Khẩn trương thực hiện các cam kết, tạo chuyển biến rõ nét, thực chất trong lĩnh vực chất vấn

Sau một ngày làm việc rất khẩn trương, nghiêm túc, dân chủ, trí tuệ và trách nhiệm cao, Phiên chất vấn đối với lĩnh vực thuộc trách nhiệm của Bộ Tư pháp và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN và PTNT) đã kết thúc tốt đẹp. Tại phiên chất vấn đã có 107 lượt ĐBQH đăng ký chất vấn, 54 đại biểu đã thực hiện quyền chất vấn, 8 lượt đại biểu tranh luận để làm rõ hơn những vấn đề quan tâm. Qua báo cáo bằng văn bản của Bộ Tư pháp, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn gửi đến các ĐBQH, diễn biến của phiên chất vấn và tình hình thực tiễn, thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội, tôi nhấn mạnh một số nội dung sau:

Thứ nhất, về lĩnh vực thuộc trách nhiệm của Bộ Tư pháp

Thời gian qua, với sự quan tâm của Đảng, Chính phủ, Quốc hội, sự quyết tâm, nỗ lực, trách nhiệm của ngành tư pháp và Bộ Tư pháp đã đạt được nhiều kết quả quan trọng khá toàn diện. Từ đầu nhiệm kỳ Khóa XV đến nay, Bộ Tư pháp đã có sự chuẩn bị kỹ hơn và có đổi mới cách thức tham mưu cho Chính phủ trình Quốc hội thông qua các nghị quyết về chương trình xây dựng luật, pháp lệnh hàng năm, bám sát Kết luận 19 của Bộ Chính trị, Kế hoạch 81 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các quy định tại Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Công tác thẩm định các dự án luật, nghị quyết của Bộ Tư pháp có nề nếp, trách nhiệm và có chất lượng rất tốt. Bộ Tư pháp và các bộ, ngành, địa phương đã tăng cường kiểm tra và tự kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL), phát hiện các văn bản có sai sót, vi phạm quy định về thể thức và nội dung, thẩm quyền. Số lượng văn bản được phát hiện và xử lý cao hơn so với giai đoạn trước, góp phần bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, tính thống nhất và đồng bộ của hệ thống pháp luật.

Hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước về hoạt động đấu giá tài sản được nâng lên cả ở trung ương và địa phương. Có nhiều cố gắng phát hiện, chấn chỉnh, xử lý các hành vi vi phạm, tổ chức và hoạt động đấu giá tài sản từng bước được chuyên môn hóa và chuyên nghiệp hóa, các hình thức đấu giá phong phú và đa dạng hơn. Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong đấu giá tài sản đạt được những kết quả ban đầu.

Về cơ bản, việc thực hiện giám định tư pháp đáp ứng được yêu cầu của hoạt động tố tụng, hệ thống tổ chức giám định tư pháp được quan tâm củng cố, cơ sở vật chất, trang thiết bị, hoạt động giám định được quan tâm đầu tư.

Bên cạnh những kết quả đạt được, ngành tư pháp vẫn còn có những tồn tại, hạn chế như: việc bổ sung các dự án vào chương trình xây dựng pháp luật không theo chương trình tổng thể có chiều hướng tăng lên hoặc được đề nghị sát thời điểm tổ chức kỳ họp của Quốc hội, phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Một số dự án chưa được nghiên cứu kỹ về phạm vi điều chỉnh, tác động của chính sách nên chưa được xem xét bổ sung vào chương trình, có dự án phải chuyển từ 2 kỳ thành 3 kỳ, chất lượng một số dự án luật chưa cao, còn tình trạng mâu thuẫn, chồng chéo hoặc quy định không rõ ràng, khó cho tổ chức thi hành. Còn tình trạng Chính phủ đã thống nhất trình dự án luật nhưng vẫn còn ý kiến khác nhau giữa một số bộ, thành viên của Chính phủ. Tuổi thọ của một số Nghị định và Thông tư rất ngắn, vừa ban hành đã phải sửa đổi, bổ sung. Tính đến ngày 30.7.2023, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ còn nợ 17 văn bản, giảm 11 văn bản so với năm 2020 nhưng tăng 9 văn bản so với năm 2021, tăng 5 văn bản so với năm 2022.

