Bảo đảm pháp lý, an toàn thông tin khi thực hiện tiếp công dân trực tuyến

Đánh giá cao việc dự thảo luật đã bổ sung Điều 3a quy định về hình thức tiếp công dân trực tuyến, đại biểu Bố Thị Xuân Linh (Lâm Đồng) cho rằng, đây là bước tiến cần thiết, thể hiện tư duy quản trị hiện đại, phù hợp với định hướng Chính phủ điện tử, Nhà nước số.

z7212786525832_611acceb2416108fd53151d184cbaae7(1).jpg
Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Văn Chiến và ĐBQH Dương Khắc Mai (Lâm Đồng) tại phiên thảo luận Tổ 7. Ảnh: Phạm Thắng

Theo đại biểu, hình thức này giúp mở rộng khả năng tiếp cận của người dân, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa, hải đảo; giảm chi phí đi lại, thời gian chờ đợi; đồng thời, tăng tính công khai, minh bạch và khả năng giám sát xã hội… Tuy nhiên, để quy định này thực sự khả thi và có giá trị pháp lý, đại biểu đề nghị, bổ sung một số nội dung cụ thể vào dự thảo Luật, gồm: quy định giá trị pháp lý của biên bản tiếp công dân trực tuyến tương đương biên bản trực tiếp, bảo đảm tính chứng cứ khi xử lý khiếu nại, tố cáo; quy định rõ việc xác thực danh tính công dân thông qua hệ thống định danh điện tử quốc gia (VNeID) hoặc các hình thức được pháp luật công nhận, nhằm tránh tình trạng khiếu nại, tố cáo nặc danh…

Bên cạnh đó, đại biểu Bố Thị Xuân Linh cũng kiến nghị, cần bổ sung các yêu cầu bảo mật, lưu trữ và quản lý dữ liệu trong tiếp công dân trực tuyến, phòng ngừa rò rỉ thông tin cá nhân, vi phạm quyền riêng tư trong bối cảnh công nghệ số phát triển nhanh chóng.

z7213261939790_527cc499dd5de169624b2a2aee458b9b.jpg
ĐBQH Bố Thị Xuân Linh (Lâm Đồng) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Cùng bày tỏ tán thành với việc bổ sung quy định này, đại biểu Trần Nhật Minh (Nghệ An) đề nghị, Chính phủ cần quy định rõ trường hợp nào được áp dụng hình thức trực tuyến để tránh lạm dụng, bảo đảm mục tiêu xây dựng chính quyền hiện đại nhưng vẫn gần dân, sát dân, phục vụ Nhân dân.

Rõ trách nhiệm người đứng đầu trong tiếp công dân

Tham gia thảo luận về dự án Luật này, các ý kiến đại biểu Tổ 7 cũng tập trung cho ý kiến hoàn thiện các quy định liên quan đến công tác tiếp công dân tại địa phương. Theo đại biểu Bố Thị Xuân Linh, Điều 15 của dự thảo quy định Chủ tịch UBND cấp xã trực tiếp tiếp công dân ít nhất 2 ngày trong tháng là điểm mới tiến bộ, đề cao trách nhiệm người đứng đầu. Tuy nhiên, thực tế tại một số địa phương vừa qua, vẫn còn tình trạng người đứng đầu chưa thực hiện nghiêm túc, thậm chí tiếp dân còn mang tính hình thức, khiến người dân phải gửi đơn thư vượt cấp, gây áp lực lên cấp tỉnh, cấp Trung ương…

Do đó, đại biểu đề nghị, trong Luật cần bổ sung chế tài cụ thể nếu Chủ tịch UBND cấp xã không thực hiện tiếp công dân định kỳ mà không có lý do chính đáng thì phải chịu trách nhiệm hành chính và nội dung này cũng cần được đưa vào tiêu chí đánh giá, xếp loại cán bộ hằng năm.

