Phát huy tốt vai trò cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương

Tiếp nối truyền thống, qua hơn nửa nhiệm kỳ hoạt động, HĐND tỉnh khóa XVIII, nhiệm kỳ 2021 - 2026 đã khẳng định và phát huy tốt vai trò cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương như Hiến định.

Thấm nhuần chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, đồng thời bám sát thực tiễn, lắng nghe ý kiến của cử tri, Nhân dân, HĐND tỉnh luôn thể hiện rõ tinh thần cộng đồng trách nhiệm, tích cực đổi mới hướng đến mục tiêu là nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động. Thực hiện nguyên tắc tổ chức, hoạt động theo chế độ hội nghị, kỳ họp HĐND được xem là hình thức hoạt động trọng tâm, chủ yếu của HĐND tỉnh. Tính đến hết tháng 01/2025, HĐND tỉnh đã tổ chức 26 kỳ họp (trong đó có 18 kỳ chuyên đề), thông qua 466 nghị quyết (trong đó có 107 nghị quyết quy phạm pháp luật, quy định về các cơ chế, chính sách trên các lĩnh vực). Ấn tượng nhất chỉ tính riêng năm 2024, HĐND tỉnh đã họp và thông qua 168 nghị quyết. Các kỳ họp được chuẩn bị kỹ lưỡng, chu đáo; điều hành khoa học, linh hoạt; ứng dụng tối đa công nghệ số để đăng tải tài liệu và triển khai các hoạt động kỳ họp; bảo đảm sự chia sẻ, kết nối thông tin đến cử tri, Nhân dân. Thực hiện chức năng quyết định, các dự thảo nghị quyết trình kỳ họp được xem xét thấu đáo qua nhiều khâu: cơ quan chuyên trách tham gia góp ý với cơ quan soạn thảo, nêu ý kiến tại các cuộc họp UBND tỉnh, tổ chức thẩm tra; tại kỳ họp HĐND tỉnh, đại biểu tiếp tục thảo luận ở tổ và hội trường nhằm hoàn thiện dự thảo nghị quyết trước khi thông qua. Bởi vậy, các nghị quyết được ban hành, nhất là nghị quyết về cơ chế, chính sách hầu hết đã đi vào cuộc sống và phát huy hiệu quả, tạo nguồn lực thúc đẩy phát triển, bảo đảm tốt an sinh xã hội.

Một trong hai chức năng quan trọng khác là giám sát luôn được chú trọng chăm lo. Hoạt động chất vấn tại mỗi kỳ họp được chuẩn bị, đầu tư kỹ lưỡng bởi đây là hình thức giám sát thể hiện rõ nhất trí tuệ, bản lĩnh, trách nhiệm của đại biểu, cơ quan dân cử và được cử tri, Nhân dân rất quan tâm, theo dõi. Nội dung lựa chọn chất vấn vừa trọng tâm là những vấn đề nổi lên, bất cập trong quản lý Nhà nước hay vấn đề đã giám sát nhưng chưa được cải thiện, vừa mở rộng để đại biểu thay mặt cử tri nêu lên được nhiều vấn đề từ thực tiễn. Các phiên chất vấn diễn ra sôi nổi với nhiều lượt đại biểu chất vấn và tranh luận. Người trả lời chất vấn nhìn chung thể hiện rõ vai trò, trách nhiệm của tư lệnh ngành. Qua chất vấn, công tác quản lý Nhà nước trên nhiều lĩnh vực đã có chuyển biến thực sự như an toàn thực phẩm; phòng chống và xử lý các hành vi vi phạm trong vận chuyển, kinh doanh hàng hóa nhập lậu, không rõ nguồn gốc xuất xứ; việc triển khai thực hiện các chính sách hỗ trợ phát triển nông nghiệp, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi gắn với sản xuất, tiêu thụ sản phẩm OCOP; công tác phòng chống bạo lực học đường; giáo dục kỹ năng sống cho trẻ em; phòng chống đuối nước trẻ em v.v…

