Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ Ba, Quốc hội Khoá XV, chiều nay, 23.5, Quốc hội đã nghe các báo cáo của Chính phủ, Ủy ban Tài chính - Ngân sách về kết quả thực hành tiết kiệm chống lãng phí năm 2021.
Báo cáo tại Quốc hội, Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị Chính phủ giải quyết dứt điểm các tồn tại đã được giám sát của các cơ quan Quốc hội đặt ra về tình trạng nợ văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành; chỉ đạo rà soát ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện chính sách pháp luật về đất đai, ngân sách nhà nước, đầu tư công, quản lý và sử dụng tài sản công, cổ phần hóa, quản lý hoạt động thương mại điện tử, đấu thầu, kinh doanh bất động sản, chứng khoán...
Thu hồi về ngân sách nhà nước 17,8 nghìn tỷ đồng và 811 ha đất
Trình bày Báo cáo của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2021 thể hiện trên nhiều mặt như trong công tác lập, thẩm định, phê duyệt dự toán, quyết toán quản lý sử dụng kinh phí ngân sách nhà nước; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong đầu tư công, quản lý tài sản công; công tác thanh tra, kiểm tra góp phần thực hiện thực hành tiết kiệm chống lãng phí; thực hành tiết kiệm chống lãng phí trong quản lý, khai thác, sử dụng tài nguyên; trong tổ chức bộ máy, quản lý và sử dụng lao động; trong xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật về định mức, tiêu chuẩn, chế độ.
Trong đó, công tác quản lý, mua sắm tài sản công tại các bộ, ngành và địa phương tiếp tục chuyển biến, đảm bảo chặt chẽ, tiết kiệm. Cơ bản hoàn thành việc ban hành quy định về phân cấp trong quản lý, sử dụng tài sản công làm cơ sở tổ chức, thực hiện việc đầu tư, xây dựng, mua sắm, thuê, khoán kinh phí, sử dụng, khai thác và xử lý tài sản công. Công tác sắp xếp trụ sở, nhà, đất công tiếp tục được các bộ, ngành, địa phương quan tâm thực hiện, bên cạnh việc tạo nguồn tài chính thông qua sắp xếp nhà, đất góp phần chỉnh trang đô thị, đưa nhà đất vào sản xuất kinh doanh đóng góp nguồn thu lâu dài cho ngân sách nhà nước. Đến ngày 31.12.2021, đã phê duyệt phương án sắp xếp lại, xử lý đối với 29.625 cơ sở nhà, đất; thực hiện thu hồi 122 cơ sở nhà, đất khi thực hiện sắp xếp lại, chuyển giao về địa phương để quản lý, xử lý đối với 401 cơ sở nhà, đất.
Cũng trong năm 2021, ngành Thanh tra cả nước đã triển khai 6.809 cuộc thanh tra hành chính và 177.245 cuộc thanh tra, kiểm tra chuyên ngành; phát hiện vi phạm về kinh tế 179 nghìn tỷ đồng, 9.258 ha đất; kiến nghị thu hồi về ngân sách nhà nước 17,8 nghìn tỷ đồng và thu hồi 811 ha đất. Bên cạnh đó, đã tiến hành xử lý hành chính đối với 2.341 tập thể và 6.244 cá nhân; ban hành 132.319 quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với tổ chức, cá nhân, với số tiền 3.694 tỷ đồng; chuyển cơ quan điều tra tiếp tục xử lý theo quy định 437 vụ, 259 đối tượng.
Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nhấn mạnh, “thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2021 đã đạt được nhiều kết quả tích cực trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội góp phần quan trọng cho việc thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, kiểm soát và hạn chế được tác động của dịch bệnh Covid-19, cơ bản đạt được mục tiêu tổng quát và nhiều chỉ tiêu, nhiệm vụ chủ yếu đã đề ra”.
Bên cạnh đó, Bộ trưởng Bộ Tài chính cũng chỉ ra một số tồn tại, hạn chế nhất định như: một số bộ, ngành, địa phương chậm ban hành chương trình thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2021 và chậm báo cáo kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2021 so với thời hạn quy định. Việc ban hành văn bản quy định chi tiết có hiệu lực đồng thời với văn bản quy phạm pháp luật chưa được thực hiện triệt để; một số văn bản quy phạm pháp luật của bộ, ngành, địa phương khi ban hành còn chưa đúng về nội dung, thẩm quyền; tiến độ xử lý văn bản sau rà soát còn chậm...