Công tác tự kiểm tra VBQPPL theo thẩm quyền của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ tại một số cơ quan cấp bộ và cấp tỉnh chưa được thực hiện nghiêm túc, đầy đủ, kịp thời và thường xuyên, chất lượng kiểm tra còn hạn chế. Một số trường hợp văn bản chậm được xử lý theo quy định. Việc phát hiện và xử lý trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân có vi phạm trong xây dựng, ban hành VBQPPL nhìn chung còn thiếu kịp thời, chưa nghiêm và chưa tương xứng với tính chất và hậu quả vi phạm. Kể cả những văn bản do Bộ hay các cơ quan của Quốc hội, cơ quan Thanh tra, Kiểm toán Nhà nước phát hiện ra thì việc xử lý chưa đủ nghiêm, tính chất và hậu quả sai phạm chưa tương xứng. Bộ trưởng Lê Thành Long đã đề xuất phải tiếp tục hoàn thiện các quy định trong Luật Cán bộ, công chức và những hình thức để xử lý nghiêm hơn lĩnh vực này, bởi vì những văn bản được ban hành chậm hoặc sai hoặc trì trệ thì tác động và hậu quả rất lớn.

Không ít quy định của Luật Đấu giá tài sản và pháp luật có liên quan không còn phù hợp. Một bộ phận đấu giá viên còn hạn chế về nghiệp vụ, kỹ năng hành nghề, vi phạm pháp luật và đạo đức nghề nghiệp, vẫn còn xảy ra vi phạm pháp luật trong công tác đấu giá tài sản. Công tác giám định tư pháp còn không ít hạn chế và bất cập. Một số quy định pháp luật về giám định tư pháp còn bất cập. Đội ngũ giám định tư pháp chưa thực sự đáp ứng yêu cầu, công tác phối hợp chưa tốt. Nội dung trưng cầu giám định trong một số trường hợp chưa đủ rõ. Việc thực hiện yêu cầu giám định còn chưa sát và chưa kịp thời.

Qua phiên chất vấn, đề nghị Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tư pháp, các Bộ trưởng có liên quan nghiên cứu, tiếp thu tối đa ý kiến góp ý của đại biểu Quốc hội, chỉ đạo quyết liệt thực hiện các giải pháp đã đề ra, tập trung vào một số nội dung chủ yếu sau:

Về công tác lập và thực hiện chương trình xây dựng luật và pháp lệnh:

Siết chặt kỷ luật, kỷ cương, tăng cường trách nhiệm trong công tác xây dựng pháp luật, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu. Tiếp tục quán triệt và thực hiện nghiêm các nhiệm vụ, giải pháp, yêu cầu đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động xây dựng pháp luật được đề ra tại Kết luận 19 ngày 14.10.2021 của Bộ Chính trị và Kế hoạch 81 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội Khóa XV về chương trình xây dựng pháp luật toàn khóa và các nghị quyết, kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về công tác lập pháp từ đầu nhiệm kỳ đến nay.

Tập trung khắc phục cơ bản tình trạng chậm hồ sơ, đề xuất xây dựng luật, nghị quyết của Quốc hội không phù hợp với quy định của Hiến pháp và Luật Ban hành VBQPPL, nhất là việc thực hiện chủ trương thí điểm những nội dung khác luật, những đề xuất một luật sửa đổi, bổ sung nhiều luật chưa được lý giải thuyết phục về sự cần thiết và chưa đánh giá kỹ tác động.

