Từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành đến nay, công tác quy hoạch đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện, nhiều tồn tại, vướng mắc cũng được các đại biểu Quốc hội chỉ ra. Đó là một số quy định pháp luật về quy hoạch chưa đồng bộ và không còn phù hợp với thực tiễn vẫn chưa kịp thời được sửa đổi, bổ sung. Việc lập quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh đã được đẩy nhanh tiến độ trong thời gian gần đây nhưng vẫn còn chậm so với yêu cầu. Quy hoạch xây dựng và các quy hoạch chuyên ngành trước đây có nhiều mâu thuẫn, chồng chéo dẫn đến khó khăn trong công tác quản lý, thu hút đầu tư và triển khai dự án theo quy hoạch xây dựng được duyệt. Thường xảy ra tình trạng điều chỉnh cục bộ quy hoạch xây dựng để đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ giữa các quy hoạch.
Ngoài ra, một vấn đề gây bức xúc thời gian qua đó là tình trạng quy hoạch treo. Luật Đất đai hiện hành không nêu rõ dự án treo, quy hoạch treo trong thời gian bao lâu sẽ bị hủy. Điều này không chỉ gây lãng phí nguồn lực xã hội, nhất là nguồn lực đất đai và các nguồn lực khác, vừa giảm niềm tin của người dân đối với chính quyền, gây bức xúc cho người dân khi họ phải sống tạm bợ trong khu vực quy hoạch, dự án treo cả chục năm trời.
Không chỉ là quy hoạch treo, vấn đề minh bạch thông tin về quy hoạch cũng là một điểm nghẽn trong thực thi chính sách pháp luật về công tác quy hoạch thời gian qua.
Trên diễn đàn Quốc hội sáng nay, cử tri và nhân dân rất đồng tình với phát biểu thẳng thắn của đại biểu Quốc hội Lê Thanh Hoàn (Thanh Hóa) về vấn đề thông tin quy hoạch. Bởi phát biểu của đại biểu đã thể hiện sự thấu hiểu và đồng cảm với cái khó của người dân mỗi khi họ cần tiếp cận thông tin này. Luật Quy hoạch đã quy định việc công bố, công khai quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn được thực hiện theo quy định của pháp luật về đô thị và pháp luật về xây dựng, nhưng trên thực tế theo đại biểu Lê Thanh Hoàn “một vấn đề tưởng chừng như đơn giản chỉ là một cú kích chuột, nhưng việc thực hiện thì rất có vẻ khó khăn trên thực tế.
Theo thống kê, có 10 địa phương chưa thực hiện việc đăng tải quy hoạch, có 12 địa phương chỉ có 1 đồ án duy nhất được đăng tải. Điều đó cho thấy, dù quy định đã có, nhưng việc đăng tải thông tin về quy hoạch một cách nhỏ giọt đã ảnh hưởng không nhỏ tới việc tiếp cận thông tin của người dân về quy hoạch.
Việc thông tin về quy hoạch không đầy đủ gây ra nhiều hệ lụy. Bởi, “những gì dân muốn biết, dân cần thực sự rất khó để có thể tiếp cận”. Và tình trạng mập mờ thông tin quy hoạch, vô hình trung đã tạo ra mảnh đất màu mỡ cho cò đất làm giá, nhiễu loạn thị trường tạo nên cơn “sốt” đất ở không ít địa phương thời gian qua.
Dù Luật Quy hoạch, Luật đất đai, Luật Xây dựng đã có quy định về việc công bố công khai thông tin về quy hoạch nhưng tiếc rằng, trên thực tế, việc xử lý trách nhiệm đối với các cơ quan, tổ chức, cá nhân không tuân thủ quy định này vẫn chưa được xử lý nghiêm. Cho đến thời điểm này vẫn chưa có báo cáo số liệu về xử lý kỷ luật hay xử lý trách nhiệm trong trường hợp không công bố thông tin quy hoạch.
Kỳ họp này, Quốc hội lựa chọn chuyên đề giám sát về công tác quy hoạch được “đánh giá là rất đúng, trúng tâm tư, nguyện vọng của đa số cử tri và Nhân dân cả nước”. Đây cũng là dịp để các đại biểu Quốc hội đánh giá một cách khách quan, toàn diện những mặt làm được, những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực thi chính sách này, cũng như đề xuất các kiến nghị, giải pháp trong thời gian tới.
Để những quy định của pháp luật về quy hoạch được thực thi nghiêm túc, để công tác quy hoạch phát huy hiệu quả trên thực tế thì việc lấp khoảng trống xử lý trách nhiệm đối với những hợp chậm, hoặc không công khai thông tin quy hoạch, và để xảy ra trình trạng quy hoạch “treo” là điều rất cần thiết. Tránh tình trạng công bố thông tin quy hoạch cũng được, không công bố thông tin cũng chẳng sao.
Lê Hùng
