Tham dự buổi lễ có các đồng chí Uỷ viên Ban Thường vụ Tỉnh uỷ: Nguyễn Thị Thu Hường – Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ; Võ Thị Minh Sinh - Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Nghệ An; Phan Đức Đồng - Bí thư Thành uỷ Vinh.
Cùng dự có đồng chí Nguyễn Như Khôi - Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân tỉnh.
Tham dự còn có đại diện Hội quy hoạch đô thị Việt Nam; Kiến trúc sư, họa sĩ Werner Georges, cựu chuyên gia Đức xây dựng thành phố Vinh; Giáo sư Christina Schwenkel - Khoa Nhân học, Đại học California, Hoa Kỳ cùng các thành viên tham gia tái thiết TP.Vinh, đông đảo thế hệ người dân TP.Vinh.
Trang sử hào hùng
Đô thị Vinh chính thức ra đời từ năm 1804, khi Vua Gia Long xuống chiếu cho di dời lị sở của tỉnh Nghệ An từ Lam Thành - Phù Thạch về Vinh. Dưới thời thuộc Pháp, Vinh - Bến Thủy đã trở thành một đô thị công nghiệp, kỹ nghệ và thương mại sầm uất bậc nhất Trung Kỳ.
Tuy nhiên, năm 1947, với tinh thần xả thân vì nước, thực hiện chủ trương tiêu thổ để kháng chiến, quân và dân thành phố Vinh đã phải tự tay phá hủy hầu như tất cả các cơ sở hạ tầng đô thị, kinh tế, dân sinh, để bước vào cuộc trường kỳ kháng chiến.
Sau ngày hòa bình, từ năm 1954 đến 1964, Vinh bắt đầu được xây dựng lại, với một số cơ sở công nghiệp, giáo dục, dân sinh. Năm 1963, thành phố Vinh tái thành lập. Thế nhưng, một lần nữa, thành quả mười năm xây dựng dưới hòa bình ngắn ngủi lại bị phá huỷ hoàn toàn bởi chiến tranh phá hoại bằng không quân và hải quân của đế quốc Mỹ (1964 - 1972).
Nếu như năm 1954, khi người dân Vinh trở về, cả thành phố là những đống gạch vụn, thì năm 1973, khi Vinh bước ra khỏi cuộc chiến tranh phá hoại, thành phố chỉ còn là những bãi hố bom bất tận. Cả Vinh hầu như không có một ngôi nhà nào nguyên vẹn nữa. Tất cả chỉ còn là hoang tàn và đổ nát.
Thế nhưng, lại một lần nữa, Vinh đã hồi sinh. Với sự giúp đỡ vô tư, chí tình, chí nghĩa của Nhà nước và Nhân dân Cộng hòa Dân chủ Đức, thành phố đã được xây dựng lại. Ngày 22/10/1973, Hiệp định tái thiết thành phố Vinh đã được chính phủ hai nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Cộng hòa Dân chủ Đức ký kết. Và, ngay lập tức tiền bạc, máy móc, phương tiện, nguyên vật liệu, công nghệ và đặc biệt là các chuyên gia từ nước Đức xa xôi đã đến với Vinh.
Không chỉ giúp đỡ quy hoạch lại tổng thể, toàn diện thành phố Vinh, các bạn Đức còn giúp đỡ xây dựng mới, nâng cấp, tu bổ gần 30 công trình, dự án quan trọng ở Vinh và Nghệ An. Trong đó, công trình quan trọng nhất chính là xây dựng khu chung cư Quang Trung.
Ngày 01/5/1974, Phó Thủ tướng, kiêm Bộ trưởng Bộ Xây dựng Đỗ Mười, cùng Đại sứ Cộng hòa Dân chủ Đức và lãnh đạo tỉnh Nghệ An, đã trịnh trọng đặt những viên gạch đầu tiên, xây dựng khu Quang Trung, chính thức đánh dấu sự khởi đầu quá trình tái thiết thành phố Vinh sau chiến tranh.
Sau 50 năm kể từ ngày tái thiết sau chiến tranh 1/5/1974 – 1/5/2024 , thành Vinh hôm nay ngày càng hiện đại, đầy sức sống, vươn mình trở thành trung tâm kinh tế, văn hoá xã hội của vùng.
Thắm tình hữu nghị
Tại buổi lễ, đại diện lãnh đạo tỉnh Nghệ An, thành phố Vinh, Hội Hữu nghị Việt - Đức tỉnh Nghệ An, Hội Kiến trúc sư tỉnh Nghệ An, các thành viên nhóm Vinh Xưa cùng đông đảo nhân dân TP.Vinh đã xem lại những thước phim trân quý, đầy xúc động trong công cuộc tái thiết thành phố Vinh trong 50 qua.
