Cùng dự cuộc làm việc có Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn và các Ủy viên Trung ương Đảng: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải; Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định; Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương; Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường; Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh; Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên; Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà; Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị…
Chất vấn trực tiếp và trực tuyến
Đây là lần đầu tiên Ủy ban Thường vụ Quốc hội Khoá XV tổ chức phiên chất vấn và trả lời chất vấn theo hình thức trực tiếp tại điểm cầu Nhà Quốc hội và kết nối trực tuyến đến 62 tỉnh, thành phố trong cả nước. Tại các phiên chất vấn trước đây chủ yếu chỉ có đại biểu Quốc hội chuyên trách ở Trung ương tham dự nhưng lần này các đại biểu Quốc hội chuyên trách ở địa phương, các đại biểu Quốc hội kiêm nhiệm đều có thể tham gia chất vấn.
Theo thông lệ tại Phiên họp tháng 3 và tháng 8 hàng năm của Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ tiến hành hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn. Tại phiên họp này, trên cơ sở ý kiến của các Đoàn đại biểu Quốc hội, ý kiến, kiến nghị của cử tri và Nhân dân, những vấn đề nóng phát sinh trong thực tiễn cuộc sống đang được dư luận quan tâm, Tổng Thư ký Quốc hội đã tổng hợp được 6 nhóm vấn đề trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, biểu quyết và chọn ra 2 nhóm vấn đề để tiến hành chất vấn.
Cụ thể, nhóm vấn đề thứ nhất gồm: tình hình sản xuất, nhập khẩu, cung ứng xăng dầu, công tác điều hành giá xăng dầu thời gian qua; việc thực hiện các Nghị quyết, kết luận về chất vấn của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội liên quan đến công tác quản lý thị trường, phòng, chống buôn lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc; giải pháp bảo đảm lưu thông, xuất, nhập khẩu hàng hóa trong tình hình dịch Covid-19, nhất là mặt hàng nông sản.
Nhóm vấn đề thứ hai gồm: Việc thực hiện Nghị quyết về chất vấn và giám sát chuyên đề của Quốc hội liên quan đến quy hoạch, quản lý, sử dụng đất đai tại đô thị; trách nhiệm và giải pháp ngăn chặn tình trạng lợi dụng việc trả giá trong các phiên đấu giá đất với mức giá vượt xa giá trị của thị trường để đẩy giá đất các khu vực lân cận lên cao nhằm mục đích trục lợi cá nhân, việc thực hiện các hợp đồng mua bán, chuyển nhượng, hứa mua, hứa bán về đất đai thời gian qua và việc giải quyết các khiếu nại, tố cáo liên quan đến lĩnh vực này; việc kiểm soát hoạt động xả thải của các nhà máy, xử lý chất thải công nghiệp, vấn đề thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt, chất thải liên quan đến phòng, chống dịch Covid-19, vấn đề ô nhiễm nước thải, rác thải sinh hoạt và giải pháp đầu tư xây dựng nhà máy xử lý tại các địa phương.
Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường cho biết, công tác chuẩn bị về nội dung, các điều kiện về kỹ thuật, cơ sở hạ tầng (hạ tầng kỹ thuật truyền hình trực tuyến, hội trường, âm thanh, micro, đường truyền tín hiệu, ghi âm…) và bảo đảm an ninh, an toàn, y tế, công tác phòng, chống dịch Covid -19… đã được Văn phòng Quốc hội triển khai nghiêm túc, chu đáo, bảo đảm các điều kiện phục vụ tốt nhất cho phiên chất vấn. Đặc biệt, Trung tâm Tin học của Văn phòng Quốc hội đã phối hợp với các đơn vị liên quan vận hành thử nghiệm và rà soát hệ thống đăng ký phát biểu qua App Quốc hội bảo đảm hệ thống hoạt động ổn định, phục vụ phiên họp; thiết lập hệ thống mạng không dây nội bộ tại Phòng Diên Hồng phục vụ đăng ký chất vấn và tranh luận thông qua App Quốc hội trên Ipad của đại biểu Quốc hội.
Phải có câu trả lời rõ ràng, chắc chắn
Tại cuộc làm việc, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Ngô Sách Thực đánh giá các nội dung được lựa chọn chất vấn tại Phiên họp thứ Chín của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đều là những vấn đề rất nóng hiện nay, được cử tri, Nhân dân đặc biệt quan tâm và đòi hỏi Quốc hội, Chính phủ cần phải làm rõ. Các đại biểu đã thảo luận thẳng thắn, trách nhiệm nhằm bảo đảm phiên chất vấn và trả lời chất vấn sẽ làm sáng tỏ các vấn đề, đáp ứng yêu cầu của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các đại biểu Quốc hội và cử tri cả nước.
