Triển khai với tinh thần chủ động và quyết tâm cao
Báo cáo của UBND tỉnh Nghệ An nêu rõ, công tác giảm nghèo bền vững thời gian qua được cả hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở triển khai với tinh thần chủ động và quyết tâm cao... Từ năm 2021 đến nay, tỉnh đã trình và ban hành 16 nghị quyết, 38 quyết định, 13 kế hoạch cùng nhiều văn bản hướng dẫn nhằm tạo hành lang pháp lý tương đối đầy đủ cho việc tổ chức thực hiện... Chính sách ngày càng hoàn thiện, giúp các địa phương triển khai đồng bộ, thống nhất hơn.
Kết quả, tỷ lệ hộ nghèo từ mức 7,80% năm 2021 đã giảm còn 4,16% năm 2024; hộ cận nghèo từ 6,59% giảm còn 5,42%... Dự kiến đến cuối năm 2025, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh giảm còn 3,13%, tương ứng mức giảm 4,64% so với đầu kỳ. Tại khu vực miền núi, dự kiến tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 8,66% vào cuối năm 2025; trong đó nhóm đồng bào dân tộc thiểu số giảm trên 3%/năm, vượt xa mục tiêu đề ra...
Những chuyển biến tích cực này là nhờ việc triển khai đồng bộ các dự án về hạ tầng, sinh kế, giáo dục nghề nghiệp, tạo việc làm, hỗ trợ nhà ở, cải thiện dinh dưỡng và tăng khả năng tiếp cận thông tin cho người dân.
Song song với giảm nghèo về thu nhập, nhiều thiếu hụt về dịch vụ xã hội cơ bản cũng được cải thiện. Đầu tư cho giao thông, trường học, trạm y tế, điện, nước sinh hoạt, viễn thông… giúp nâng cao điều kiện sống của người dân, đặc biệt tại vùng sâu, vùng xa.
Tuy nhiên, khảo sát thực tế của Đoàn giám sát cho thấy, khoảng cách giữa mục tiêu và triển khai vẫn còn đáng kể. Những điểm nghẽn nếu không được giải quyết kịp thời sẽ hạn chế hiệu quả của chương trình trong giai đoạn quyết định.
Chuyển từ “trao cho không” sang “hỗ trợ có đối ứng”
Một trong những điểm nghẽn nổi bật nằm ở năng lực tổ chức thực hiện tại cấp cơ sở. Sau khi sắp xếp mô hình chính quyền hai cấp, cán bộ phụ trách chương trình tại xã hầu hết mới được bố trí, thiếu kinh nghiệm và chưa được tập huấn bài bản. Khi xã được giao làm chủ đầu tư các dự án hạ tầng, hạn chế nghiệp vụ càng bộc lộ rõ.
Tình trạng chậm phân bổ và giải ngân vốn diễn ra ở nhiều nơi. Trong giai đoạn chuyển tiếp từ cấp huyện xuống cấp xã, mới có 10/20 đơn vị cấp huyện thực hiện phân bổ nguồn lực; phần còn lại chưa triển khai khiến nhiều dự án phải “đứng chờ vốn”... Một số công trình dở dang không thể tiếp tục thi công, gây lãng phí và giảm hiệu quả đầu tư.
Chủ tịch UBND xã Thông Thụ Nguyễn Thị Hoài cho biết, vướng mắc giữa Sở Tài chính và Kho bạc Nhà nước khiến nhiều công trình không thể rút vốn đúng tiến độ. Trong bối cảnh bộ máy vừa sáp nhập còn nhiều điều phải điều chỉnh, khó khăn này càng làm tiến độ triển khai các dự án bị kéo dài.
Không ít mô hình sinh kế chưa phù hợp điều kiện tự nhiên, tập quán canh tác hoặc năng lực của người dân. Có nơi tỷ lệ thoát nghèo cao nhưng nguy cơ tái nghèo cũng lớn khi gặp thiên tai, biến động lao động hoặc bệnh tật. Đặc biệt ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, tái nghèo vẫn là vấn đề đáng lo ngại.
Từ khảo sát thực tế, các thành viên Đoàn giám sát đề nghị tỉnh sớm điều chỉnh chính sách theo hướng tăng mức hỗ trợ và cải thiện hiệu lực thụ hưởng; đồng thời rà soát kỹ các mô hình sinh kế để tránh đầu tư dàn trải, manh mún và kém hiệu quả.
Tiếp thu các ý kiến, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phùng Thành Vinh khẳng định, chương trình sẽ được điều chỉnh theo hướng tập trung hơn và có tầm nhìn dài hạn. Mọi hoạt động đầu tư sẽ gắn với quy hoạch tỉnh, quy hoạch vùng xã nhằm chấm dứt tình trạng đầu tư thiếu tính liên kết... Với hỗ trợ sinh kế, tỉnh chủ trương chuyển từ “trao cho không” sang “hỗ trợ có đối ứng”, qua đó tăng trách nhiệm và năng lực tự chủ của người dân trong hành trình thoát nghèo.
Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh Nguyễn Nam Đình nhấn mạnh, đây là giai đoạn cuối của chương trình, đòi hỏi sự tập trung cao độ từ các cấp, các ngành. Đồng thời, đề nghị đẩy mạnh giải ngân nguồn vốn năm 2025, xử lý dứt điểm các dự án dở dang và bảo đảm mọi công trình hoàn thành đều phát huy hiệu quả thực chất, đóng góp thiết thực vào mục tiêu giảm nghèo bền vững của tỉnh.
Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Nguyễn Như Khôi đề nghị các địa phương tiếp tục phát huy vai trò lãnh đạo của cấp ủy, nâng cao trách nhiệm người đứng đầu và tăng cường hiệu quả giám sát của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể trong toàn bộ quá trình thực hiện chương trình. Đồng thời, yêu cầu chuyển hướng mạnh sang các mô hình sinh kế bền vững, như: trồng rừng gỗ lớn, cây dược liệu, trồng xen canh dưới tán rừng - những mô hình không chỉ tạo nguồn thu ổn định cho người dân, mà còn góp phần bảo vệ môi trường và phát huy lợi thế đặc thù của từng địa bàn.
Từ kết quả giám sát, Đoàn giám sát đề nghị UBND tỉnh kiến nghị Trung ương điều chỉnh những bất cập về cơ chế, nhất là thủ tục đầu tư, phân bổ vốn, thanh quyết toán và cơ chế thụ hưởng... Khi thủ tục quá phức tạp trong khi nguồn lực hỗ trợ nhỏ, người dân sẽ giảm sự mặn mà tham gia, ảnh hưởng trực tiếp tới hiệu quả chương trình.
.jpg)
