Vi phạm pháp luật của người chưa thành niên - Nguyên nhân từ đâu?

Vi phạm pháp luật của người chưa thành niên hàng năm có sự gia tăng (Năm 2012 có 823 đối tượng, 09 tháng năm 2013 có 857 đối tượng). Trong số người chưa thành niên vi phạm pháp luật thì học sinh chiếm tỷ lệ khá lớn (770 em, chiếm 45,83%).

Vi phạm pháp luật phổ biến của người chưa thành niên là vi phạm về trật tự, an toàn giao thông (1.355 người, chiếm 80,7%). Các hành vi khác nhưtrộm cắp tài sản, cố ý gây thương tích, ma túy và tệ nạn xã hội…chiếm tỷ lệ nhỏ nhưng gây ảnh hưởng xấu trong xã hội. Một số loại tội phạm đặc biệt nghiêm trọng như giết người, cướp giật, hiếp dâm… do người chưa thành niên thực hiện vẫn xảy ra.

Vi phạm pháp luật của người chưa thành niên có nguyên nhân khách quan xuất phát từ đặc điểm tâm sinh lý của lứa tuổi chưa thành niên. Người chưa thành niên là những người chưa hoàn toàn phát triển đầy đủ về nhân cách, ở độ tuổi này phần đông các em có tâm sinh lý hiếu động, bồng bột, chưa suy nghĩ chín chắn, muốn thể hiện và tự khẳng định mình nên chỉ cần một xích mích, tác động nhỏ có thể dẫn đến vi phạm pháp luật. Bên cạnh đó, đối với học sinh, chương trình học quá tải, áp lực về thành tích từ phía gia đình và nhà trường làm cho các em dễ căng thẳng, chán nản. Nhu cầu giải trí của người chưa thành niên ngoài thời gian học tập, công việc là rất lớn nhưng địa điểm vui chơi, giải trí lành mạnh quá ít (Theo Báo cáo của Tỉnh đoàn thì cả tỉnh hiện có 3 nhà văn hóa thiếu nhi tại Vinh, Quỳ Hợp và Quỳ Châu, nhưng chỉ còn nhà văn hóa thành phố Vinh, Quỳ Hợp đang hoạt động; Trung tâm thanh thiếu nhi tỉnh đã được phê duyệt quy hoạch nhưng còn thiếu vốn nên chưa triển khai được). Do đó, đa số học sinh giải trí bằng game online, lướt web, facebook...nên rất dễ bị lôi cuốn vào những trò giải trí không lành mạnh. Mặt khác, công tác quản lý, kiểm soát các ngành nghề kinh doanh có điều kiện như: Karaoke, game online, internet, khách sạn, cầm đồ… còn thiếu chặt chẽ, thường xuyên. Chính vì vậy, các em rất dễ bị lôi kéo vào con đường vi phạm pháp luật khi thiếu vắng sự quan tâm, giám sát của bố mẹ, thầy cô giáo.

Nguyên nhân chủ quan trước hết là do sự quan tâm, chỉ đạo, vào cuộc của các cấp, các ngành, nhà trường, gia đình và xã hội đối với công tác phòng ngừa vi phạm pháp luật đối với người chưa thành niên chưa thực sự quyêt liệt. Công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật đến người chưa thành niên chưa phong phú về hình thức, sâu sắc về nội dung và phù hợp với đối tượng nên hiệu quả còn hạn chế. Các phong trào, mô hình phòng chống tội phạm và tệ nạn xã hội do Tỉnh Đoàn TNCS, Hội Liên hiệp phụ nữ phát động để phòng ngừa vi phạm pháp luật đối với thanh thiếu niên còn mang tính thời vụ, thiếu chiều sâu và chủ yếu thực hiện ở địa bàn có điều kiện thuận lợi. Trong khi đó, nhà trường nói riêng và ngành giáo dục nói chung quá chú trọng đến thành tích học tập, chưa quan tâm đúng mức đến dạy đạo đức, ít chú trọng uốn nắn, chỉnh sửa hành vi sai trái của học sinh, chưa đi sâu tìm hiểu hoàn cảnh, tâm tư, nguyện vọng của học sinh để cảm thông, chia sẽ, định hướng, giáo dục…Việc bố trí giáo viên làm công tác tư vấn cho học sinh chưa được chú ý, chủ yếu là kiêm nhiệm, năng lực, nghiệp vụ tư vấn còn yếu. Đặc biệt, sự thiếu gương mẫu của người lớn tuổi (kể cả cha mẹ, thầy cô…) trong việc chấp hành pháp luật (đặc biệt là chấp hành pháp luật về an toàn giao thông) trở thành trở ngại lớn trong việc giáo dục, tuyên truyền và nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của người chưa thành niên./.

An Chung