Cử tri đề nghị điều chỉnh cho phù hợp và đảm bảo quyền lợi của người dân bị thu hồi đất.
Về kiến nghị của cử tri phường Quỳnh Dị, thị xã Hoàng Mai và cử tri xã Nghi Đồng, huyện Nghi Lộc nêu trên, Sở Tài nguyên và Môi trường đã trả lời tại văn bản số 245/STNMT-QLĐĐ ngày 12 tháng 01 năm 2023, trong đó có nêu:
Chính sách bồi thường, hỗ trợ đất nông nghiệp khi Nhà nước thu hồi đất từng thời điểm được quy định khác nhau, trong đó từ thời điểm thực hiện Luật Đất đai năm 2013 bao gồm:
1. Quy định của Chính phủ
- Tại khoản 1 Điều 20 Nghị định số 47/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất:
“1. Hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp quy định tại các điểm a, b, c và d, khoản 1 Điều 19 của Nghị định này (trừ trường hợp hộ gia đình, cá nhân là cán bộ, công nhân viên của nông trường quốc doanh, lâm trường quốc doanh đã nghỉ hưu, nghỉ mất sức lao động, thôi việc được hưởng trợ cấp) khi Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp mà được bồi thường bằng tiền thì ngoài việc được bồi thường bằng tiền đối với diện tích đất nông nghiệp thu hồi còn được hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm theo quy định sau đây:
a) Hỗ trợ bằng tiền không quá 05 lần giá đất nông nghiệp cùng loại trong bảng giá đất của địa phương đối với toàn bộ diện tích đất nông nghiệp thu hồi; diện tích được hỗ trợ không vượt quá hạn mức giao đất nông nghiệp tại địa phương;
b) Mức hỗ trợ cụ thể do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định căn cứ điều kiện thực tế của địa phương”.
Đối chiếu với quy định trước ngày 01/7/2014, chính sách của Trung ương về bồi thường, hỗ trợ đất nông nghiệp khi Nhà nước thu hồi đất đã điều chỉnh, không còn phân biệt giữa đất nông nghiệp trong khu vực đô thị và nông thôn.
2. Quy định của UBND tỉnh Nghệ An
Do khi quy định tại Luật Đất đai năm 2013, không quy định hỗ trợ đối với thửa đất nông nghiệp tiếp giáp với ranh giới phường, ranh giới khu dân cư (ngoài việc được bồi thường theo giá đất nông nghiệp còn được hỗ trợ bằng 20% - 50% giá đất ở trung bình của khu vực có đất thu hồi theo quy định trong bảng giá đất của địa phương), vì vậy, để xử lý phần chênh lệch do chính sách Trung ương thay đổi, khi xây dựng các Quyết định số 54/2014/QĐ-UBND ngày 08/9/2014, số 58/2015/QĐ-UBND ngày 13/10/2015 và số 24/2022/QĐ-UBND ngày 14/02/2022 của UBND tỉnh quy định hỗ trợ đất nông nghiệp trong địa giới hành chính phường, thị trấn, xen kẽ trong khu dân cư nông thôn theo hướng:
“Điều 23. Hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm việc làm đối với trường hợp thu hồi đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp.
1. Hình thức hỗ trợ bằng tiền, mức hỗ trợ 02 lần giá đất nông nghiệp cùng loại trong bảng giá do UBND tỉnh ban hành có hiệu lực tại thời điểm thu hồi đất (trừ diện tích đất nông nghiệp là đất vườn, ao trong cùng thửa đất ở nhưng không được công nhận là đất ở đã được hỗ trợ khác theo quy định tại khoản 3 Điều 27 Quy định này).
2. Diện tích đất được hỗ trợ là toàn bộ diện tích đất bị thu hồi nhưng không vượt quá hạn mức giao đất nông nghiệp theo quy định của UBND tỉnh”
Thực tế mức hỗ trợ bằng 03 lần giá đất nông nghiệp bồi thường áp dụng cho địa bàn thành phố, thị xã, thị trấn vẫn thấp hơn mức hỗ trợ trước ngày 01/7/2014. Điều này gây khó khăn cho công tác bồi thường giải phóng mặt bằng.
