Chiều 24/11, Quốc hội thảo luận về đề xuất xe máy bắt buộc phải lắp camera hành trình và lắp thiết bị thu thập dữ liệu hình ảnh người lái xe trong dự án Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ.
Đại biểu Điểu Huỳnh Sang (Bình Phước) nêu con số tính đến tháng 6/2023, toàn quốc có trên 6 triệu ô tô và 73 triệu mô tô, xe máy đang lưu hành. Nếu dự thảo Luật được Quốc hội thông qua, sẽ có hàng chục triệu xe máy phải lắp camera hành trình. Đại biểu cho rằng điều này là khó khả thi.
Đại biểu Sang cho biết, tại nhiều quốc gia phát triển, người dân không cần lắp camera hành trình để chứng minh sự trong sạch của bản thân. Thay vào đó, cơ quan chức năng phải chứng minh chủ xe vi phạm thì mới được xử phạt. Bà cho biết chưa đất nước nào quy định bắt buộc xe máy phải lắp camera hành trình.
Theo bà Sang, việc yêu cầu lắp các thiết bị dữ liệu, hình ảnh còn vi phạm đến quyền riêng tư, bí mật đời tư của người dân. Chưa kể, vấn đề này liên quan đến tiêu chuẩn kỹ thuật, chất lượng thiết bị giám sát rồi việc lắp đặt sẽ can thiệp vào hệ thống điện của xe, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn.
Bà Sang khẳng định với số lượng xe máy quá lớn tại Việt Nam, việc quản lý, giám sát rất khó. Trong khi đó, thu nhập bình quân của người dân còn thấp, đời sống có nhiều khó khăn, nhất là vùng sâu, vùng xa, dân tộc thiểu số, biên giới…
Việc mua được một chiếc xe máy đã khó, giờ lại phải "cõng" thêm khoản chi phí lắp camera hành trình. "Ví dụ họ dùng xe đi làm vườn, làm rẫy thì quy định này liệu có hiệu quả hay không?", bà Sang đặt vấn đề.
Nữ đại biểu đề nghị chỉ nên quy định bắt buộc lắp thiết bị giám sát hành trình đối với xe kinh doanh vận tải, còn lại chỉ nên khuyến khích lắp với ô tô cá nhân và xe máy.
Theo đại biểu Huỳnh Thị Phúc (Bà Rịa - Vũng Tàu), quy định phương tiện kinh doanh vận tải phải đảm bảo điều kiện có thiết bị giám sát hành trình là cần thiết.
Nghị định số 10/2020 về việc xe ô tô kinh doanh vận tải hành khách, xe kinh doanh vận tải hàng hóa và xe trung chuyển phải lắp thiết bị giám sát hành trình để giám sát hành vi vi phạm của lái xe, hành vi vi phạm của hành khách và các vi phạm về giao thông vận tải đường bộ.
Dữ liệu giám sát hành trình là dữ liệu rất quan trọng, phải được chuyển về trung tâm giám sát của cơ quan chức năng theo thời gian để phục vụ công tác bảo đảm an toàn trật tự giao thông, ngăn chặn, xử lý kịp thời hoặc đình chỉ ngay hành vi nguy hiểm đến tính mạng hành khách, người tham gia giao thông. Ngoài ra còn phục vụ kiểm soát, đánh giá việc chấp hành pháp luật của doanh nghiệp và lái xe.
Tuy nhiên, theo bà Phúc, đối tượng áp dụng còn khá rộng. Cụ thể, dự thảo Luật quy định điều kiện tham gia giao thông với xe cơ giới, xe máy chuyên dùng phải có thiết bị giám sát hành trình, thiết bị thu thập dữ liệu hình ảnh của người lái xe, dữ liệu hình ảnh bảo đảm an toàn theo quy định.
Quy định như vậy có thể hiểu là tất cả các loại xe bao gồm cả xe cá nhân, không loại trừ xe thuộc các trường hợp có quy định riêng của Đảng, Nhà nước đều phải lắp giám sát hành trình.
Do đó, bà Phúc đề nghị cần phải cân nhắc tính phù hợp và thống nhất. "Chỉ quy định giám sát hành trình với ô tô kinh doanh, hợp đồng vận tải xe khách, xe ô tô vận tải hàng hóa và xe trung chuyển", nữ đại biểu đề xuất.
Đại biểu Trịnh Minh Bình (Vĩnh Long) băn khoăn về quy định xe cơ giới, xe tham gia giao thông phải có thiết bị giám sát hành trình, thiết bị thu thập dữ liệu hình ảnh của người lái xe... có vi phạm bí mật đời tư của cá nhân hay không. Trong bối cảnh nhân dân còn gặp rất nhiều khó khăn như hiện nay, liệu quy định này có khả thi trong thực tế, đặc biệt là với các hộ nghèo, cận nghèo.