Việc trình các dự thảo nghị quyết để thí điểm thì hoàn toàn được luật pháp cho phép, nhưng đã là thí điểm thì phải có không gian, thời gian, địa chỉ, trình tự thủ tục cụ thể. Các nghị quyết thí điểm không phải là một luật chạy song song với luật hiện hành. Đây là nguyên tắc Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã lưu ý rất nhiều, nhưng có những dự án luật và nghị quyết khi trình sang vẫn theo tư duy như vậy, rất khó cho quá trình phối hợp và tổ chức thực hiện. Về việc dùng một luật sửa nhiều luật, một nghị định sửa nhiều nghị định, việc này đã có tiền lệ và do yêu cầu cấp thiết phải làm. Nhưng điều quan trọng là phải đánh giá kỹ vì sao phải sửa những luật như thế, tác động như thế nào và tính đồng bộ của hệ thống pháp luật ra sao.

Chúng ta phải rất linh hoạt trong công tác xây dựng pháp luật để đáp ứng yêu cầu thực tiễn, bởi vì luật pháp phải kiến tạo phát triển. Có nhu cầu, cấp thiết thì vẫn phải làm, nhưng quá trình làm phải bám sát các quy định của Hiến pháp và Luật Ban hành VBQPPL. Vấn đề thí điểm, Hiến pháp chỉ cho phép Quốc hội ban hành để thực hiện trong một khuôn khổ, một phạm vi nhất định chứ không phải là thay thế cho luật.

Kiên quyết không đề nghị bổ sung dự án luật và dự thảo nghị quyết vào chương trình ở thời điểm sát kỳ họp Quốc hội, trừ trường hợp thực sự cần thiết, cấp bách, đã có ý kiến của cơ quan có thẩm quyền.

Tiếp tục kiểm soát chặt chẽ việc xây dựng, ban hành văn bản quy phạm chi tiết hướng dẫn thi hành luật, pháp lệnh, nghị quyết. Khắc phục triệt để tình trạng nợ đọng, chậm ban hành hoặc văn bản quy định chi tiết vừa ban hành đã phải sửa đổi do không phù hợp với thực tiễn. Rà soát, bảo đảm ban hành đầy đủ, kịp thời, có chất lượng các văn bản hướng dẫn các luật, nghị quyết của Quốc hội ban hành từ đầu nhiệm kỳ Khóa XV đến nay, báo cáo tại Hội nghị toàn quốc về nội dung này vào cuối tháng 8.2023.

Kiên quyết chấm dứt tình trạng sử dụng hình thức văn bản không phải là văn bản quy phạm pháp luật như một số loại nghị quyết, chỉ thị, công văn, công điện, văn bản chỉ đạo điều hành để đề ra các quy định pháp luật, nhất là các nội dung có tính quy phạm pháp luật khác với quy định của hệ thống pháp luật hiện hành.

Chỉ đạo thực hiện đồng bộ, đầy đủ các giải pháp nâng cao chất lượng công tác xây dựng pháp luật, tăng cường trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức pháp chế của các bộ, ngành và địa phương, bảo đảm nguồn lực cho công tác xây dựng pháp luật, chủ động kiện toàn tổ chức pháp chế, nâng cao năng lực, trình độ chuyên môn và quan tâm chế độ, chính sách cho đội ngũ này.

Tiếp tục làm tốt công tác truyền thông về chính sách như chủ trương của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ. Chúng tôi rất mong Bộ Tư pháp tiếp tục tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục làm tốt công tác này. Đồng thời tổ chức có ý nghĩa và thiết thực kỷ niệm ngày pháp luật Việt Nam hàng năm.

Tăng cường hiệu lực, hiệu quả kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ trong công tác xây dựng pháp luật. Đẩy mạnh giám sát, kiểm tra, phòng ngừa, khắc phục tình trạng đùn đẩy, né tránh trách nhiệm trong một bộ phận công chức pháp chế. Xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trong công tác xây dựng pháp luật.

