Công bố trên các phương tiện thông tin đại chúng, các kỳ tiếp xúc cử tri...về một số công việc như các ý tưởng, các phương án về phát triển kinh tế xã hội, chuyển đổi cơ cấu kinh tế, phát triển ngành nghề giải quyết việc làm cho người lao động, quản lý đất đai ở địa phương; Vấn đề định canh định cư phát triển vùng kinh tế mới, kế hoạch huy động và sử dụng các khoản đóng góp, mức đóng góp của nhân dân để đầu tư xây dựng hạ tầng các công trình phúc lợi công cộng ( điện, đường, trường học, trạm xá, nghĩa trang liệt sĩ, các công trình văn hoá thể thao...) đề án giải quyết tranh chấp địa giới hành chính, chia tách thành lập thôn làng, khối bản...Kế hoạch phát triển các chương trình quốc gia y tế, nước sạch, vệ sinh môi trường; Chủ trương, phương án giải phóng mặt bằng, huy động các loại phí, quỹ cần thiết cho cộng đồng dân cư theo quy định của pháp luật...Tất cả các loại thông tin trên qua thảo luận, dư luận của nhân dân đều được UBND xã quyết định hoặc trình cấp trên quyết định theo thẩm quyền. Thời gian qua HĐND tỉnh đã có những Nghị quyết chuyên đề liên quan đến trách nhiệm thực hiện dân chủ trực tiếp của dân như Nghị quyết về lập quỹ đấu tranh phòng chống ma tuý; Nghị quyết về mức đóng góp lệ phí vệ sinh môi trường ở đô thị, thị trấn, thị tứ; Nghị quyết về quy định giải phóng mặt bằng; Nghị quyết về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh Nghệ an; Nghị quyết về chính sách dân số kế hoạch hoá gia đình; Nghị quyết về hỗ trợ kinh phí cho các xã trọng điểm về ma tuý và thu, quản lý một số phí, lệ phí trên địa bàn tỉnh…ở cấp huyện và cấp xã HĐND đã ban hành nhiều Nghị quyết sát thực liên quan đến dân chủ trực tiếp của nhân dân như Nghị quyết về xây dựng đường điện, trạm y tế, trường học, giao thông nông thôn, bê tông hoá kênh mương… Nhìn chung HĐND các cấp đã thể hiện trách nhiệm đôn đốc kiểm tra giám sát việc thực hiện quy chế dân chủ cở sở theo từng cấp.

HĐND huyện đã tích cực kiểm tra giám sát các nội dung cụ thể trong các Nghị quyết chuyên đề của HĐND tỉnh liên quan đến quy chế dân chủ cơ sở, để đưa chủ trương Nghị quyết đi nhanh vào cuộc sống ở cộng đồng dân cư.

HĐND xã đã thể hiện vai trò đại diện cho ý chí nguyện vọng của nhân dân, cầm cân cho nhân dân thực hiện được quyền và nghĩa vụ trong việc thực hiện quy chế dân chủ, đặc biệt là các nội dung được làm chủ trực tiếp thể hiện được tính chất tự quản trong hoạt động của mình.

Kinh nghiệm hoạt động thực tiễn của HĐND các cấp cho thấy, chính quyền các cấp phải gương mẫu tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên kiểm tra và bám sát cơ sở, giải quyết kịp thời những vướng mắc cản trở và những vấn đề nẩy sinh trong quá trình triễn khai quy chế. Phải nhận thức cho hệ thống chính trị nói chung và cho HĐND các cấp nói riêng về trách nhiệm, bổn phận của mình trong quá trình thực hiện quy chế, xem đây là nhiệm vụ chính trị thường xuyên và liên tục.

- Phải đặc biệt chú trọng công tác phổ biến tuyên truyền sâu rộng trong các tổ chức và cộng đồng dân cư về các nội dung nhân dân cần biết, những nội dung nhân dân cần bàn. Sau đó chính quyền mới xem xét quyết định, những nội dung nhất thiết nhân dân làm chủ trực tiếp, quyết định trực tiếp dưới sự lãnh đạo của Đảng. Nếu công tác học tập tuyên truyền vận động tốt thì nhận thức của dân, do dân, vì dân trong cộng đồng mới nhất quán được.

- Phải gắn quy chế dân chủ với việc cũng cố kiện toàn chính quyền cơ sở và kiện toàn cộng đồng dân cư khối xóm, thôn , bản và tổ dân phố. Đây chính là địa bàn cốt lõi để quy chế đi vào cuộc sống. Phải làm cho đội ngũ cán bộ cơ sở có đủ năng lực, phẩm chất, bản lĩnh chính trị để triễn khai các chủ trương chính sách của nhà nước nói chung và quy chế dân chủ nói riêng phát huy tác dụng trong cuộc sống.

- Phải gắn tiêu chuẩn, danh hiệu thi đua cho các tổ chức, các thành viên trong hệ thống chính trị từ tỉnh, huyện, xã, khối, xóm và các danh hiệu thi đua cho các cá nhân với nhiệm vụ thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở. Xem đây là công việc có tính chất, phận sự không thể khác được để gắn vào việc đánh giá hoàn thành nhiệm vụ hàng năm của Đảng bộ, chính quyền các cấp và đoàn thể nhân dân cũng như danh hiệu bình bầu hàng năm cho cán bộ công nhân viên chức từ cơ sở cho đến lãnh đạo cấp tỉnh./.

Trần Hữu Đức