Trước hết tôi biểu thị sự đồng tình và nhất trí cao với bản dự thảo Hiến pháp năm 1992 sửa đổi năm 2013 mà Ủy ban sửa đổi Hiến pháp đã trình Quốc hội. Chúng tôi nhận thấy rằng trong thời gian chỉ chưa đầy 5 tháng kể từ sau khi Quốc hội ban hành Nghị quyết 38 vào kỳ họp thứ 4 cuối năm 2012 đến trước kỳ họp thứ năm trên đất nước ta đã diễn ra một sự kiện chính trị sâu rộng và góp ý kiến vào dự thảo Hiến pháp.
Tôi nghĩ rằng với 26 triệu lượt ý kiến đóng góp đã thể hiện tâm huyết và tinh thần trách nhiệm cao của nhân dân chúng ta đối với việc hoàn thiện dự thảo Hiến pháp là đạo luật cơ bản của nước nhà. Chúng tôi nhận thấy rằng Ủy ban sửa đổi Hiến pháp và Ban biên tập của dự thảo Hiến pháp đã làm việc rất công phu, tích cực với tinh thần trách nhiệm cao để tập hợp, tổng hợp các ý kiến đóng góp, phân loại, tiếp thu, giải trình thấu đáo đối với Quốc hội.
Đại biểu Nguyễn Đức Hiền phát biểu tại Hội trường kỳ họp
Bên cạnh đó, có nhiều tài liệu liên quan đến Hiến pháp, kể cả trong nước cũng như ngoài nước để các đại biểu có điều kiện nghiên cứu để đóng góp vào dự thảo Hiến pháp này. Tôi xin phát biểu thêm một số ý kiến về đóng góp cụ thể:
Thứ nhất, về Lời nói đầu, tôi tán thành nhiều ý kiến của đại biểu Quốc hội đóng góp về vấn đề này cả trong thảo luận tổ cũng như thảo luận ở Hội trường. Chúng tôi nghĩ Lời nói đầu được thể hiện ngắn gọn hơn, xúc tích hơn, đã nêu đầy đủ các sự kiến cũng như lợi ích trùng lắp. Chúng tôi thấy rằng có thể rút ngắn lời nói đầu. Tôi xin phép được thể hiện lại với độ dài ngắn hơn và tránh trùng lắp hơn.
Lời nói đầu: Kể từ các vua Hùng dựng nước, trải qua hàng ngàn năm lịch sử nhân dân Việt Nam lao động cần cù, sáng tạo, đấu tranh anh dũng đã hun đúc lên truyền thống yêu nước, đoàn kết nhân nghĩa, kiên cường, bất khuất và xây dựng nên nền văn hiến Việt Nam. Từ năm 1930 dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và rèn luyện, nhân dân Việt Nam đã tiến hành cuộc đấu tranh lâu dài, gian khổ, hy sinh dành độc lập dân tộc, dân chủ, cách mạng tháng 8 thành công ngày 2/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc tuyên ngôn độc lập, nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra đời. Bằng ý chí tự lực, tự cường, với sự giúp đỡ quý báu của bạn bè và nhân dân thế giới, nhân dân Việt Nam đã tiến hành kháng chiến kiến quốc làm nên chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, đại thắng mùa xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. Cả nước cùng đi lên chủ nghĩa xã hội, đẩy mạnh công cuộc đổi mới và làm nghĩa vụ quốc tế, đạt được nhiều thành tích, thành tựu quan trọng có ý nghĩa lịch sử. Tiếp tục khẳng định kế thừa và phát triển tư tưởng của Hiến pháp năm 1946, Hiến pháp năm 1959, Hiến pháp năm 1980, Hiến pháp năm 1992, Hiến pháp này thể chế hóa cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội trong giai đoạn cách mạng mới. Toàn thể nhân dân Việt Nam quyết tâm xây dựng, thi hành và bảo vệ Hiến pháp, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Như vậy, trong bản dự thảo có 397 chữ và trong Lời nói đầu chúng tôi dự thảo chưa đến 300 chữ, như vậy tiết kiệm khoảng 100 chữ.