Phối hợp với Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, các cơ quan, tổ chức hữu quan tập trung rà soát hệ thống pháp luật để sửa đổi, bổ sung theo thẩm quyền và đề xuất Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội sửa đổi, bổ sung các pháp lệnh, luật, nghị quyết theo tinh thần Nghị quyết Kỳ họp thứ Năm, báo cáo Quốc hội tại Kỳ họp thứ Sáu.

Tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ thực hiện đầy đủ, kịp thời Nghị quyết tại Kỳ họp thứ Năm của Quốc hội về tháo gỡ các vướng mắc, khó khăn pháp lý liên quan đến các thị trường hàng hóa, dịch vụ, chứng khoán, bất động sản, mua sắm, đầu tư công, phòng cháy, chữa cháy, hoàn thuế giá trị gia tăng... Những nội dung này vẫn tiếp tục có những vướng mắc, nhất là lĩnh vực hoàn thuế giá trị gia tăng. Ủy ban Tài chính - Ngân sách đang chuẩn bị phiên giám sát và giải trình đối với các nội dung này để làm sao vừa ngăn ngừa được những hành vi trục lợi, tham nhũng, tiêu cực trong chính sách, vừa phải đảm bảo thực hiện nghiêm quy định của Luật Quản lý thuế. Hiện nay số lượng doanh nghiệp tiếp tục có đơn thư gửi đến các cơ quan Quốc hội và Chủ tịch Quốc hội về nội dung này vẫn tiếp tục tăng lên.

Về công tác kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật:

Tiếp tục quán triệt định hướng, yêu cầu của Đảng, Nhà nước về xây dựng, hoàn thiện tổ chức thi hành pháp luật, thực hiện nghiêm Luật Ban hành VBQPPL và các văn bản pháp luật về công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế và thi hành pháp luật. Tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện các quy định về thẩm quyền, trách nhiệm kiểm tra VBQPPL của Bộ Tư pháp và của các bộ, cơ quan ngang bộ. Quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo việc đầu tư, củng cố, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực làm công tác kiểm tra, rà soát văn bản.

Tăng cường cơ chế giám sát và phản biện xã hội, vai trò giám sát của Nhân dân đối với công tác xây dựng, ban hành VBQPPL. Thực hiện việc kiểm điểm, xử lý nghiêm theo quy định trách nhiệm của các tập thể, cá nhân liên quan đến việc xây dựng, ban hành VBQPPL trái quy định. Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 560 hướng dẫn việc giám sát VBQPPL, từ nay đến cuối nhiệm kỳ sẽ tăng cường công tác này, có kiến nghị, địa chỉ cụ thể, rõ ràng để tăng cường kỷ luật, kỷ cương.

Cùng với đó, cần tăng cường hoạt động kiểm tra, đôn đốc, chỉ đạo, hướng dẫn của Bộ Tư pháp trong công tác kiểm tra, xử lý văn bản; tăng cường công tác tự kiểm tra văn bản của các bộ, ngành, địa phương. Xác định rõ đây là một trong những nhiệm vụ cần được quan tâm trong tham mưu xây dựng, hoàn thiện thể chế, tổ chức thi hành pháp luật của các bộ, ngành và địa phương.

Về công tác đấu giá tài sản:

Chú trọng tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về đấu giá. Thường xuyên thanh tra, kiểm tra, kịp thời xử lý các sai phạm, tiêu cực trong hoạt động đấu giá tài sản. Trình Quốc hội cho ý kiến dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản tại Kỳ họp thứ Sáu. Tiếp tục thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng về hoạt động đấu giá tài sản, tạo điều kiện cho hoạt động đấu giá tài sản tiếp tục phát triển theo hướng chuyên nghiệp hóa. Tập trung sửa đổi, bổ sung những vấn đề mang tính cấp bách, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tạo cơ sở pháp lý đồng bộ, thống nhất cho việc tổ chức đấu giá tài sản, ngăn chặn hiệu quả tình trạng tiêu cực trong hoạt động đấu giá tài sản. Bảo đảm sự quản lý thống nhất, hiệu quả của Nhà nước đối với tổ chức và hoạt động đấu giá tài sản. Chỉ đạo kiện toàn đội ngũ đấu giá viên có đủ số lượng, trình độ chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, khuyến khích đấu giá trực tuyến, nhất là đối với tài sản công, quyền sử dụng đất có giá trị lớn.

