Quan tâm hướng dẫn, tập huấn triển khai các quy định mới, thí điểm, đặc thù
Tham luận tại Hội nghị quán triệt, triển khai thi hành các luật, nghị quyết được thông qua tại Kỳ họp thứ Tám, Quốc hội Khóa XV diễn ra chiều 25.12, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng nêu rõ, việc đổi mới mạnh mẽ tư duy lập pháp đã đem lại hiệu quả tích cực, góp phần đẩy nhanh tiến độ ban hành luật, kịp thời tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, giải quyết các vấn đề thực tiễn đặt ra, tạo sự chủ động, linh hoạt hơn cho Chính phủ, các Bộ và chính quyền địa phương trong quản lý, điều hành.
Tuy nhiên, điều này cũng đòi hỏi các cơ quan của Chính phủ phải nỗ lực, khẩn trương hơn trong công tác triển khai thi hành luật, nghị quyết do số lượng nội dung, văn bản quy định chi tiết cần được ban hành tăng lên khá lớn, trong đó có luật đã có hiệu lực thi hành từ ngày 1.12.2024, một số luật, nghị quyết sẽ có hiệu lực từ ngày 1.1.2025, 15.1.2025 hoặc 1.2.2025...
Trước yêu cầu đó, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng đề nghị Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, các Bộ, ngành và chính quyền địa phương khẩn trương tập trung các nguồn lực, có kế hoạch cụ thể, quyết liệt chỉ đạo, đôn đốc để hoàn thành việc xây dựng, ban hành các văn bản quy định chi tiết thi hành các luật, nghị quyết được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ Tám, đặc biệt là đối với các luật, nghị quyết đã có hiệu lực và sắp có hiệu lực
"Trong đó, cần quan tâm hướng dẫn, tập huấn triển khai những quy định mới, các cơ chế, chính sách thí điểm, đặc thù, các vấn đề được phân cấp, trao quyền cho địa phương và quy trình, thủ tục thực hiện gắn với điều kiện bảo đảm và cơ chế kiểm tra, giám sát của các cơ quan trung ương.
Đối với các Bộ, cơ quan của Chính phủ dự kiến sẽ sắp xếp, điều chuyển chức năng, nhiệm vụ thì cần xác định rõ trách nhiệm chuyển giao, kế thừa nhiệm vụ xây dựng, ban hành văn bản sau sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, tránh tình trạng nợ đọng văn bản quy định chi tiết làm ảnh hưởng đến hiệu lực thi hành luật, nghị quyết, dẫn đến khoảng trống pháp lý, gây khó khăn cho người dân, doanh nghiệp", Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật lưu ý.
Cùng với đó, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác thi hành pháp luật; tiếp tục siết chặt kỷ luật, kỷ cương, đề cao trách nhiệm của người đứng đầu, trách nhiệm và tính chủ động, tích cực của đội ngũ công chức, gắn với tăng cường kiểm tra, thanh tra nhằm phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn kịp thời và kiên quyết xử lý nghiêm các hành vi tiêu cực, “lợi ích nhóm”, “lợi ích cục bộ” trong xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật; thực hiện tốt Quy định 178-QĐ/TW.
Chú trọng đánh giá hiệu quả chất lượng chính sách sau ban hành nhằm kịp thời phát hiện, tháo gỡ nhanh nhất những điểm nghẽn có nguyên nhân từ các quy định của pháp luật; tổ chức đối thoại với doanh nghiệp, người dân để giải quyết các khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình tổ chức thực hiện. Tiếp tục rà soát các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan để sửa đổi, bổ sung theo thẩm quyền hoặc kiến nghị cấp có thẩm quyền kịp thời sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ.
Đối với các cơ quan của Quốc hội, các Đoàn đại biểu Quốc hội và đại biểu Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật đề nghị cần chủ động rà soát các yêu cầu, nhiệm vụ luật, nghị quyết của Quốc hội giao để đôn đốc, giám sát, phối hợp xử lý các vướng mắc trong quá trình thực hiện; lồng ghép nội dung giám sát với việc triển khai luật, nghị quyết của Quốc hội.
