Thông qua làm việc, có sự tham dự của Đảng uỷ, UBND, UBMTTQ các phường, xã cũng là cách làm hay để nâng cao chất lượng hoạt động phối hợp, từng bước khẳng định vị thế của HĐND trong thực thi quyền lực nhà nước ở địa phương.
Cần thiết và cần làm thường xuyên
Nhiệm kỳ 2021 - 2026, trên địa bàn thị xã Hồng Lĩnh có 130 đại biểu HĐND cấp xã, trong đó có 56% đại biểu tham gia lần đầu, hiện nay còn 126 đại biểu. Các Chủ tịch HĐND cấp xã đều kiêm nhiệm (Bí thư Đảng ủy hoặc Phó bí thư Thường trực đảng ủy kiêm Chủ tịch HĐND); 6 Phó Chủ tịch HĐND chuyên trách, trong đó có 1 vị tái cử, còn lại đều là cán bộ tham gia lần đầu, vẫn còn thiếu kinh nghiệm. Chất lượng đại biểu mặc dù được nâng lên so với nhiệm kỳ 2016 - 2021, thế nhưng số lượng giảm, mặc dù có 2 ban nhưng hoàn toàn kiêm nhiệm nên hầu hết mọi việc của HĐND đều do Phó Chủ tịch chuyên trách đảm trách. Đó là chưa kể các Phó Chủ tịch chuyên trách đều gánh vác thêm các nhiệm vụ khác. Những đại biểu mới tham gia lần đầu hầu hết gặp khó khăn trong tổ chức các hoạt động, lúng túng trong thực hiện quy trình giám sát, thẩm tra. Chủ tịch HĐND kiêm nhiệm nên chủ yếu nghiêng về hoạt động công tác Đảng là chính.
Nhờ có tập huấn cùng với các quy định pháp lý rõ ràng hơn, nhất là có Nghị quyết số 594 hướng dẫn hoạt động giám sát, nên HĐND các phường, xã trên địa bàn thị xã Hồng Lĩnh đã có những đổi mới về nội dung, phương thức hoạt động, thực hiện tốt hơn các nhiệm vụ, quyền hạn theo luật định. Đặc biệt, hoạt động của các Ban HĐND phường, xã có nhiều cố gắng, hoạt động thẩm tra, giám sát đã bám sát và thực hiện cơ bản bảo đảm trình tự luật định, chất lượng ngày càng được nâng cao... Tuy nhiên, TXCT vẫn còn những bất cập như cử tri tham gia ít, chủ yếu là đại cử tri; hoạt động chất vấn tại các kỳ họp vẫn còn hạn chế; lựa chọn chuyên đề giám sát trong chương trình giám sát hàng năm của các Ban HĐND một số địa phương vẫn còn lúng túng; hoạt động giám sát của cá nhân đại biểu chưa được phát huy; việc chuẩn bị các nội dung cho kỳ họp HĐND chưa bảo đảm, nhất là về gửi báo cáo, dự thảo nghị quyết cho các Ban HĐND thẩm tra còn chậm...
“Pháp luật về tổ chức và hoạt động của HĐND hiện hành không quy định HĐND cấp trên là cấp trên của HĐND cấp dưới, nhưng Luật quy định rõ việc HĐND chịu trách nhiệm trước Nhân dân và cơ quan nhà nước cấp trên. Đối với HĐND cấp trên, tổ chức được các cuộc làm việc, trao đổi trực tiếp và giải đáp, bàn các phương án tháo gỡ giữa HĐND cấp trên và HĐND cấp dưới theo tôi là rất cần thiết và cần làm thường xuyên. Qua đó, cũng giúp ích rất nhiều cho HĐND cấp xã” - Phó Chủ tịch HĐND phường Bắc Hồng Phan Đình Thắng khẳng định.
Ảnh: Bình Nguyên
Sẽ tập huấn chuyên sâu hoạt động cho các ban
Trên thực tế, một điểm “nghẽn” hầu hết các đơn vị trăn trở đó chính là hoạt động của các Ban HĐND cấp xã. Từ khi thực thi Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015, ở cấp xã được thành lập Ban Kinh tế - Xã hội và Ban Pháp chế. Đây là điểm mới cũng là điểm nhấn quan trọng nâng cao chất lượng của HĐND cấp xã. Quá trình thực hiện, bên cạnh những kết quả đạt được, qua thực tiễn được phản ánh cho thấy hoạt động của các ban vẫn còn khá lúng túng, nhất là trong thẩm tra và giám sát. Do hầu hết thành viên ban kiêm nhiệm nên thời gian dành cho hoạt động của HĐND vẫn còn chưa thỏa đáng, trong khi thẩm tra và giám sát là những hoạt động khó, nhất là đối với đại biểu mới tham gia lần đầu lại càng khó khăn hơn.
“Thông tin nhiều khi không đầy đủ, báo cáo, dự thảo UBND gửi chậm, thành ra chất lượng thẩm tra có kỳ chưa được bảo đảm như kỳ vọng. Báo cáo thẩm tra của ban chưa được sâu. Trình tự giám sát chuyên đề như Luật định cũng khó thực thi vì cấp xã địa bàn hẹp, nhiều khi số lượng các đoàn kiểm tra, giám sát cấp trên về nên kế hoạch, chương trình mặc dù đề ra nhưng khó hoàn thành. Do đó, ngoài làm việc, vẫn nên có tập huấn chuyên sâu và thực hành cụ thể về thẩm tra, giám sát cho các đại biểu là thành viên các Ban HĐND cấp xã” - Trưởng ban Pháp chế HĐND xã Thuận Lộc kiến nghị.
Bên cạnh chia sẻ khó khăn, vướng mắc của HĐND cơ sở, phân tích làm rõ thêm nguyên nhân những hạn chế, vướng mắc, Thường trực HĐND thị xã đề nghị các Tổ đại biểu HĐND thị xã, HĐND phường, xã nâng cao tinh thần trách nhiệm để hoàn thành chương trình công tác đề ra trong năm 2023, đáp lại sự tin tưởng của cử tri. Thường trực HĐND thị xã cũng lưu ý UBND phường, xã chấp hành nghiêm túc quy định của Luật, nhất là trong việc chuẩn bị các nội dung cho kỳ họp HĐND, bảo đảm các điều kiện cho hoạt động của HĐND.
“Thường trực HĐND thị xã đề nghị Ủy ban MTTQ Việt Nam thị xã giám sát việc thực hiện nhiệm vụ đại biểu của đại biểu HĐND 2 cấp trong thời gian tới. Thống nhất tổ chức tập huấn kỹ năng hoạt động cho đại biểu HĐND, nhất là kỹ năng chuyên sâu về chất vấn, thảo luận, thẩm tra và giám sát chuyên đề đối với các đại biểu là thành viên các Ban của HĐND 2 cấp trong thời gian tới” - Phó Chủ tịch HĐND thị xã Hồng Lĩnh Nguyễn Quang Vinh khẳng định.
Hy vọng với việc tổ chức tập huấn chuyên sâu, hoạt động của HĐND cấp xã trên địa bàn thị xã dưới chân núi Hồng sẽ có những chuyển biến, từng bước đáp ứng tốt hơn kỳ vọng của cử tri và Nhân dân trên địa bàn.
LÊ HỒNG HẠNH
Phó Trưởng ban Kinh tế - Xã hội HĐND thị xã Hồng Lĩnh, Hà Tĩnh