Về công tác giám định tư pháp:

Tiếp tục triển khai có hiệu quả Luật Giám định tư pháp, hoàn thiện các văn bản quy định chi tiết hướng dẫn thi hành luật, nhất là quy định chi tiết hướng dẫn về quy chuẩn chuyên môn, quy trình giám định, chi phí giám định, chế độ, chính sách đối với giám định viên tư pháp nhằm khắc phục các hạn chế, khó khăn, vướng mắc và nâng cao hiệu quả công tác này. Rà soát, đề xuất việc sửa đổi, bổ sung Luật Giám định tư pháp và các văn bản có liên quan nhằm đáp ứng tốt hơn yêu cầu cải cách tư pháp và phòng, chống tội phạm vi phạm pháp luật, nhất là yêu cầu giám định tư pháp trong các vụ án hình sự về tham nhũng kinh tế theo chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng. Đồng chí Tổng Bí thư đã có văn bản chỉ đạo nhiều lần về việc tiếp tục phải đẩy mạnh công tác giám định tư pháp.

Tăng cường trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện giám định tư pháp, nâng cao hiệu quả phối hợp giữa các cơ quan có thẩm quyền trong công tác quản lý nhà nước về giám định tư pháp. Chú trọng công tác thanh tra, kiểm tra, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các vi phạm trong hoạt động giám định tư pháp. Làm tốt công tác đào tạo, bồi dưỡng, từng bước kiện toàn đội ngũ giám định viên, bảo đảm đủ số lượng, có trình độ chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ được giao. Tiếp tục hoàn thiện cơ chế huy động nguồn lực để xã hội hóa và phát triển lĩnh vực giám định tư pháp.

Thứ hai, về lĩnh vực thuộc trách nhiệm của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

Ngành nông nghiệp có nhiều đóng góp quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, tiếp tục là trụ đỡ của nền kinh tế, nhất là trong những điều kiện khó khăn. Chính phủ, Bộ trưởng Bộ NN và PTNT, các bộ, ngành liên quan và địa phương đã ban hành nhiều văn bản theo thẩm quyền để hướng dẫn thi hành Luật Thủy sản, quy định của Liên minh châu Âu về chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không theo quy định và không khai báo (IUU), tạo cơ sở pháp lý để phát triển nghề cá bền vững, có trách nhiệm và phù hợp với các thông lệ quốc tế có liên quan. Chỉ đạo các địa phương thực hiện nghiêm các quy định quản lý tàu cá, khai báo sản lượng khai thác, xác nhận chứng nhận nguồn gốc thủy sản từ khai thác, tổ chức hiệu quả công tác đồng quản lý trong bảo vệ nguồn lợi thủy sản.

Tuy nhiên ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn hiện đang đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức. Nhu cầu thị trường trong nước phục hồi chậm, thị trường nông sản xuất khẩu có nhiều biến động, số lượng đơn hàng giảm, giá vật tư nông nghiệp, phân bón, thức ăn chăn nuôi tăng, kết nối điều hòa cung - cầu còn bất cập. Việc phát triển bền vững nông nghiệp nói chung và ngành thủy sản nói riêng còn nhiều thách thức.

