BBT: Thưa ông! Ông có thể cho biết suy nghĩ của mình đối với việc tổ chức hội nghị toàn quốc triển khai thi hành Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam?
Ông Phạm Văn Tấn: Thời gian gần đây, Trung ương tổ chức rất nhiều hội nghị trực tuyến. Mỗi hội nghị có tính chất, tầm quan trọng khác nhau, nhưng tôi nhận thấy, hội nghị này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, thể hiện tính chất cần thiết, vì được tổ chức cơ bản kịp thời, với các nội dung cốt yếu có giá trị xuyên suốt đối với việc triển khai thi hành Hiến pháp. Thành phần tham gia ở tại Hà Nội và các tỉnh, thành phố trong cả nước, trong đó có tỉnh Nghệ An được mời rộng hơn; đại diện các cấp, các ngành, đoàn thể tham gia đầy đủ, tiếp thu nghiêm túc, thể hiện thái độ trận trọng đối với Hiến pháp và trách nhiệm của mỗi ban, ngành, đoàn thể đối với công việc theo yêu cầu của Trung ương. Nội dung được truyền đạt tại hội nghị rất đầy đủ, cụ thể, có tính hệ thống, làm rõ những nội dung mới và cơ bản của Hiến pháp; chú trọng nâng cao nhận thức trách nhiệm, cách làm để đưa Hiến pháp sớm đi vào cuộc sống, trong đó nhấn mạnh trách nhiệm của các cấp, các ngành, tổ chức chính trị - xã hội đoàn thể chính trị, nhất là trách nhiệm trong công tác tuyên truyền, phổ biến, tổ chức học tập, hướng dẫn các tổ chức, cá nhân, các tầng lớp nhân dân thi hành Hiến pháp, gương mẫu chấp hành Hiến pháp và pháp luật để sớm đưa Hiến pháp đi vào cuộc sống một cách có hiệu quả nhất.
Đại biểu Phạm Văn Tấn phát biểu tại kỳ họp thứ 6
BBT: Vậy, theo ông những vấn đề cần chú trọng tuyên truyền tổ chức thi hành Hiến pháp là gì?
Ông Phạm Văn Tấn: Tất cả nội dung của Hiến pháp đều phải được phổ biến, quán triệt, học tập. Nhưng những vấn đề cơ bản, những vấn đề mới phải được đặc biệt chú trọng. Xét trên nhiều phương diện, toàn bộ nội dung Hiến pháp đều là những vấn đề cơ bản, bởi đây là đạo luật cơ bản, có tính pháp lý cao nhất của quốc gia. Nhưng trong toàn bộ nội dung của Hiến pháp thì có những vấn đề mang đầy đủ tính chất cơ bản như: Lời nói đầu; Bản chất và tổ chức quyền lực của nhà nước; vị trí, vai trò lãnh đạo Đảng Cộng sản Việt Nam; Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân; kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và các thành phần kinh tế; vấn đề thu hồi đất; nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc; nhiệm vụ và quyền hạn của Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội; nhiệm vụ và quyền hạn của Chủ tịch nước; nhiệm vụ và quyền hạn của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ; Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân; Chính quyền địa phương; Hội đồng bầu cử quốc gia và Kiểm toán nhà nước.
Ở khía cạnh thứ hai, theo tôi, những nội dung cơ bản trong Hiến pháp đều chứa đựng những điểm mới cả phương diện kỹ thuật lập pháp và cả nội dung được quy định. Hiến pháp lần này cô đọng, ngắn gọn hơn. Nếu như Hiến pháp năm 1992 có 12 chương, 147 điều, thì Hiến pháp lần này chỉ có 11 chương và 120 điều. Đây là một cố gắng rất lớn trong kỹ thuật lập pháp theo hướng vừa toàn diện, vừa hiện đại, bảo đảm những vấn đề cơ bản, lâu dài cho quốc gia và đó cũng là sự tổng kết, kế thừa các bản Hiến pháp trước đó. Một số chương, điều của Hiến pháp được cấu tạo lại, được chuyển trật tự và trong các điều, khoản đều chứa đựng những điểm mới. Ví dụ như chương về quyền và nghĩa vụ cơ bản công dân ở Hiến pháp năm 1992 được đặt ở chương V, nhưng Hiến pháp lần này được đưa lên ở chương II, sau chương chế độ chính, vị trí trang trọng của một văn bản Hiến pháp.
