Nhiều ý kiến phân tán về môn thi bắt buộc
Theo đó, Bộ GD-ĐT cho biết Dự thảo Phương án thi cơ bản nhận được sự đồng thuận cao về nội dung, mục đích kỳ thi, hình thức môn thi, sự phân cấp, trách nhiệm của địa phương và trung ương, lộ trình triển khai, số lượng môn thi tự chọn,...
Tuy nhiên, có rất nhiều ý kiến phân tán về môn thi bắt buộc vì có thể dẫn đến các vấn đề: làm tăng áp lực thi cử, dễ gây nên việc chọn khối khoa học xã hội nhiều hơn so với khoa học tự nhiên; ảnh hưởng đến định hướng nghề nghiệp của học sinh cũng như phân công giáo viên trong quá trình giảng dạy tại nhà trường (môn thừa, môn thiếu).
Kết quả khảo sát cho thấy, 26,41 - 30,2% người được khảo sát ủng hộ Lựa chọn 4+2, tức thí sinh học chương trình THPT phải thi 6 môn, gồm thi bắt buộc 4 môn gồm Ngữ văn, Toán, Ngoại ngữ, Lịch sử và 2 môn thí sinh tự chọn trong số các môn còn lại được học ở lớp 12.
Thí sinh học chương trình GDTX cấp THPT phải thi 5 môn, gồm: thi bắt buộc 3 môn gồm Ngữ văn, Toán, Lịch sử và 2 môn thí sinh tự chọn trong số các môn còn lại được học ở lớp 12.
Có 68,8 - 73,59% người được khảo sát ủng hộ Lựa chọn 3+2, tức thí sinh học chương trình THPT phải thi 5 môn, gồm: thi bắt buộc 3 môn gồm Ngữ văn, Toán, Ngoại ngữ và 2 môn thí sinh tự chọn trong số các môn còn lại được học ở lớp 12 (bao gồm cả môn Lịch sử).
Thí sinh học chương trình GDTX cấp THPT phải thi 4 môn, gồm: thi bắt buộc 2 môn gồm Ngữ văn, Toán và 2 môn thí sinh tự chọn trong số các môn còn lại được học ở lớp 12.
Ưu - nhược điểm của 2 phương án 4+2 và 3+2
Theo các ý kiến khảo sát, ưu điểm của Lựa chọn 4+2 là các môn bắt buộc đều được tổ chức thi; việc được chọn 2 môn lựa chọn để thi giúp thí sinh phát huy năng lực sở trường; tạo điều kiện thuận lợi trong việc sử dụng kết quả thi tốt nghiệp THPT để xét vào các cơ sở giáo dục đại học.
Tuy nhiên, nhược điểm của phương án này là làm tăng áp lực thi cử cho học sinh và công tác tổ chức thi, vì số buổi thi nhiều hơn gây tốn kém về nguồn lực con người và tài chính (số buổi thi theo lựa chọn này là 5 buổi, nhiều hơn 1 buổi thi so với hiện nay).
Ngoài ra, thực trạng hiện nay học sinh chọn khối Khoa học xã hội nhiều hơn Khoa học tự nhiên, do đó, sẽ làm trầm trọng hơn việc lệch khối này, ảnh hưởng đến việc đào tạo nguồn nhân lực thực hiện cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư; làm giảm vai trò nhóm môn học tự chọn bởi riêng 4 môn thi bắt buộc đã tạo nên được 4 tổ hợp tuyển sinh nghiêng về xã hội.
Một nhược điểm khác là ảnh hưởng đến chọn môn học của học sinh, dẫn đến việc phân công giáo viên trong quá trình giảng dạy tại nhà trường môn thừa, môn thiếu.
Với Lựa chọn 3+2, ưu điểm là công tác tổ chức thi và việc thi của thí sinh sẽ được giảm nhẹ hơn, giảm áp lực, giảm tốn kém so với hiện nay (thí sinh chỉ thi 5 môn, hiện nay 6 môn). Số buổi thi (4 buổi) bằng số buổi thi hiện nay. Ngoài ra, phương án này cân bằng hơn (so với Lựa chọn 4 + 2) cho học sinh chọn học và chọn thi giữa tổ hợp Khoa học xã hội và Khoa học tự nhiên.