Hội nghị giữa nhiệm kỳ Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa XIII đã đề ra những phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm trong nửa cuối của nhiệm kỳ. TP. Hà Nội không thể chủ quan, thỏa mãn và cũng còn rất nhiều việc phải làm, phải có những bước đi, giải pháp mạnh mẽ hơn, quyết liệt, đột phá hơn nhằm tạo chuyển biến căn bản và kết quả cao hơn nữa không chỉ là so với bình quân chung của quốc gia, mà phải so sánh với các địa phương khác đang dẫn đầu cả nước, đặc biệt, phải có tư duy so sánh cạnh tranh khu vực và quốc tế để tiếp tục phấn đấu thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII, Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ XVII và mục tiêu xây dựng Thủ đô theo Nghị quyết số 15-NQ/TW ngày 5.5.2022 của Bộ Chính trị là Thành phố “Văn hiến - văn minh - hiện đại”; đến năm 2030, trở thành trung tâm, động lực thúc đẩy phát triển vùng đồng bằng Sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước; hội nhập quốc tế sâu rộng, có sức cạnh tranh cao với khu vực và thế giới; đến năm 2045, là thành phố kết nối toàn cầu, có mức sống và chất lượng cuộc sống cao; kinh tế, văn hoá, xã hội phát triển toàn diện, đặc sắc và hài hoà; tiêu biểu cho cả nước; có trình độ phát triển ngang tầm thủ đô các nước phát triển trong khu vực và trên thế giới.

Các mục tiêu trên đây là rất cao, rất lớn, nhưng phải đặt mình trong mối quan hệ với Thủ đô của các nước trong khu vực và thế giới để có động lực phát triển mạnh mẽ hơn nữa. Quốc hội đã quyết định bổ sung dự án Luật Thủ đô (sửa đổi) vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023 (dự kiến cho ý kiến tại Kỳ họp thứ Sáu và thông qua tại Kỳ họp thứ Bảy) nhằm tạo nền tảng, cơ sở pháp lý quan trọng để Hà Nội có bước phát triển mới, tương xứng với tiềm năng, thế mạnh, đáp ứng sự kỳ vọng của Nhân dân.

Từ các vấn đề đặt ra, đề nghị Chính phủ, Bộ trưởng Bộ NN và PTNT, các Bộ trưởng, Trưởng ngành liên quan tiếp thu tối đa ý kiếncủa đại biểu Quốc hội, chỉ đạo quyết liệt thực hiện các giải pháp đề ra nhằm khắc phục các tồn tại, hạn chế, trong đó tập trung vào một số vấn đề chính sau:

Về giải pháp tháo gỡ khó khăn cho nông dân:

Khẩn trương hoàn thiện chính sách pháp luật phát triển nhãn hiệu, thương hiệu nông sản chủ lực. Cập nhật, phân tích, đánh giá thông tin diễn biến thị trường một cách toàn diện, cẩn trọng để kịp thời phổ biến, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp vượt khó, tận dụng cơ hội thị trường. Củng cố các thị trường hiện có, khai mở các thị trường mới cho nông sản Việt Nam. Đổi mới tổ chức truyền thông, quảng bá chất lượng đặc thù vượt trội của nông sản Việt tại thị trường trong và ngoài nước.

Tổ chức sản xuất nông nghiệp bền vững theo mục tiêu định hướng tại chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững và các giải pháp cụ thể tại các đề án đang được triển khai như: “Thí điểm xây dựng vùng nguyên liệu nông, lâm sản đạt chuẩn phục vụ tiêu thụ trong nước và xuất khẩu giai đoạn 2022-2025”; “Đảm bảo an toàn thực phẩm, nâng cao chất lượng nông lâm thủy sản gắn với thị trường tiêu thụ”; “Thúc đẩy xuất khẩu nông lâm thủy sản đến năm 2030”… Đẩy nhanh việc xây dựng và tổ chức thực hiện Đề án “Phát triển bền vững 1 triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long”, Đề án “Phát triển hệ thống logistic nâng cao chất lượng và sức cạnh tranh của nông sản Việt Nam đến 2030, tầm nhìn 2050”.