Tiếp tục bám sát yêu cầu đổi mới tư duy lập pháp, xây dựng luật ngắn gọn, đúng thẩm quyền của Quốc hội
Về một số yêu cầu, nhiệm vụ về triển khai công tác lập pháp của Quốc hội năm 2025 và chuẩn bị nhiệm kỳ Khóa XVI, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cho biết, theo Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2025, tại Kỳ họp thứ Chín, dự kiến Quốc hội sẽ thông qua 11 luật và 2 nghị quyết; cho ý kiến 15 dự án luật để trình thông qua tại Kỳ họp thứ Mười.
Đồng thời, Quốc hội sẽ tiến hành kỳ họp bất thường vào cuối tháng 2.2025 để xem xét sửa đổi, ban hành các luật, nghị quyết thực hiện chủ trương sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy và quyết định công tác nhân sự theo thẩm quyền. Năm 2025 cũng là năm triển khai tổng kết thực hiện Định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Khóa XV và xây dựng Định hướng Chương trình nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XVI…
Để kịp thời triển khai khối lượng công việc rất lớn nêu trên bảo đảm chất lượng, tiến độ, trước hết là với việc chuẩn bị kỳ họp bất thường của Quốc hội cuối tháng 2.2025, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật đề nghị Chính phủ chỉ đạo khẩn trương rà soát, nghiên cứu, đề xuất nội dung sửa đổi, bổ sung các luật về tổ chức bộ máy và các luật chuyên ngành có quy định liên quan đến tên, nhiệm vụ của các Bộ, cơ quan sẽ thay đổi sau sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, có phương án cụ thể kiến nghị sửa đổi các luật hoặc trình Quốc hội ban hành nghị quyết quy định nguyên tắc xử lý; gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội trước ngày 10.1.2025 để xem xét, quyết định bổ sung vào Chương trình; trường hợp cần thiết, để bảo đảm yêu cầu tiến độ thì có thể trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về nội dung của các dự án đồng thời với việc quyết định bổ sung vào Chương trình.
Đề nghị Bộ Tư pháp, Bộ Nội vụ phối hợp chặt chẽ, thường xuyên với Ủy ban Pháp luật, các cơ quan của Quốc hội để kịp thời tham mưu cho Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất phương án xử lý các vấn đề có liên quan, bảo đảm đồng bộ với nội dung dự kiến sửa đổi, bổ sung Luật Tổ chức Quốc hội và các luật, nghị quyết khác có liên quan.
Đối với 10 dự án luật đã được Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ Tám, dự kiến trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ Chín, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật đề nghị Chính phủ chỉ đạo các Bộ, cơ quan chủ trì soạn thảo phối hợp chặt chẽ với các cơ quan của Quốc hội để nghiên cứu giải trình, tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện; tập trung làm rõ các nội dung còn có ý kiến khác nhau để thống nhất phương án xử lý; kịp thời báo cáo Chính phủ có ý kiến bằng văn bản về dự thảo luật theo đề nghị của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; lưu ý điều khoản về hiệu lực thi hành, quy định chuyển tiếp, bảo đảm tính khả thi, tránh phát sinh vướng mắc trong quá trình thực hiện.
Đối với dự án Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi) mới được Ủy ban Thường vụ Quốc hội bổ sung vào Chương trình, trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ Chín theo quy trình một kỳ họp, đề nghị quá trình soạn thảo cần bám sát, kịp thời thể chế hóa Kết luận của Bộ Chính trị về định hướng đổi mới quy trình xây dựng pháp luật.
Đối với 15 dự án luật dự kiến trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ Chín và các dự án đang được nghiên cứu, tiếp tục đề nghị bổ sung vào Chương trình, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật đề nghị Chính phủ, các cơ quan được giao trình dự án chỉ đạo khẩn trương hoàn thiện hồ sơ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến theo đúng tiến độ các phiên họp đã xác định cụ thể tại Chương trình công tác của Ủy ban Thường vụ Quốc hội năm 2025 theo Nghị quyết số 1326 ngày 23.12.2024 và Công văn số 1130 cùng ngày của Ủy ban Thường vụ Quốc hội gửi Chính phủ về việc chuẩn bị nội dung các phiên họp trong các tháng 1, 2 và 3.2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, bảo đảm có đủ thời gian để Chính phủ chỉ đạo tiếp thu, hoàn chỉnh hồ sơ các dự án luật theo quy định, gửi tới các đại biểu Quốc hội chậm nhất là ngày 1.5.2025.