Việc được chọn 2 môn lựa chọn để thi cũng giúp thí sinh phát huy năng lực sở trường; tạo điều kiện thuận lợi trong việc sử dụng kết quả thi tốt nghiệp THPT để xét vào các cơ sở giáo dục đại học.
Bên cạnh đó là ưu điểm về việc kế thừa cách lựa chọn môn thi đã ổn định trong thời gian dài: Chỉ chọn thi 3 môn học bắt buộc (Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ)/tổng số các môn học bắt buộc gồm (Toán, Ngữ Văn, Ngoại ngữ, Giáo dục công dân, Vật lí, Hóa học, Sinh học, Lịch sử, Địa lí, Công nghệ, Tin học, Thể dục, Giáo dục Quốc phòng và An ninh); 6 môn học khác trở thành môn thi tự chọn trong 2 tổ hợp môn (Khoa học tự nhiên: Vật lí, Hóa học, Sinh học; Khoa học xã hội: Lịch sử, Địa lí, Giáo dục công dân).
Tuy nhiên, phương án này cũng có nhược điểm là có thể ảnh hưởng đến việc dạy và học Lịch sử đối với các học sinh không chọn môn này để thi. Bên cạnh đó, phương án này dẫn đến xu hướng tăng việc lựa tổ hợp tuyển sinh Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ; làm giảm một phần vai trò của nhóm môn học tự chọn.
Đề xuất thêm Lựa chọn 2+2
Bộ GD-ĐT cũng cho biết, trong quá trình đánh giá tác động về Lựa chọn 4+2 tại TP. Hồ Chí Minh, Long An, Tây Ninh, Lạng Sơn và Bắc Giang, có thêm nhiều ý kiến đề xuất về Lựa chọn 2+2, tức thí sinh học chương trình THPT và chương trình GDTX cấp THPT phải thi 4 môn, gồm thi bắt buộc 2 môn gồm Ngữ văn, Toán và 2 môn thí sinh tự chọn trong số các môn còn lại được học ở lớp 12 (bao gồm cả môn Ngoại ngữ và Lịch sử).
Có 17.981 cán bộ, giáo viên tham gia ý kiến, trong đó 40% chọn Lựa chọn 4+2; 59,8% chọn Lựa chọn 2+2 môn thi và 0,2% chọn ý kiến khác.
Theo các ý kiến, Lựa chọn 2+2 có ưu điểm là giảm thực sự áp lực thi cử cho học sinh và giảm thực sự chi phí cho gia đình học sinh và cả xã hội (thí sinh chỉ thi 4 môn, hiện nay 6 môn). Số buổi thi là 3 buổi, giảm 1 buổi so với hiện nay.
Bên cạnh đó, phương án này không gây nên sự mất cân bằng giữa các tổ hợp tuyển sinh; phù hợp với định hướng nghề nghiệp của các em. Tạo điều kiện cho các học sinh dành thời gian học các môn lựa chọn phù hợp với định hướng nghề nghiệp của các em. Thí sinh được chọn 2 môn lựa chọn để thi giúp thí sinh phát huy năng lực sở trường; tạo điều kiện thuận lợi cho thí sinh sử dụng kết quả thi tốt nghiệp THPT để xét vào các cơ sở giáo dục đại học.
Phương án này cũng có nhược điểm là có thể làm ảnh hưởng đến việc dạy và học môn Lịch sử và Ngoại ngữ, hai môn này hiện nay đang là môn bắt buộc học.
Do đó, Bộ GD-ĐT tiếp tục xin ý kiến các địa phương, chuyên gia về số lượng môn thi phù hợp với kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 theo 3 phương án Lựa chọn 4+2, 3+2 và 2+2.
Việc Bộ GD-DT tiếp tục xin ý kiến về phương án thi tốt nghiệp THPT 2025 là cần thiết để có được phương án phù hợp nhất với thực tế và đáp ứng được nguyện vọng của các thí sinh.