Cùng với những điểm mới về kỹ thuật lập pháp là những vấn đề nội dung. Xin được đề cập một số vấn đề trong rất nhiều vấn đề mới. Quyền con người đã được bổ sung và khẳng định. “Ở nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, các quyền con người, quyền công dân về chính trị, dân sự, kinh tế, văn hóa, xã hội được công nhận, tôn trọng, bảo vệ, bảo đảm theo Hiến pháp và pháp luật”. Hay là về vai trò, bản chất quyền lực nhà nước cũng được thể hiện rõ hơn, đầy đủ, sâu sắc hơn, khẳng định Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt nam là một nước độc lập, có chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, bao gồm đất liền, hải đảo, vùng biển và vùng trời. Nước Cộng hòa xã hội Chủ nghĩa Việt Nam do Nhân dân làm chủ. Bản chất của Nhà nước ta là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân; quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp. Nhân dân thực hiện quyền lực nhà nước bằng dân chủ trực tiếp… Chương liên quan đến việc thu hồi đất, mặc dù việc này đã được quy định cụ thể trong Luật đất đai (sửa đổi), nhưng ở Hiến pháp lần này có chi tiết rất quan trọng, đó là trong quá trình phát triển đất nước thì việc thu hồi đất để thực hiện các dự án phát triển kinh tế - xã hội phải gắn trực tiếp với mục tiêu vì lợi ích quốc gia, công cộng. Điểm mới này của Hiến pháp sẽ hạn chế tình trạng thu hồi tràn lan, tùy tiện, không phục vụ cho mục đích chung, thậm chí chỉ phục vụ mục đích cho một số tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân. Chương chính địa phương thay Chương Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân của Hiến pháp trước đó. Chính quyền địa phương được quy định khái quát theo hướng: Chính quyền địa phương được tổ chức ở những đơn vị hành chính của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Cấp chính quyền đại phương gồm có HĐND, UBND được tổ chức phù hợp với đặc điểm nông thôn, đô thị, hải đảo, đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt. Việc tổ chức HĐND và UBND cụ thể ở từng đơn vị hành chính sẽ được quy định trong Luật tổ chức chính quyền đại phương dự kiến được Quốc hội thông qua vào cuối năm 2015.
BBT: Thưa ông! Trách nhiệm chung với toàn quốc là như thế, còn ở Nghệ An theo ông cần tổ chức như thế nào?
Ông Phạm Văn Tấn: Hiến pháp là đạo luật cơ bản có giá trị pháp lý cao nhất của nước ta; là sản phẩm, trí tuệ, tấm lòng, trách nhiệm của toàn dân. Cho nên, tôi nghĩ rằng, việc làm cho Hiến pháp được thấm, được thấu vào mỗi người dân để mỗi người dân thi hành Hiến pháp và Hiến pháp được bảo vệ, bảo đảm thi hành một cách triệt để trong cuộc sống, là yêu cầu có tính bắt buộc. Chính vì vậy, theo tôi trước hết phải chú trọng việc học tập, phổ biến, tuyên truyền. Muốn việc học tập, phổ biến, tuyên truyền hiệu quả thì cần phải chọn phương pháp, cách làm cụ thể, kể cả việc in ấn tài liệu cũng phải phù hợp từng đối tượng, từng điều kiện khu dân cư, đặc điểm địa lý vùng miền... Vì thế, từng cấp, từng ngành, tổ chức, cơ quan, đơn vị, đoàn thể cần phải có kế hoạch chi tiết, tương ứng phù hợp với từng cấp, ngành, tổ chức, đơn vị và các đoàn viên, hội viên, thành viên của mình trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ chính trị mà Hiến pháp và Pháp luật quy định. Cùng với việc này, từng địa phương, đơn vị phải chăm lo xây dựng các quy chế, quy định, đảm bảo thực hành dân chủ để người dân thi hành Hiến pháp và được thực hiện đầy đủ quyền con người, quyền và nghĩa vụ của công dân do Hiến pháp quy định. Hiến pháp là bao quát, có tính hệ thống, tất cả mọi người, mọi ngành, mọi cấp đều phải thi hành. Nhưng điều quan trọng có tính trực tiếp là mỗi thành viên, hội viên các tổ chức phải nghiêm chỉnh thực hiện các quy định và nhiệm vụ của tổ chức mình thì đó cũng là việc góp phần cho việc Hiến pháp được thi hành.
Thứ hai, tuyên truyền, phổ biến là một khâu quan trọng và bước đầu của việc triển khai thi hành Hiến pháp. Vì vậy, trên cơ sở kết quả, kinh nghiệm của đợt lấy ý kiến nhân dân đóng góp vào Dự thảo sửa đổi Hiến pháp được tiến hành trong năm 2013, việc phổ biến, tuyên truyền triển khai thi hành Hiến pháp cũng cần được tổ chức thực hiện một cách khoa học, thiết thực, bài bản trên các phương tiện thông tin, trên các kênh tuyên truyền để mỗi người dân có điều kiện tiếp cận một cách trực tiếp, thường xuyên, kịp thời cùng với việc phổ biến, tuyên truyền các cơ quan nhà nước và các tổ chức đoàn thể. Cuối cùng, dù là trong điều kiện nào khi mà người dân có thái độ, trách nhiệm thượng tôn pháp luật thì người dân sẽ có trách nhiệm chủ động, tự giác để tìm hiểu, tiếp cận các văn bản luật và Hiến pháp để có đủ điều kiện về mặt nhận thức, có đủ thông tin đối với pháp luật và Hiến pháp, đó cũng chính là một trong những nội dung, điều kiện không thể thiếu trong quá trình chúng ta làm cho Hiến pháp và pháp luật đi vào cuộc sống của người dân; đó cũng chính là cơ sở để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của công dân và cũng là việc công dân thực hiện các nghĩa vụ đối với quốc gia, đất nước thông qua việc sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật.
BBT: Xin chân thành cảm ơn ông!
BBT
