề “Bảo tồn và phát huy giá trị truyền thống, lịch sử cách mạng, truyền thống yêu nước gắn với phát triển du lịch tham quan, học tập” giai đoạn 2019 - 2025.
Chương trình Mỗi xã một sản phẩm được tập trung triển khai. Đến nay xã đã có 15 sản phẩm được công nhận đạt chuẩn OCOP, các sản phẩm sau khi được công nhận đạt chuẩn doanh số bán hàng tăng khoảng 80% so với trước; thị trường tiêu thụ được mở rộng, nhiều sản phẩm trước đây chỉ bán trong làng, trong xã, nay được tiêu thụ qua các hệ thống lớn như siêu thị, chuỗi cửa hàng thực phẩm sạch trong cả nước và các sàn thương mại điện tử. Với kết quả đó xã Kim Liên đã được Ủy ban nhân dân tỉnh tỉnh Nghệ An công nhận là xã đạt nông thôn mới kiểu mẫu tại Quyết định số 790/QĐ-UBND ngày 19 tháng 3 năm 2022.
Từ thực tiễn triển khai thực hiện xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu tại xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An, xin trao đổi một số kinh nghiệm như sau:
Thứ nhất, phải xây dựng đề án xây dựng “Xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu” sát đúng, phù hợp với điều kiện của địa phương. Tập trung chỉ đạo quyết liệt để thực hiện các tiêu chí, đặc biệt là nâng cao đời sống của nhân dân. Tạo khí thế phấn khởi trong nhân dân, khơi dậy và phát huy tốt vai trò chủ thể của nhân dân. Việc huy động được nhiều nguồn lực và tất cả mọi người dân tham gia là nhân tố quyết định thành công chương trình “Xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu” quán triệt, tuyên truyền, vận động, nâng cao nhận thức cho cả hệ thống chính trị, nhất là cán bộ cơ sở (cán bộ xã, cán bộ thôn xóm), tạo sự đồng thuận cao trong tổ chức thực hiện; lựa chọn các nội dung trọng tâm, gắn với lợi ích thiết thực của người dân, cộng đồng, kiên trì tổ chức thực hiện; xây dựng mô hình hiệu quả, thuyết phục để nhân rộng; phải luôn biết "giữ lửa" cho phong trào xây dựng nông thôn mới Kiểu mẫu. Tiếp tục tập trung cao công tác tuyên truyền xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu; trọng tâm tuyên truyền các mô hình tốt, cách làm hay; đổi mới và đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền để người dân hiểu rõ hơn về vai trò, lợi ích thiết thực của việc xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu, nhằm huy động tối đa sự tham gia đóng góp cả về trí tuệ, công sức và nguồn lực của người dân.
Thứ hai, làm tốt công tác tuyên truyền, vận động để cán bộ, Đảng viên và nhân dân hiểu rõ nội dung chương trình xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu, đây là chương trình lớn của Đảng và Nhà nước có tác động trực tiếp đến mọi lĩnh vực đời sống kinh tế, văn hóa - xã hội. Thường xuyên, kiên trì và quyết liệt trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện; huy động cả hệ thống chính trị và toàn xã hội vào cuộc với phương châm: “Khơi dậy nội lực của dân để chăm lo cuộc sống cho dân”, "Nâng đầu đỡ cuối, tất cả cùng tiến bộ, phát triển", "Dừng lại là rớt chuẩn", luôn quán triệt phương châm "Nông thôn mới có điểm khởi đầu, làm liên tục không ngừng nghỉ". Ban Chấp hành Đảng bộ xã đã ban hành Nghị quyết về lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tập trung, tích tụ ruộng đất phát triển nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu trên địa bàn xã giai đoạn 2015-2019 và những năm tiếp theo.
Bám sát các tiêu chí, tổ chức rà soát, đánh giá thực trạng, xây dựng phương án, dự toán, kế hoạch, lộ trình thực hiện một cách cụ thể, sát thực tế; tổ chức thực hiện bài bản, quyết liệt, khơi dậy, phát huy được sức dân cao nhất, đảm bảo phát triển hài hòa giữa 3 trụ cột "kinh tế, xã hội và môi trường". Đẩy mạnh phát triển kinh tế hộ gia đình, ứng dụng nhanh tiến bộ khoa học công nghệ vào sản xuất.