Các đại biểu đã ôn lại quá trình tái thiết sau chiến tranh của thành Vinh. Cụ Bùi Nam Giao, 91 tuổi, nguyên cán bộ Sở Xây dựng Nghệ An, đại diện cán bộ xây dựng đã tham gia tái thiết thành phố Vinh biết: Quá trình tái thiết sau chiến tranh mặc dù gặp nhiều khó khăn, tuy nhiên với sự đồng hành, hỗ trợ nhiệt tình của những người bạn Đức mà thành phố Vinh ngày ấy đã dần hồi sinh trở lại, đặc biệt là vấn đề quy hoạch đô thị, các công trình còn mãi đến hôm nay.
Bà Lương Thị Thanh Hiền, đại diện cho người dân sống ở khu chung cư Quang Trung chia sẻ: Cách đây hàng chục năm của thế kỷ trước, được sống trong khu chung cư Quang Trung là một điều vinh hạnh mà không phải người con thành Vinh nào cũng có cơ hội. Nơi đây là lưu giữ rất nhiều khoảnh khắc đáng nhớ của thành phố Vinh trong lịch sử. Giờ đây, dù toà nhà đã không còn để nhường chỗ cho những công trình mới, nhưng ký ức về khu Quang Trung mãi còn đọng lại trong trái tim người dân Vinh.
Nói về công cuộc tái thiết lại thành phố Vinh thời điểm đó phải nhắc đến đến những người bạn chuyên gia đến từ nước Đức xa xôi. Phía Cộng hòa Dân chủ Đức đã cử 215 chuyên gia sang thành phố Vinh công tác, cùng đồng hành trong công cuộc tái thiết.
Kiến trúc sư, Họa sĩ Werner Georges - một trong những thành viên tham gia tái thiết thành phố Vinh cho biết: “Ngày đầu bước chân đến Vinh, thành phố lúc đó còn hoang tàn, đổ nát, tuy nhiên, con người thành Vinh luôn giàu tình cảm, mến khách. Mọi người dù ở 2 đất nước khác nhau, bất đồng về ngôn ngữ, nhưng trong quá trình làm việc, tái thiết thành phố Vinh đều đoàn kết một lòng, giúp đỡ lẫn nhau. Sau 50 năm trở lại, nay thấy Vinh ngày càng hiện đại khiến tôi rất vui mừng và xúc động…”.
Giáo sư Christina Schwenkel, Khoa Nhân học, Đại học California, Hoa Kỳ, tác giả cuốn sách “Nhà ở xã hội chủ nghĩa”, nghiên cứu về khu chung cư Quang Trung chia sẻ: Thành phố Vinh và khu Quang Trung là nơi tôi đã làm việc cách đây gần 50 năm trước, mảnh đất này là một phần ký ức trong tôi. Nhân đây, tôi là một người dân nước Mỹ cũng gửi lời xin lỗi đến thành phố Vinh nói riêng và người dân Việt Nam vì sự tàn phá của chiến tranh trong quá khứ. Giờ đây, thành Vinh đã ngày càng hiện đại, phồn thịnh, chúng tôi rất vui mừng và sẽ luôn đồng hành cùng thành phố trong quá trình phát triển.
Thay mặt tỉnh Nghệ An, đồng chí Võ Thị Minh Sinh - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Nghệ An chân thành cảm ơn tình cảm của những người bạn quốc tế, đặc biệt là nhóm chuyên gia đã tham gia tái thiết thành phố Vinh trong lịch sử để có một thành Vinh như hôm nay.
Đồng chí Võ Thị Minh Sinh cũng ghi nhận và biểu dương Hội Hữu nghị Việt - Đức tỉnh Nghệ An, Hội Kiến trúc sư tỉnh Nghệ An và nhóm Vinh Xưa đã phối hợp làm nên một chương trình đầy ý nghĩa, xúc động, thắm tình hữu nghị, khắc ghi trong ký ức của người dân thành Vinh. Hoạt động đối ngoại này cũng góp phần cho bạn bè quốc tế thấu hiểu được Vinh là thành phố giàu nghĩa tình, giàu lòng biết ơn.
Đồng chí Võ Thị Minh Sinh cũng mong muốn những sự kiện này sẽ được lan toả rộng rãi, đặc biệt là thế hệ trẻ thành Vinh, tô thắm thêm tình yêu quê hương, thành phố, từ đó chung tay xây dựng một thành Vinh ngày càng giàu mạnh trong tương lai./.
Quang An