Kết luận cuộc làm việc, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đánh giá cao công tác chuẩn bị của Văn phòng Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội và các cơ quan của Chính phủ đối với phiên chất vấn và trả lời chất vấn. Hai nhóm vấn đề lớn đưa ra chất vấn lần này đều được đánh giá là rất sát với thực tiễn cuộc sống. Trong đó, Chủ tịch Quốc hội lưu ý, trong từng nhóm vấn đề đều chia thành 2 loại: một là, những vấn đề đã được Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhiệm kỳ trước chất vấn, giám sát chuyên đề và đã có Nghị quyết; hai là, những vấn đề thời sự nổi lên hiện nay.
Với loại vấn đề thực hiện các Nghị quyết về chất vấn, giám sát chuyên đề của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, do thời gian dành cho phiên chất vấn chỉ một ngày, trong khi có nhiều vấn đề quốc kế dân sinh mang tính chất thời sự hiện nay đang cần phải xem xét, Chủ tịch Quốc hội thống nhất và giao Tổng Thư ký Quốc hội có văn bản đề nghị các đại biểu Quốc hội tập trung vào một số Nghị quyết của Khoá XIV. Đơn cử với phần trả lời chất vấn của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, nên tập trung vào việc thực hiện Nghị quyết số 82/2019/QH14 về tiếp tục hoàn thiện, nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực hiện chính sách, pháp luật về quy hoạch, quản lý, sử dụng đất đai tại đô thị; Nghị quyết số 134/2020/QH14 về tiếp tục thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội về giám sát chuyên đề, chất vấn và trả lời chất vấn trong nhiệm kỳ Khoá XIV và một số Nghị quyết trong nhiệm kỳ Khoá XIII.
Với các vấn đề thời sự hiện nay, Chủ tịch Quốc hội lưu ý, vấn đề cân đối xăng dầu đang đứng trước khó khăn kép. Cử tri, Nhân dân và các đại biểu Quốc hội đều rất quan tâm đến các biện pháp của Bộ Công thương, của Chính phủ để bảo đảm được nguồn cung xăng dầu (bao gồm cả vấn đề sản xuất, nhập khẩu, cung ứng xăng dầu). Báo cáo của Bộ Công thương đã giải trình các vấn đề này nhưng qua chất vấn, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, phải có câu trả lời rõ ràng, chắc chắn hơn. Hay vấn đề đấu giá đất với mức giá vượt xa giá trị của thị trường, đẩy giá đất các khu vực lân cận lên cao nhằm mục đích trục lợi cá nhân, việc thực hiện các hợp đồng mua bán, chuyển nhượng, hứa mua, hứa bán về đất đai cũng đang rất nóng, rất thời sự. 54 Đoàn đại biểu Quốc hội gửi đề xuất chất vấn về Ủy ban Thường vụ Quốc hội đều quan tâm đến vấn đề này. Chủ tịch Quốc hội đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường cần trả lời rõ, đồng thời, nghiên cứu thêm ý kiến các hiệp hội về vấn đề này để xem chính sách, pháp luật có vấn đề gì và cần tiếp tục hoàn thiện như thế nào.
Lưu ý hai nhóm vấn đề lớn được đưa ra chất vấn ngày mai không chỉ là trách nhiệm của riêng Bộ Công thương và Bộ Tài nguyên và Môi trường mà còn có trách nhiệm của các bộ, ngành khác và Chính phủ, Chủ tịch Quốc hội đề nghị các bộ trưởng chuẩn bị kỹ lưỡng, trả lời thấu đáo cho đại biểu Quốc hội, cho cử tri và Nhân dân. Các đại biểu Quốc hội tiếp tục phát huy kinh nghiệm chất vấn tại Kỳ họp thứ Hai, Quốc hội Khoá XV, hỏi ngắn gọn, súc tích, rõ trọng tâm, trọng điểm, sử dụng hiệu quả thời gian để chất vấn làm rõ các vấn đề. Chúng ta cố gắng cùng nhau làm sáng tỏ vấn đề để sau chất vấn và trả lời chất vấn, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành kết luận, nghị quyết với những giải pháp sát đúng nhất với đòi hỏi của thực tiễn, tạo chuyển biến trong các lĩnh vực này.
Phạm Thúy