20251111-t7-6(1).jpg
ĐBQH Trần Nhật Minh (Nghệ An) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Trong một mối quan tâm khác, đại biểu Trần Nhật Minh cho rằng, quy định các nhiệm vụ tham mưu giúp Chủ tịch UBND cấp xã trong công tác tiếp công dân tại khoản 3 Điều 15 là chưa thực sự phù hợp; bởi đây, là chức năng của cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp xã. Do đó, đại biểu đề nghị hoàn thiện quy định này theo hướng quy định nguyên tắc, giao Chủ tịch UBND cấp xã phân công đơn vị phù hợp thực hiện nhiệm vụ tham mưu theo quy định pháp luật; chi tiết về tổ chức thực hiện do Chính phủ quy định, bảo đảm thống nhất trong hệ thống pháp luật.

Tăng cường hơn nữa vai trò, trách nhiệm đại biểu dân cử

Về nội dung tiếp công dân của HĐND, đại biểu Bố Thị Xuân Linh bày tỏ, quy định như tại Điều 22 của dự thảo là cần thiết để tăng cường vai trò giám sát, khẳng định vai trò cầu nối giữa Nhân dân và chính quyền của HĐND. Đồng thời, đề xuất bổ sung quy định: đại biểu HĐND các cấp phải báo cáo kết quả tiếp công dân gửi Thường trực HĐND cùng cấp và Ban Tiếp công dân để theo dõi, giám sát đến cùng. Cùng đó, có chế độ hỗ trợ kinh phí, phương tiện và bộ phận giúp việc cho hoạt động tiếp công dân của đại biểu, nhất là ở cấp xã – nơi nhiều đại biểu kiêm nhiệm… Cùng với đó, cần quy định trách nhiệm theo dõi, đôn đốc việc giải quyết sau khi đại biểu chuyển đơn đến cơ quan có thẩm quyền, tránh tình trạng “chuyển đơn xong là hết trách nhiệm”.

Đồng tình với ý kiến của đại biểu Bố Thị Xuân Linh, đại biểu Trần Thị Thu Hằng (Lâm Đồng) nhấn mạnh, khi tiếp công dân (dù trực tuyến hay trực tiếp), người thụ lý đơn thư, kiến nghị phải chịu trách nhiệm theo dõi, xử lý vụ việc đến cùng, bảo đảm nắm được quá trình, kết quả giải quyết và phản hồi cho người dân…

20251111-t7-8(1).jpg
ĐBQH Trần Thị Thu Hằng (Lâm Đồng) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

“Trách nhiệm của người đại biểu dân cử – dù ở cấp xã, cấp tỉnh hay là ĐBQH là phải theo dõi vụ việc đến tận cùng, bảo đảm giải quyết đúng pháp luật và thấu tình đạt lý, thể hiện tinh thần lắng nghe, thấu hiểu, đồng hành cùng Nhân dân”, đại biểu Trần Thị Thu Hằng khẳng định.

Góp ý kiến hoàn thiện Điều 22 của dự thảo, đại biểu Trần Nhật Minh cho rằng, việc quy định Thường trực HĐND cấp tỉnh và cấp xã có trách nhiệm cử công chức tiếp công dân thường xuyên chưa hợp lý. Bởi, ở cấp tỉnh, thẩm quyền này thuộc Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND, không phải Thường trực HĐND; ở cấp xã, công chức thuộc thẩm quyền của Chủ tịch UBND cấp xã, việc HĐND cấp xã tiếp tục cử công chức sẽ gây trùng lặp… “Thực tế, địa phương chỉ có một trụ sở tiếp công dân chung cho cấp ủy, HĐND và UBND, công chức thực hiện nhiệm vụ này là người của Văn phòng HĐND và UBND”, đại biểu nhấn mạnh.

Xét về kỹ thuật lập pháp, đại biểu cũng đề nghị bỏ cụm từ “Hội đồng nhân dân” trong tên Điều 22, vì nội dung thực chất quy định về việc tiếp công dân của đại biểu HĐND, không phải của cơ quan HĐND. Tên điều luật nên được sửa lại cho thống nhất và chính xác hơn với nội dung và thẩm quyền quy định tại Luật Tổ chức chính quyền địa phương.