Giữa hai kỳ họp, ngoài giám sát thường xuyên thì hoạt động giám sát chuyên đề và tổ chức các phiên giải trình được triển khai bài bản, nề nếp, có chất lượng. Giám sát chuyên đề của HĐND tỉnh được duy trì mỗi năm 02 cuộc, là những nội dung có tầm ảnh hưởng lớn đến phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng an ninh trên địa bàn tỉnh như việc thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu kinh tế - xã hội theo Nghị quyết số 18/2020/NQ-HĐND của HĐND tỉnh về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 - 2025; kết quả 03 năm thực hiện kế hoạch đầu tư công giai đoạn 2021 - 2025; về các dự án treo, dự án chậm tiến độ và dự án không sử dụng đất; công tác quản lý Nhà nước về khoáng sản; việc chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường; công tác đào tạo nghề và phát triển nguồn nhân lực v.v… Bên cạnh đó, các cơ quan của HĐND tỉnh tiến hành giám sát chuyên đề về các lĩnh vực được phân công. Lựa chọn được “đúng”, “trúng” vấn đề; công tác triển khai giám sát cũng luôn được cải tiến để đảm bảo “tinh - gọn - sâu”, vừa không gây khó khăn cho cơ sở, không ảnh hưởng đến hoạt động chuyên môn của đối tượng giám sát vừa phát hiện, góp phần tích cực giải quyết những vấn đề nổi cộm, tồn tại trong công tác quản lý Nhà nước.

Song song với chất vấn tại kỳ họp HĐND tỉnh, yêu cầu giải trình tại phiên họp Thường trực HĐND tỉnh là diễn đàn để hỏi - đáp, làm rõ về trách nhiệm quản lý Nhà nước của người có thẩm quyền. Thường trực HĐND tỉnh xác định thành công của các phiên giải trình không chỉ ở khâu tổ chức mà phải thông qua kết quả thực hiện nội dung đã giải trình. Bởi vậy, sự đeo bám thể hiện rõ, phiên giải trình sau luôn có báo cáo, đánh giá về tình hình thực hiện thông báo kết luận các phiên giải trình trước. Vấn đề đã đưa ra được lật đi lật lại, kiên trì theo đuổi để có chuyển biến, rõ kết quả, tránh tình trạng “đánh trống bỏ dùi”, “nhớ sau quên trước”…

Với bộ máy chuyên trách được tăng cường ngay từ đầu nhiệm kỳ, hoạt động của các cơ quan của HĐND tỉnh có nhiều đổi mới, sáng tạo, linh hoạt. Ngoài giám sát, các Ban tiến hành khảo sát, nắm bắt, thu thập thông tin phục vụ thẩm tra, chất vấn, giải trình; tổ chức các cuộc hội nghị, tọa đàm để đánh giá sâu hơn việc triển khai cơ chế, chính sách Trung ương, tỉnh đã ban hành (như về phát triển du lịch cộng đồng; giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa vùng đồng bào dân tộc thiểu số). Thường trực HĐND tỉnh giữ vai trò chỉ đạo, điều hòa, phối hợp hoạt động của các Ban. Ngoài phối hợp chặt chẽ với UBND tỉnh, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh và các cơ quan liên quan trong công tác, Thường trực HĐND tỉnh còn chủ động làm việc với chuyên gia để tham vấn, phục vụ việc tham mưu ban hành chính sách. Các tổ đại biểu, đại biểu HĐND tỉnh bám sát chức năng, nhiệm vụ theo quy định và chỉ đạo, hướng dẫn của Thường trực HĐND tỉnh hoạt động ngày càng chuyên nghiệp, trách nhiệm hơn gắn với công tác đánh giá, xếp loại định kỳ hàng năm.

Vẫn còn những trăn trở cần tiếp tục nỗ lực hay phối hợp nhịp nhàng hơn để tháo gỡ, khắc phục như việc chuẩn bị kịp thời nội dung, tài liệu cho kỳ họp HĐND tỉnh; việc theo dõi, giám sát thực hiện kết luận sau giám sát, chất vấn, giải trình hay việc đôn đốc giải quyết, trả lời ý kiến, kiến nghị của cử tri…HĐND tỉnh và các cơ quan, đại biểu HĐND tỉnh đã, đang và sẽ không ngừng cố gắng để tương xứng với vai trò, vị trí, yêu cầu, nhiệm vụ ngày càng cao; phát huy tốt vai trò của cơ quan đại diện, cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương./.