Tuy nhiên, sau một năm thực hiện Quyết định số 54/2014/QĐ-UBND ngày 08/9/2014 và 7 năm thực hiện Quyết định số 58/2015/QĐ-UBND ngày 13/10/2015 thì các dự án đầu tư công bị đội vốn giải phóng mặt bằng, các dự án chia lô đất ở chia lô đấu giá thu tiền sử dụng đất không được bao nhiêu (sau khi trừ chi phí giải phóng mặt bằng, xây dựng hạ tầng, ...), gây mất công bằng giữa khu vực đô thị và nông thôn (cùng nguồn gốc sử dụng đất là được Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất), ... cho nên phải sửa đổi khi xây dựng Quyết định số 58/2015/QĐ-UBND ngày 13/10/2015, cụ thể:
“Điều 23. Hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm việc làm đối với trường hợp thu hồi đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp.
1. Hình thức hỗ trợ bằng tiền, mức hỗ trợ 02 lần giá đất nông nghiệp cùng loại trong bảng giá do UBND tỉnh ban hành có hiệu lực tại thời điểm thu hồi đất (trừ diện tích đất nông nghiệp là đất vườn, ao trong cùng thửa đất ở nhưng không được công nhận là đất ở đã được hỗ trợ khác theo quy định tại khoản 3 Điều 27 Quy định này).
2. Diện tích đất được hỗ trợ là toàn bộ diện tích đất bị thu hồi nhưng không vượt quá hạn mức giao đất nông nghiệp theo quy định của UBND tỉnh”
Việc điều chỉnh các mức hỗ trợ nêu trên đều căn cứ vào quy định của Luật Đất đai qua các thời kỳ, điều kiện thực tế của tỉnh và đã được UBND các huyện, thành phố, thị xã thống nhất, các Sở, ngành nghiên cứu kỹ trước khi trình UBND tỉnh phê duyệt.
Việc có sự chênh lệch xuất phát từ các lý do chủ yếu sau:
Qua các thời kỳ, pháp luật đất đai có sự thay đổi cơ chế chính sách bồi thường, hỗ trợ, dẫn đến UBND tỉnh phải điều chỉnh cho phù hợp.
Thời gian vừa qua, tỉnh đang thu hút các dự án đầu tư lớn, dự án trọng điểm có sức lan tỏa lớn, trong đó các chủ đầu tư yêu cầu tỉnh giao đất sạch để thực hiện dự án; số tiền chi trả cho việc hỗ trợ này được sử dụng từ nguồn ngân sách, trong khi đó ngân sách của tỉnh đang gặp khó khăn.
Các dự án thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất chủ yếu nhằm mục đích phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng (như đường giao thông, mương thoát nước, công trình hạ tầng ngành điện, trụ sở làm việc của cơ quan hành chính nhà nước, sân vận động, nhà văn hóa, cơ sở tôn giáo và các dự án chia lô đất ở để đấu giá đất nhằm tăng thu ngân sách do UBND cấp huyện, cấp xã thực hiện,...). Các dự án này sau khi được triển khai sẽ quay lại phục vụ chung cho cộng đồng dân cư, qua đó đảm bảo hài hòa được lợi ích giữa Nhà nước và người dân.
Về kiến nghị của cử tri huyện Nghi Lộc, thị xã Hoàng Mai, Sở Tài nguyên và Môi trường xin tiếp thu, sẽ phối hợp với các Sở, ngành và các địa phương tiếp tục nghiên cứu, tổng hợp, báo cáo Bộ Tài nguyên và Môi trường xem xét khi xây dựng Luật Đất đai sửa đổi trong thời gian tới.
