Giám sát là một trong những chức năng, nhiệm vụ quan trọng của cơ quan dân cử. Giám sát được thực hiện bằng nhiều hình thức, gồm giám sát thường xuyên, giám sát thông qua hoạt động chất vấn tại các kỳ họp HĐND, giám sát chuyên đề của HĐND, Thường trực và các ban HĐND, giám sát thông qua hoạt động giải trình của Thường trực HĐND. Với lợi thế “ba mặt một lời” trong việc xác định nguyên nhân, trách nhiệm và giải pháp giải quyết các hạn chế, yếu kém từ thực tiễn đặt ra, từ đầu nhiệm kỳ 2021 – 2026 đến nay, HĐND huyện Nam Đàn đã tăng cường hoạt động giám sát thông qua phiên giải trình của Thường trực HĐND.
Từ lợi thế của hoạt động phiên giải trình, Thường trực HĐND huyện Nam Đàn đã lựa chọn các nội dung giải trình từ đầu nhiệm kỳ đến nay dựa trên những vấn đề nổi cộm, theo chia sẻ của đồng chí Phạm Văn Ái – Phó Chủ tịch HĐND huyện Nam Đàn. Cụ thể, đó là những vấn đề đang tồn tại, nhận được sự quan tâm, bức xúc của cử tri và Nhân dân, đã được kiến nghị nhiều lần nhưng chưa được giải quyết; hoặc những nhiệm vụ chính trị của địa phương vẫn còn hạn chế, cần có giải pháp để đốc thúc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện. Một số nội dung đã được đưa ra giải trình gồm: việc di dời, sắp xếp, bó gọn hệ thống cột và dây điện, viễn thông trên địa bàn nhằm đảm bảo an toàn cho người dân và tạo mỹ quan phục vụ quá trình xây dựng nông thôn mới; cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tồn đọng; quản lý và giải tỏa hành lang an toàn giao thông; tiến độ xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu; công tác cải cách hành chính; giải ngân vốn đầu tư công; thu ngân sách trên địa bàn…
Để đảm bảo hiệu quả phiên giải trình, trước khi tổ chức giải trình, Thường trực HĐND huyện Nam Đàn tổ chức các tổ khảo sát thực tế và mời các thành phần là các phòng, ban, ngành cấp huyện liên quan đến thẩm quyền trách nhiệm xử lý và chính quyền địa phương sở tại để chứng kiến “ba mặt một lời” thực trạng; đồng thời mời phóng viên Trung tâm Văn hoá và Truyền thông huyện đi ghi hình, trình chiếu tại phiên giải trình làm minh chứng. Việc tổ chức phiên giải trình, ngoài mời lãnh đạo UBND huyện thì còn có các phòng, ban, ngành cấp huyện và chính quyền địa phương sở tại để chứng kiến
Từ sự bài bản trong tổ chức phiên giải trình; đặc biệt là “chỉ mặt, điểm tên” các tồn tại, hạn chế bằng việc thật, hình ảnh thật; đồng thời xác định rõ nguyên nhân, trách nhiệm cụ thể của từng cơ quan, đơn vị “ba mặt một lời”, tránh đùn đẩy, đổ lỗi trách nhiệm cho nhau; thảo luận các giải pháp, cũng như cam kết thực hiện từ các cấp, ngành, cơ quan, đơn vị liên quan; các nội dung giải trình đều tạo được chuyển biến tích cực.
Đồng chí Hoàng Nghĩa Hùng - Trưởng phòng Nội vụ huyện Nam Đàn chia sẻ: Sau phiên giải trình và có Thông báo Kết luận của Thường trực HĐND huyện về công tác cải cách hành chính vào quý II/2022, UBND huyện Nam Đàn đã thành lập Ban Chỉ đạo cải cách hành chính huyện, gắn trách nhiệm từng thành viên trong chỉ đạo, hướng dẫn từng đơn vị được phân công theo dõi. Huyện cũng ban hành cơ chế theo dõi, kiểm soát, đánh giá việc thực hiện các chỉ số cải cách hành chính của từng đơn vị theo hàng tháng và công khai kết quả trên Cổng thông tin điện tử huyện, hệ thống quản lý điều hành của chính quyền các cấp; đặc biệt đưa các đơn vị yếu kém vào diện “theo dõi” để đôn đốc, nhắc nhở thường xuyên, gắn với đánh giá chất lượng cán bộ, công chức, nhất là người đứng đầu. Nhờ đó, từ xếp hạng thứ 16/21 huyện, thành, thị xã về chỉ số cải cách hành chính (năm 2021), huyện Nam Đàn đã vượt lên 8 bậc, xếp thứ 8/21 huyện, thành, thị xã (năm 2023). Kết quả thực hiện các chỉ số cải cách hành chính năm 2024 đều cao hơn bình quân chung của tỉnh, đều đạt trên 80%; trong đó, tỷ lệ số hóa hồ sơ toàn huyện đạt 87.4 % và các xã, thị trấn đạt từ 84,5 đến 90,4%. Tỷ lệ thanh toán trực tuyến toàn huyện đạt 95,67%, cấp xã từ 66,15% đến 100%.
Cũng thông qua phiên giải trình vào đầu tháng 5/2024 về tiến độ thực hiện các tiêu chí xây dựng huyện nông thôn mới nâng cao và 3 xã còn lại chưa về đích nông thôn mới nâng cao, gồm xã Hùng Tiến, Trung Phúc Cường, Khánh Sơn; thị trấn Nam Đàn chưa đạt chuẩn đô thị văn minh; các phòng, ngành và địa phương thấy rõ những điểm yếu kém và trách nhiệm của mình để đề ra các giải pháp quyết liệt cùng với sự “hậu thuẫn” về chỉ đạo từ huyện đã thực sự tạo ra đột phá sau phiên giải trình. Đồng chí Hồ Đình Thế - Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện cho biết: Kết thúc năm 2024, huyện Nam Đàn đã hoàn thành các tiêu chí huyện nông thôn mới nâng cao và đã được tỉnh thẩm định trình Trung ương công nhận; 3 xã còn lại cũng đã hoàn thành các tiêu chí nông thôn mới nâng cao và thị trấn Nam Đàn được công nhận đạt chuẩn đô thị văn minh.
Từ thực tiễn tổ chức các phiên giải trình, Phó Chủ tịch HĐND huyện Nam Đàn, Phạm Văn Ái, chia sẻ rằng HĐND huyện sẽ tiếp tục gia tăng số lượng, đồng thời đổi mới và nâng cao chất lượng hoạt động này trong thời gian tới. Điều này không chỉ góp phần củng cố vai trò, vị thế của cơ quan dân cử trong hệ thống chính trị mà còn thúc đẩy sự phát triển chung và giải quyết những khó khăn, hạn chế trên địa bàn huyện.