Thứ hai là về Điều 1 và Chương I về chế độ chính trị, tôi đề nghị bổ sung thêm cụm từ quốc gia thống nhất của các dân tộc cùng sinh sống trên đất nước Việt Nam, đã được quy định tại Khoản 1, Điều 5 lên Điều 1. Cụ thể là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là quốc gia thống nhất của các dân tộc cùng sinh sống trên đất nước Việt Nam, là một nước dân chủ, độc lập, có chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, bao gồm đất liền, hải đảo, vùng biển và vùng trời. Sở dĩ tôi đề nghị đưa ý này lên Điều 1 là để khẳng định ngay từ đầu trong bản Hiến pháp một thực tế khách quan là nước ta là một nước thống nhất gồm nhiều dân tộc, các dân tộc anh em gắn bó ruột thịt với nhau trên một lãnh thổ chung và trải qua lịch sử lâu đời, cùng lao động đấu tranh để dựng nước và giữ nước. Đại đoàn kết toàn dân tộc chỉ được củng cố và phát huy mạnh mẽ khi các nhân tố cấu thành cộng đồng dân tộc ý thức lợi ích chung của đất nước và đều hướng vào lợi ích chung.
Điều 13, quy định về quốc kỳ, quốc huy, quốc ca, ngày quốc khánh và thủ đô, tại Khoản 3, tôi đề nghị xem xét bỏ cụm từ "nhạc và lời", thêm từ "hát" sau chữ "bài" thành "bài hát" và thể hiện lại là: quốc ca nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là bài hát Tiến quân ca. Như vậy, Hiến pháp khẳng định quốc ca là bài hát Tiến quân ca trong các sự kiện và chào cờ thì mỗi người đều hát bài Tiến quân ca. Trong trường hợp đón khách quốc tế thì chúng ta cử quân nhạc tức là cử quốc thiều.
Tại Khoản 4 về ngày quốc khánh, tôi đề nghị nghiên cứu thể hiện lại cho thống nhất với các Khoản 1, 2, 3, cụ thể là, đưa cụm từ "ngày quốc khánh" lên trước và bổ sung thêm sau ngày quốc khánh cụm từ "nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam", theo đó thì không này được viết như sau: Ngày quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là ngày 02 tháng 09 -ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc tuyên ngôn độc lập năm 1945. Như vậy xuyên suốt thể hiện và thống nhất quan điểm về kỹ thuật lập hiến từ Khoản 1 đến Khoản 5 của điều này là quốc kỳ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, quốc huy nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, quốc ca nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, ngày quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và thủ đô nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Tại Điều 19, quy định về người Việt Nam định cư ở nước ngoài, chúng tôi đề nghị tại Khoản 2 nên bổ sung thêm chính sách của Nhà nước về khuyến khích, tạo điều kiện để người Việt Nam định cư ở nước ngoài đầu tư về nước phát triển kinh tế nhằm thu hút mạnh nguồn lực đầu tư của người Việt Nam định cư ở nước ngoài. Việc bổ sung nội dung này về Hiến pháp cũng tạo điều kiện để người Việt Nam định cư ở nước ngoài yên tâm đầu tư về phát triển kinh tế-xã hội trong nước, theo đó khoản này xin được thể hiện như sau: Nhà nước khuyến khích và tạo điều kiện để người Việt Nam định cư ở nước ngoài, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam, đầu tư về nước phát triển kinh tế, giữ quan hệ gắn bó với gia đình, quê hương, góp phần xây dựng quê hương đất nước.
Điều 31, Khoản 2, xin đề nghị bổ sung thêm quy định trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền phải tiếp công dân là công tác quan trọng trong các hoạt động của Đảng và Nhà nước và các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị của nước ta. Khoản này được viết lại là cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền phải tiếp công dân, tiếp nhận, giải quyết khiếu nại, tố cáo.
Điều 94, quy định về Hội đồng quốc phòng, an ninh, chúng tôi có thể đề nghị tách điều này thành chế định riêng trong Hiến pháp và nhập vào chương Hội đồng Hiến pháp, Hội đồng bầu cử quốc gia, Hội đồng quốc phòng, an ninh và kiểm toán Nhà nước và có một quy định chung về chương này.
N.M ( Tổng hợp)