Tập trung đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng, hệ thống giao thông đồng bộ, rà soát lại việc thực hiện tiêu chí quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch về sử dụng đất và hạ tầng kỹ thuật, quản lý sử dụng hiệu quả quy hoạch xây dựng theo phương châm “nhà nhà kiểu mẫu, thôn kiểu mẫu”, gắn với quá trình đô thị hóa nông thôn theo hướng văn minh, hiện đại. Làm tốt công tác vệ sinh môi trường nông thôn; hướng dẫn, động viên nhân dân thực thực hiện tốt việc phân loại rác thải sinh hoạt ngay tại hộ gia đình. Rà soát, xây dựng đồng bộ hệ thống thoát nước trong khu dân cư. Đầu tư nâng cấp hệ thống đèn chiếu sáng công cộng và mở rộng diện tích trồng hoa nơi công cộng, hành lang đường giao thông, đảm bảo cảnh quan sáng, xanh, sạch, đẹp.
Thứ ba, xây dựng nông thôn mới là cả một quá trình dài, tổng hòa nhiều mối quan hệ. Do đó trong quá trình tổ chức thực hiện không chủ quan, nóng vội, vừa làm vừa học tập kinh nghiệm, vận dụng tốt các qui định của trên, lấy hiệu quả là mục tiêu quan trọng để đánh giá tiêu chí. Đề ra cơ chế, chính sách phù hợp; sáng tạo trong huy động nguồn lực, nhất là nguồn xã hội hóa. Ngân sách nhà nước chủ yếu mang tính hỗ trợ, kích hoạt, thưởng theo kết quả đầu ra. Phân cấp, trao quyền chủ động cho cơ sở, người dân và cộng đồng. Huy động hiệu quả sự hỗ trợ của con em xa quê, lực lượng vũ trang, các tổ chức, cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp tham gia xây dựng xã nông thôn mới kiểu mẫu.Chỉ đạo việc xây dựng xã nông thôn mới kiểu mẫu linh hoạt, quyết liệt; phân công các ngành trực tiếp chỉ đạo đến các xóm. phải luôn đồng hành với xóm trong quá trình thực hiện, có phân công, phân nhiệm cụ thể cho từng tổ chức, đoàn thể theo từng nội dung, tiêu chí, lộ trình kế hoạch, giải pháp cụ thể để chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện tiêu chí; thường xuyên kiểm tra, hỗ trợ cơ sở, người dân, cộng đồng; giải quyết kịp thời các vướng mắc, khó khăn trong quá trình thực hiện. Bên cạnh đó, cần tổ chức tham quan thực tế giữa các địa phương nhằm rút ra bài học và tạo động lực lớn (kể cả cho cán bộ lãnh đạo và người dân).
Thứ tư, phát huy cao dân chủ cơ sở; công khai, minh bạch trong quản lý, sử dụng nguồn lực, bảo đảm sử dụng hiệu quả, tạo niềm tin của người dân, cộng đồng và toàn xã hội.
Thứ năm, chú trọng công tác kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn và tháo gỡ khó khăn cho cơ sở. Định kỳ soát xét, đánh giá mức độ đạt chuẩn của các xóm. Chấn chỉnh kịp thời những yếu kém, lệch lạc; Tổ chức sơ, tổng kết, đánh giá, khen thưởng, vinh danh kịp thời các tập thể, cá nhân điển hình, tạo phong trào thi đua mạnh mẽ, rộng khắp. Tạo ra phong trào thi đua nhà nhà với nhau, tổ liên gia với nhau, xóm với nhau; xác định nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm theo từng thời kỳ; kết hợp tổ chức đánh giá theo chuyên đề, bình chọn, biểu dương tổ chức, cá nhân điển hình, nhằm tạo động lực trong phong trào thi đua đạt kết quả cao hơn.
Phải chủ động tích cực tuyên truyền cho cán bộ, đảng viên và nhân dân giữ vững và phát huy các tiêu chí nông thôn mới, nông thôn mới kiễu mẫu một cách thường xuyên, bền vững để mọi người tự giác và có trách nhiệm xây dựng quê hương ngày một tốt hơn.
Kết quả xây dựng xã Kim Liên đạt chuẩn nông thôn mới kiễu mẫu, là tiền đề, hành trang hết sức quan trọng, cùng với sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Huyện ủy, HĐND, UBND huyện, sự ủng hộ, giúp đỡ của các tổ chức, các phòng, ban, ngành, Mặt trận và các đoàn thể cấp huyện, để Đảng bộ và nhân dân trong xã vững tin triển khai thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã lần thứ XXIV, nhiệm kỳ 2020-2025. Không ngừng phát huy truyền thống cách mạng, quyết tâm “Đoàn kết - Sáng tạo - Đổi mới - Phát triển”; Kim Liên luôn xứng danh là điểm sáng, là xã kiểu mẫu, là miền quê đáng sống đã làm nên bức tranh xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu của huyện Nam Đàn./.
Th.S Hoàng Đình Ngọc