Trong đó, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật đề nghị các Bộ, cơ quan được giao chủ trì soạn thảo tiếp tục bám sát yêu cầu đổi mới tư duy lập pháp, xây dựng luật ngắn gọn, đúng thẩm quyền của Quốc hội, chú trọng chất lượng và tính đồng bộ về chính sách giữa các dự án luật, phúc đáp yêu cầu thực tiễn. Đối với các dự án luật, nghị quyết có nội dung phức tạp, chính sách mới liên quan đến chủ trương, đường lối của Đảng hoặc nội dung quan trọng thực hiện thí điểm, đề nghị Ban cán sự đảng Chính phủ chủ động báo cáo xin ý kiến cấp có thẩm quyền.
Các cơ quan của Quốc hội cần chủ động phối hợp chặt chẽ từ sớm với các Bộ, cơ quan chủ trì dự án và trong suốt quá trình soạn thảo, trình thông qua để kịp thời trao đổi, tham mưu xử lý các vấn đề phát sinh. Lưu ý không để việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ làm ảnh hưởng, gián đoạn, chậm tiến độ soạn thảo, thẩm tra, tiếp thu chỉnh lý các dự án luật, nghị quyết.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật đề nghị Bộ Tư pháp tiếp tục phát huy tốt hơn nữa vai trò là cơ quan tham mưu, giúp Chính phủ theo dõi, đôn đốc triển khai Chương trình; nâng cao chất lượng thẩm định, bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, tính thống nhất của các dự án trình Chính phủ; kiểm soát chặt chẽ hồ sơ dự án bảo đảm chất lượng theo quy định.
Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, các hiệp hội ngành nghề, cộng đồng doanh nghiệp theo chức năng, nhiệm vụ chủ động, tích cực thực hiện phản biện xã hội, tham gia đóng góp ý kiến xây dựng pháp luật, bảo đảm luật được ban hành phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, nguyện vọng của cử tri và Nhân dân, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn, có tính khả thi.
Đối với việc lập dự kiến Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2026, điều chỉnh Chương trình năm 2025, căn cứ vào yêu cầu thực tiễn, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và bối cảnh của năm chuyển giao nhiệm kỳ, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật đề nghị Chính phủ và các cơ quan quan tâm sớm đề xuất dự án, lập dự kiến gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội trước ngày 1.3.2025.
Trong đó, ưu tiên đưa vào Chương trình những dự án để kịp thời thực hiện chỉ đạo của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, mới đây nhất là Nghị quyết số 57 ngày 22.12.2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia giao Ban cán sự đảng Chính phủ phối hợp với Đảng đoàn Quốc hội lãnh đạo thể chế hóa đầy đủ các chủ trương, chính sách nêu trong Nghị quyết và bố trí đủ nguồn lực để thực hiện, cơ bản hoàn thành trong năm 2025.
Tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ lập pháp theo các Kế hoạch số 81 và số 734 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đưa vào Chương trình các dự án phục vụ ổn định tổ chức bộ máy, điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, hoàn thiện cơ chế hoạt động của các cơ quan trong hệ thống chính trị sau sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy.
Đối với việc chuẩn bị xây dựng Định hướng Chương trình nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XVI, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật đề nghị Chính phủ phối hợp với Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức tổng kết thực hiện Đề án Định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XV và các Kế hoạch có liên quan của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Trên cơ sở kết quả tổng kết và căn cứ chủ trương, định hướng của Đảng được đề ra tại dự thảo Văn kiện Đại hội XIV, Nghị quyết số 27-NQ/TW, các nghị quyết, kết luận của Đảng và nhu cầu hoàn thiện hệ thống pháp luật trong các lĩnh vực, nhất là yêu cầu chủ động, tích cực, khẩn trương xây dựng hành lang pháp lý cho những vấn đề mới, xu hướng mới, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến Cách mạng công nghiệp lần thứ 4, trí tuệ nhân tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh… để đề xuất các nhiệm vụ lập pháp cần thực hiện trong nhiệm kỳ tới, làm cơ sở cho việc tổng hợp, xây dựng, trình cấp có thẩm quyền quyết định Định hướng chương trình lập pháp nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XVI.
