Thực tiễn hoạt động giám sát của HĐND tỉnh Nghệ An từ đầu nhiệm kỳ đến nay cho thấy: Vấn đề giám sát đã thực sự gần dân, đã đem lại lợi ích cho nhân dân, phản ánh đúng những bức xúc, dư luận trái chiều của nhân dân. Các vấn đề được giám sát đã kết luận đúng, trúng, sát thực tế được cử tri, xã hội quan tâm và các cơ quan liên quan tổ chức thực hiện nghiêm túc.
Năm 2012 Thường trực và các Ban tổ chức 16 đoàn giám sát và 18 đoàn khảo sát. Cụ thể như: Giám sát vấn đề ô nhiễm môi trường, phát hiện ra bất cập trong việc thu phí vệ sinh thu gom rác thải còn quá thấp, gây khó khăn cho công tác hoạt động thu gom rác thải, UBND tỉnh đã tiếp thu và đề nghị HĐND tỉnh điều chỉnh tăng thu phí rác thải sinh hoạt; hoặc vụ việc ô nhiễm môi trường tại Trại lợn giống ngoại Thái Dương xã Đại Sơn, huyện Đô Lương. Khảo sát việc giải quyết khiếu nại của các công dân tại Hưng Nguyên về thực hiện chế độ, chính sách đối với người có công. Các công dân khiếu nại đã hiểu rõ vụ việc, nhất trí với sự giải trình, trả lời của các cơ quan chức năng, đồng thuận để tìm hướng giải quyết, không tiếp tục khiếu nại (rút đơn), và đánh giá cao sự vào cuộc của Thường trực HĐND tỉnh. Giám sát tại Công ty CP Trung Long, nhận thấy việc tỉnh cam kết hỗ trợ các doanh nghiệp miễn thu thuế đất 15 năm là không phù hợp với quy định của Luật Thuế (chỉ 6 năm), do đó sau 6 năm ngành Thuế tiến hành thu thuế đất thì gặp sự phản ứng của doanh nghiệp. Ban KT-NS đã đề nghị tỉnh có chính sách hỗ trợ cho DN bằng các hình thức khác để đảm bảo chính sách thu hút đầu tư có tác dụng nhưng vẫn thực hiện được quy định của Luật Thuế.
Trước thực trạng tỉnh không có cơ quan tham mưu quản lý, thực hiện quy hoạch thống nhất, dẫn đến không thực hiện đúng quy hoạch, quy hoạch chồng chéo, con người, phương tiện cho công tác quản lý không có… HĐND đã tổ chức giám sát và kiến nghị với UBND tỉnh tiếp thu khắc phục tình trạng này.
Khảo sát việc thực hiện cơ chế, chính sách hỗ trợ các đoàn nghệ thuật chuyên nghiệp của tỉnh biểu diễn tại các xã vùng sâu, vùng xa thuộc các huyện miền núi, chế độ phụ cấp ưu đãi nghề đối với diễn viên thuộc các đoàn nghệ thuật chuyên nghiệp của tỉnh và chế độ tiền công, chế độ dinh dưỡng với huấn luyện viên, vận động viên.
Giám sát về công tác xử lý vi phạm trong lĩnh vực quản lý, bảo vệ rừng, quản lý lâm sản, phát hiện nhiều tồn tại, bất cập trong lĩnh vực này. Qua đó, đề xuất, kiến nghị thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp xử lý những vi phạm, tồn tại, hạn chế, đến nay đã được các ngành, các cấp tiếp thu, thực hiện nghiêm túc.
Tuy đã đạt những kết quả tích cực, nhưng hoạt động giám sát của HĐND tỉnh vẫn còn một số tồn tại, hạn chế như: Một số nội dung giám sát vẫn chưa là vấn đề “nóng” mà xã hội quan tâm. Phương thức giám sát chưa đổi mới nhiều. Vẫn còn tình trạng trùng lặp đối tượng, thời gian giám sát của Thường trực và các ban HĐND tỉnh. Một số thành viên các ban HĐND tỉnh là đại biểu kiêm nhiệm, bận việc chuyên môn, một số ý thức trách nhiệm chưa cao nên chưa tích cực tham gia hoạt động giám sát, trưởng các Ban của HĐND tỉnh cơ bản là kiêm nhiệm nên tính chủ động của các Ban trong sắp xếp thời gian để thực hiện giám sát còn hạn chế… Các đại biểu HĐND tỉnh được bầu tại đơn vị chịu sự giám sát chưa được tham gia nhiều trong đoàn giám sát. Việc ban hành báo cáo, kết luận giám sát chậm so với quy định. Một số đối tượng chịu sự giám sát chưa thực hiện nghiêm túc, triệt để các kiến nghị sau giám sát của HĐND. Để nâng cao hiệu quả của công tác giám sát cần thực hiện tốt một số nội dung sau:
1. Xây dựng chương trình giám sát: Căn cứ Nghị quyết về chương trình giám sát, Thường trực và các Ban HĐND xây dựng chương trình hoạt động, kế hoạch giám sát theo từng thời gian cụ thể.
2. Tổ chức các đoàn giám sát theo chuyên đề: Chọn nội dung giám sát đúng, trúng với mong muốn của cử tri, xã hội quan tâm. Phương thức giám sát phù hợp với nội dung, đối tượng, thời điểm giám sát; thành phần tham gia giám sát tinh gọn, đảm bảo yêu cầu về phẩm chất, trình độ, năng lực, am hiểu pháp luật và thực tiễn xã hội.
3. Thẩm tra các dự thảo Nghị quyết và báo cáo của các cơ quan trình kỳ họp: Các Ban thực hiện thẩm tra theo từng lĩnh vực, sắp xếp lịch thẩm tra để tránh chồng chéo về thời gian.
4. Chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp: Chủ động nắm qua các kênh thông tin để lựa chọn vấn đề đưa ra chất vấn tại mỗi kỳ họp. Có trách nhiệm chất vấn đến tận cùng các vấn đề đưa vào phiên chất vấn.
5. Công tác tiếp dân; xem xét giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân: Nâng cao trách nhiệm của các Ban tham gia tiếp công dân với thường trực, giải thích và tư vấn cho người dân thực hiện quyền hạn, nghĩa vụ của mình theo đúng quy định của pháp luật. Giám sát việc thực hiện trả lời các ý kiến, kiến nghị, các khiếu nại, tố cáo của công dân.
6. Tăng cường giám sát các kết luận, kiến nghị sau giám sát: Thực hiện tái giám sát: yêu cầu các đơn vị giám sát trả lời việc thực hiện kết luận giám sát.Tập hợp những vấn đề các đơn vị chưa thực hiện hoặc thực hiện không hiệu quả đưa vào nội dung chất vấn hoặc điều trần tại phiên thảo luận kỳ họp HĐND.
Có thể nói, với sự chủ động, linh hoạt của Thường trực, các Ban HĐND tỉnh trong hoạt động, điều hòa, phối hợp giám sát. Chất lượng, hiệu quả hoạt động giám sát thời gian qua đã được nâng lên, nhiều kiến nghị sau giám sát được các cơ quan, đơn vị liên quan tiếp thu và thực hiện nghiêm túc, tạo chuyển biến tích cực trong công tác chỉ đạo, điều hành, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của HĐND tỉnh và bộ máy chính quyền địa phương./.
Đinh Thị Lệ Thanh
UVBTV Tỉnh uỷ, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Nghệ An
