Sáng 7/8, UBND tỉnh tổ chức cuộc họp bàn phương án tháo gỡ các tồn tại, khó khăn, vướng mắc trong công tác giải quyết đơn thư khiếu nại, phê duyệt phương án bồi thường, đẩy nhanh tiến độ chi trả và giải ngân nguồn kinh phí bổ sung giải quyết đơn thư dự án nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 1A. Cuộc họp do đồng chí Lê Hồng Vinh - Ủy viên Ban thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh, kiêm Trưởng ban Chỉ đạo chi trả kinh phí bồi thường GPMB Quốc lộ 1A, chủ trì.
Quyết liệt thực hiện
Ngày 27/12/2023, Chính phủ đã có Quyết định số 1702/QĐ-TTg, bổ sung 1.275 tỷ đồng dự toán và kế hoạch đầu tư vốn ngân sách Trung ương năm 2023 từ nguồn tăng thu ngân sách Trung ương năm 2022 cho tỉnh Nghệ An để giải quyết đền bù giải phóng mặt bằng (bao gồm cả phần chậm trả) của các dự án mở rộng Quốc lộ 1A đoạn qua tỉnh Nghệ An thuộc nhiệm vụ ngân sách Trung ương phát sinh sau khi các dự án này đã quyết toán.
Để thực hiện chi trả số tiền 1.275 tỷ đồng này, ngày 15/3/2024, UBND tỉnh đã quyết định thành lập Ban chỉ đạo để chi trả kinh phí bồi thường giải phóng mặt bằng Quốc lộ 1A, đồng thời, đôn đốc chỉ đạo các địa phương giải ngân số vốn được giao theo quy định, đảm bảo không phát sinh khiếu kiện.
Tại thị xã Hoàng Mai, tính đến ngày 31/7/2024, Hội đồng bồi thường, hỗ trợ và tái định cư thị xã Hoàng Mai đã lập phương án bồi thường, chậm trả cho 118/148 hộ đủ điều kiện bồi thường. UBND thị xã Hoàng Mai cũng đã ban hành 10 quyết định phê duyệt phương án bồi thường, chậm trả Dự án nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 1A cho 103 hộ, gia đình, cá nhân trên địa bàn với tổng số tiền bồi thường, hỗ trợ là 42,820 tỷ đồng. Hiện nay, UBND thị xã Hoàng Mai đã có văn bản trình UBND tỉnh bố trí nguồn vốn để tổ chức chi trả tiền cho 77 hộ, gia đình cá nhân (55 hộ phường Quỳnh Thiện, 11 hộ phường Quỳnh Xuân và 11 hộ phường Mai Hùng) với tổng số tiền là 37,022 tỷ đồng.
Tại huyện Quỳnh Lưu, Dự án nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 1A đi qua huyện Quỳnh Lưu có tổng chiều dài là 12,25 km; đi qua 6 xã, 1 thị trấn. Trong đó, đoạn đi qua các xã Quỳnh Hồng, Quỳnh Lâm, Quỳnh Giang và thị trấn Cầu Giát, sử dụng nguồn ngân sách Nhà nước. Còn đoạn qua các xã Quỳnh Văn, Quỳnh Thạch, Quỳnh Hậu sử dụng nguồn vốn BOT. Qua rà soát, trên toàn tuyến có 1.683 thửa đất bị ảnh hưởng bởi dự án, trong đó: 916 thửa đất nằm trong đoạn sử dụng ngân sách BOT; 767 thửa đất nằm trong đoạn sử dụng ngân sách Nhà nước.
Tại huyện Diễn Châu, đối với dán đoạn thành phố Thanh Hóa - Diễn Châu, theo kết quả kiểm tra, rà soát có 1.116 hộ bị ảnh hưởng với tổng số tiền khoảng 365,7 tỷ đồng, trong đó: Xã Diễn Ngọc có 170 hộ với tổng số tiền khoảng 50 tỷ đồng; xã Diễn Kỷ 342 hộ với tổng số tiền khoảng 89,7 tỷ đồng; xã Diễn Hồng 369 hộ với tổng số tiền khoảng 140,5 tỷ đồng và xã Diễn Yên có 235 hộ với tổng số tiền khoảng 85,5 tỷ đồng.
Đến thời điểm hiện nay, trên cơ sở báo cáo xác minh, rà soát của các xã, Hội đồng GPMB đã lên phương án dự thảo, chuẩn bị công khai theo quy định với tổng số 193/1.116 hộ với tổng số tiền phê duyệt khoảng 65,5 tỷ đồng.
Riêng đoạn ttrấn Diễn Châu - Quán Hành, Có 276 bị ảnh hưởng tại các xã Diễn An (267 hộ), Diễn Trung (8 hộ) và Diễn Thịnh (1 hộ), với tổng kinh phí khoảng hơn 100 tỷ đồng.
Tại TP. Vinh, hiện nay những vướng mắc liên quan đến việc chi trả bồi thường, hỗ trợ của người dân khi GPMB Quốc lộ 1A chủ yếu nằm ở xã Nghi Liên, trong đó có 67 hộ dân đã làm đơn khiếu nại yêu cầu quyền lợi. Tuy nhiên, qua rà soát UBND TP. Vinh đã kết luận nội dung kiến nghị của người dân không đủ điều kiện được bồi thường.