Theo dõi sát diễn biến thị trường và giá lương thực trên thế giới, có kế hoạch cụ thể để vừa đáp ứng đầy đủ nhu cầu lúa gạo trong nước, bảo đảm vững chắc an ninh lương thực vừa đáp ứng nhu cầu xuất khẩu đang tăng cao và giá cả cũng đang tăng, ngăn ngừa rủi ro bắt sóng xuất khẩu để hổng thị trường trong nước. Cần lấy yếu tố bảo đảm chất lượng gạo và thương hiệu, bảo đảm tiến độ giao hàng là giải pháp "sâu rễ, bền gốc". Phối hợp với các bộ, ngành, địa phương quản lý, điều phối công tác thu mua, chế biến, bảo quản lúa gạo, bảo đảm ổn định thị trường trong nước, hài hòa lợi ích người trồng lúa, doanh nghiệp chế biến và nhà xuất khẩu gạo.

Về khai thác, bảo vệ phát triển bền vững nguồn lợi thủy sản, phát triển giải pháp tháo gỡ thẻ vàng của Ủy ban châu Âu (EC) đối với thủy sản:

Triển khai thực hiện các chương trình điều tra đánh giá tổng thể nguồn lợi thủy sản và môi trường sống của thủy sản định kỳ 5 năm. Điều chỉnh cơ cấu tàu thuyền đối với một số ngành nghề ở vùng biển phù hợp khả năng cho phép của nguồn lợi thủy sản. Tổ chức thực hiện có hiệu quả quy hoạch bảo vệ và khai thác nguồn lợi thủy sản giai đoạn 2021-2030 sau khi được phê duyệt. Chương trình Quốc gia bảo vệ, phát triển nguồn lợi thủy sản 2023-2030, rà soát, điều chỉnh thành lập mới các khu bảo tồn biển cấp quốc gia, cấp tỉnh nhằm đạt mục tiêu tối thiểu 6% diện tích vùng biển cần bảo tồn. Xây dựng chính sách chuyển đổi nghề, chuyển đổi sinh kế cho cộng đồng ngư dân sang các nghề khác, hỗ trợ ngư dân trong thời gian tạm ngừng khai thác thủy sản, phát triển đồng quản lý trong bảo vệ nguồn lợi thủy sản. Xây dựng các chính sách nhằm hỗ trợ các khu bảo tồn biển phát triển bền vững, quản lý tốt hạn ngạch khai thác hải sản, đẩy mạnh chuyển đổi từ nghề khai thác xâm hại nguồn lợi thủy sản và môi trường sang làm các nghề khác phù hợp hơn cho ngư dân. Phục hồi, tái tạo nguồn lợi cần tập trung các loại nguy cấp, quý hiếm, các loại bản địa đặc hữu, xây dựng các dự án phục hồi hệ sinh thái rạn san hô, cỏ biển tạo nơi cư trú nhân tạo. Kiện toàn lực lượng kiểm ngư, tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát và xử lý nghiêm vi phạm pháp luật trong khai thác bất hợp pháp, tiến đến chấm dứt tình trạng này.

Tiếp tục đàm phán, ký kết phân định vùng biển chồng lấn, vùng chưa phân định giữa Việt Nam với các nước, xác định ranh giới được phép khai thác hải sản trên các vùng biển nhằm hạn chế và chấm dứt tình trạng tàu cá bị lực lượng chức năng nước ngoài xua đuổi, bắt giữ, xử lý trên vùng biển tiếp giáp với các nước trong khu vực. Phối hợp với các nước thúc đẩy các chuỗi giá trị trong lĩnh vực kinh tế biển, đánh bắt và nuôi trồng thủy sản. Kiểm tra, kiểm soát 100% tàu cá xuất nhập bến qua các đồn, trạm biên phòng tuyến biển, bảo đảm đủ các điều kiện tham gia hoạt động khai thác thủy sản. Điều tra, xử phạt nghiêm các trường hợp vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài, nhất là cần điều tra, xử lý, truy tố hình sự các tổ chức, cá nhân có hành vi môi giới, móc nối, đưa tàu cá ngư dân Việt Nam đi khai thác hải sản bất hợp bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài. Thực hiện tốt công tác bảo hộ công dân đối với những trường hợp tàu cá và ngư dân đã và đang bị nước ngoài bắt giữ ở vùng nước lịch sử, các khu vực biển chồng lấn. Tiến hành truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác, kiểm soát nguyên liệu thủy sản, khai thác nhập khẩu, đặc biệt nhập khẩu bằng container. Tập trung cao điểm xử lý các hành vi vi phạm IUU. Tiếp tục thông tin truyền thông, tuyên truyền, tập huấn, vận động cộng đồng ngư dân ven biển và các tổ chức, cá nhân có liên quan tuân thủ các quy định pháp luật về IUU. Phối hợp với các lực lượng chức năng có liên quan kịp thời phát hiện, tố giác, xử lý các hành vi khai thác IUU và tiếp tục giải trình, vận động EC sớm gỡ bỏ thẻ vàng của EC về thủy sản đối với Việt Nam.

Về chuyển đổi mục đích sử dụng, thu hồi diện tích đất trồng lúa, bảo đảm an ninh lương thực:

Đôn đốc lập, phê duyệt trong năm 2023 các quy hoạch tỉnh, kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh, quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện, các quy hoạch ngành quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn, quy hoạch có tính chất kỹ thuật và chuyên ngành liên quan có sử dụng đất bảo đảm tuân thủ chỉ tiêu sử dụng đất đồng bộ, thống nhất với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc gia. Kiểm soát chặt chẽ việc chuyển đổi đất trồng lúa, nhất là đối với đất chuyên trồng lúa nước sang đất phi nông nghiệp, đặc biệt là đất khu công nghiệp. Xử lý nghiêm các trường hợp lấn chiếm đất đai, chuyển mục đích sử dụng đất và xây dựng nhà trái phép. Kịp thời phát hiện, áp dụng các biện pháp để ngăn chặn, xử lý triệt để các trường hợp xây dựng công trình nhà ở, hạ tầng hình thành các khu dân cư mới trái phép trên đất nông nghiệp. Thực hiện lập hồ sơ, thủ tục xin chuyển mục đích đất trồng lúa, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng trên địa bàn để thực hiện dự án theo đúng quy định của pháp luật, hài hòa lợi ích giữa các bên trong quá trình chuyển đổi đất đai theo quy hoạch, nhất là đảm bảo cuộc sống cho người bị thu hồi đất.

Có thể nói, từ các chất vấn của ĐBQH, nhiều vấn đề tồn tại và đang bức xúc trong xã hội đã được kịp thời xem xét, giải quyết; nhiều chủ trương, chính sách đã được ban hành, góp phần quan trọng vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, bảo đảm an sinh xã hội. Thông qua hoạt động chất vấn còn giúp phát hiện những bất cập, hạn chế trong quá trình thực thi pháp luật cũng như nâng cao trách nhiệm của các Bộ trưởng trong việc tìm ra các giải pháp để khắc phục những hạn chế, tồn tại; tiếp tục khẳng định đây là hình thức giám sát rất có hiệu quả của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Tôi tin tưởng rằng, với các giải pháp các Bộ trưởng đã cam kết, với quyết tâm cao của tập thể Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự đồng hành của Quốc hội, các ĐBQH, lĩnh vực quản lý thuộc trách nhiệm của Bộ Tư pháp sẽ có nhiều chuyển biến rõ nét, vươn lên tầm cao mới, đi vào thực chất hơn, nhất là trong bối cảnh yêu cầu nhiệm vụ ngày càng cao theo Nghị quyết số 27 của Trung ương Đảng; ngành nông nghiệp vượt qua khó khăn, thách thức, tiếp tục là bệ đỡ vững chắc của nền kinh tế, tạo cơ sở tiền đề quan trọng để hướng tới nền nông nghiệp hiện đại, hội nhập quốc tế và thích ứng với biến đổi khí hậu.

* Đầu đề do Báo Đại biểu Nhân dân đặt

Quỳnh Chi ghi
Duy Thông trình bày