Nhiều kiến nghị
Trong quá trình triển khai thực hiện việc bồi thường GPMB Quốc lộ 1A, tại nhiều địa phương đã bộc lộ những khó khăn vướng mắc. Như tại TX. Hoàng Mai, đây là địa phương có rất nhiều đơn thư liên quan đến việc mở rộng, nâng cấp Quốc lộ 1A, đặc biệt là trong phạm vi 13,5m thuộc Dự án PMU1 thực hiện từ năm 1995-1996. Đặc biệt, tại phường Quỳnh Xuân, trong số 118 hộ có đơn (126 thửa), chỉ có 11 hộ có trích lục phần diện tích bị ảnh hưởng, còn lại 103 hộ, cá nhân có diện tích thu hồi trong phạm vi 13,5m nhưng bản trích đo không thể hiện, không đo vẽ phần diện tích bị ảnh hưởng. Chính vì thế, việc xác định diện tích bị ảnh hưởng để có căn cứ lập hồ sơ bồi thường gặp rất nhiều khó khăn.
Hay như tại huyện Quỳnh Lưu, khu vực thị trấn Cầu Giát hồ sơ đền bù tài sản thuộc Dự án PMU1 năm 1995 đến 1998 có thể hiện phần tài sản nằm trong phạm vi 13,5m. Tuy nhiên, hồ sơ địa chính qua các thời kỳ đã trừ phần đất nằm trong phạm vi 13,5m và kết luận rà soát của các tổ thì các trường hợp trên không đủ điều kiện đền bù. Điều này làm dấy lên lo ngại việc người dân sẽ có đơn thư, khiếu nại nếu không được xem xét đền bù.
Hay như ở huyện Diễn Châu, quá trình rà soát, xác nhận lại nguồn gốc sử dụng đất, diện tích các hộ bị ảnh hưởng, có nhiều trường hợp đã chuyển nhượng nhiều lần (phần diện tích đất đã chuyển nhượng không bao gồm diện tích đất trong chỉ giới Dự án PMU1); nhiều trường hợp đất, người có đất không có mặt tại địa phương để phối hợp,… Do đó, các xã đang gặp khó khăn trong quá trình xác minh nguồn gốc đất, lập, công khai phương án bồi thường...
Tại cuộc họp, đại diện các sở: Tài nguyên và Môi trường; Giao thông vận tải; Tài Chính... cũng đã có ý kiến để trả lời những vấn đề mà các địa phương thắc mắc, kiến nghị.
Liên quan đến những vướng mắc của thị xã Hoàng Mai, ông Phạm Văn Toàn - Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường cho biết, nội dung này đã được Tổng cục Quản lý đất đai – Bộ Tài nguyên và Môi trường, UBND tỉnh, Sở Tài nguyên và Môi trường trả lời, hướng dẫn nhiều lần. Do đó, Sở Tài nguyên và Môi trường đề nghị UBND thị xã Hoàng Mai tập trung giải quyết đơn thư, kiến nghị, khiếu nại đối với từng trường hợp cụ thể bằng quyết định, kết luận kiểm tra, kết luận thanh tra để làm cơ sở lập phương án bồi thường cho các hộ dân theo đúng chỉ đạo của UBND tỉnh tại Thông báo số 366/TB-UBND ngày 31/5/2023 của UBND tỉnh, không tiếp tục kiến nghị UBND tỉnh và các sở, ban, ngành có phương án xử lý trích lục, trích đo phục vụ giải phóng mặt bằng trong phạm vi 13,5m đoạn qua phường Quỳnh Xuân.
Trường hợp của huyện Quỳnh Lưu và TP. Vinh thì Sở Tài nguyên và Môi trường đề nghị nghiên cứu quy định pháp luật và các chỉ đạo của UBND tỉnh để kiểm tra, xác minh, ban hành các quyết định giải quyết khiếu nại, kết luận kiểm tra; thực hiện lập và phê duyệt phương án bồi thường cho các trường hợp đủ điều kiện theo quy định của pháp luật.
Ông Hoàng Phú Hiền - Giám đốc Sở GTVT, Phó Trưởng ban Thường trực Ban chỉ đạo chi trả kinh phí bồi thường GPMB Quốc lộ 1A cho rằng, việc giải ngân nguồn vốn này trong thời gian còn lại 4 tháng là rất cấp bách. Vì thế các địa phương cần phải tích cực giải quyết, tập trung xử lý đơn thư và triển khai chi trả khi đã đủ điều kiện, nếu không sẽ rất khó thực hiện và có nguy cơ bị thu hồi.
Tại cuộc họp đồng chí Lê Hồng Vinh đánh giá cao sự nỗ lực và chia sẻ những khó khăn của địa phương trong quá trình thực hiện công tác bồi thường GPMB Quốc lộ 1A. Tuy nhiên, sự chỉ đạo đôn đốc của lãnh đạo huyện, thị xã, thành phố đối với các xã, phường nơi có dự án đi qua chưa nhiều. Trong khi đó, thời gian còn lại không còn nhiều, hiện nay văn bản chỉ đạo hướng dẫn đã đầy đủ (283 văn bản liên quan), kinh phí đã chuyển về các địa phương, vì vậy, đề nghị các địa phương căn cứ hệ thống văn bản chỉ đạo hướng dẫn của UBND tỉnh, các sở, ngành để thực hiện. Bên cạnh đó, tiếp tục rà soát lại các hồ sơ đã chi trả để thực hiện chi trả bổ sung nếu đang có các điều kiện bồi thường.
Đồng chí Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh cũng yêu cầu các địa phương xây dựng chi tiết kế hoạch chi trả; kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc. Tập trung hoàn thành việc chi trả đối với các hộ đã có quyết định phê duyệt phương án bồi thường mặt bằng trước ngày 30/9/2024; hoàn thành việc phê duyệt phương án bồi thường mặt bằng đối với các hộ còn lại trước ngày 30/10/2024; hoàn thành việc chi trả trước ngày 30/11/2024.
Ngoài ra, các địa phương, cũng cần huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc, trong việc tăng cường tuyên truyền, vận động người dân không tham gia khiếu kiện đông người làm ảnh hưởng đến tình hình an ninh trật tự trên địa bàn.