Chưa khắc phục triệt để các tồn tại, hạn chế
Cơ bản thống nhất với đánh giá của Chính phủ về công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2021, trình bày Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính - Ngân sách, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Phạm Thúy Chinh cũng chỉ rõ: công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế chưa khắc phục triệt để các tồn tại, hạn chế qua nhiều năm. Nhiều luật còn nợ văn bản quy định chi tiết, một số chính sách được Quốc hội ban hành nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, người dân chịu ảnh hưởng do dịch Covid -19 nhưng Chính phủ, các bộ, ngành có liên quan chậm ban hành quy định, hướng dẫn chi tiết như Nghị quyết số 12/2021/UBTVQH15 về việc thực hiện một số cơ chế, chính sách trong lĩnh vực y tế để phục vụ công tác phòng, chống dịch Covid -19, đến ngày 29.4.2022, Chính phủ mới có văn bản hướng dẫn thực hiện. Có quy định chưa sát với thực tế, khó thực hiện, làm lãng phí thời gian và nguồn lực, nhất là cơ chế, chính sách trong lĩnh vực y tế phục vụ công tác phòng, chống dịch Covid -19.
Công tác lập, chấp hành dự toán còn hạn chế; tình trạng chưa phân bổ chi tiết vốn ngân sách trung ương, chưa phân bổ hết vốn ngân sách địa phương, giải ngân chậm nguồn vốn ODA chưa được khắc phục, làm giảm hiệu quả sử dụng vốn. Theo báo cáo của Chính phủ trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ Hai, ước thu ngân sách Trung ương năm 2021 hụt thu khoảng 28-29 nghìn tỷ đồng. Tuy nhiên đến nay, Chính phủ báo cáo thu ngân sách Trung ương tăng gần 48,9 nghìn tỷ đồng, như vậy, việc xây dựng dự toán ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2022 trên cơ sở ước dự toán thu năm 2021 là thấp, thể hiện việc dự báo, đánh giá tình hình không sát với thực tiễn.
Đấu thầu mua sắm và mua sắm tập trung còn nhiều bất cập, như: quy trình, thủ tục đấu thầu phức tạp, gây lãng phí về thời gian, làm chậm tiến độ triển khai các dự án đầu tư, mua sắm; đấu thấu qua mạng đạt tỷ lệ thấp, chưa đảm bảo lộ trình; hiệu quả và kết quả tiết kiệm qua đấu thầu chưa được đánh giá đầy đủ; quy định về mua sắm tập trung còn nhiều bất cập. Còn tồn tại thực trạng mua sắm hàng hóa, trang thiết bị, vật tư không đúng quy định, mua sắm vượt quá nhu cầu dẫn đến không sử dụng hoặc sử dụng kém hiệu quả...
Nhằm giải quyết các tồn tại, hạn chế do không thực hành tiết kiệm, là nguyên nhân dẫn đến tham nhũng, lãng phí nguồn lực của Nhà nước và nguồn lực của Nhân dân trên mọi lĩnh vực, Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị Chính phủ:
Khắc phục những tồn tại, hạn chế qua nhiều năm trong việc ban hành Chương trình thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Nội dung của Chương trình thực hành tiết kiệm, chống lãng phí bảo đảm đầy đủ theo quy định, phù hợp với đặc điểm của bộ, cơ quan trung ương, địa phương, đơn vị và có sự điều chỉnh theo tình hình, nhiệm vụ; có chỉ tiêu định lượng cụ thể làm cơ sở đánh giá hiệu quả thực hành tiết kiệm cũng như hành vi lãng phí. Rà soát, đề xuất việc sửa đổi, bổ sung các quy định về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí theo hướng xác định rõ hành vi vi phạm và có chế tài xử lý nghiêm, đủ sức răn đe.
Giải quyết dứt điểm các tồn tại đã được nêu ra tại các kỳ giám sát của các cơ quan của Quốc hội về tình trạng nợ văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành. Chỉ đạo rà soát ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện chính sách pháp luật về đất đai, ngân sách nhà nước, đầu tư công, quản lý và sử dụng tài sản công, cổ phần hóa, quản lý hoạt động thương mại điện tử, đấu thầu, kinh doanh bất động sản, chứng khoán, khoáng sản, tài nguyên nước, rừng... theo tiến độ Kế hoạch số 81/KH-UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về thực hiện Kết luận và Đề án định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV và phù hợp với yêu cầu của công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và lãng phí.
Chỉ đạo rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định về định mức, tiêu chuẩn, đơn giá còn thiếu, chưa phù hợp với thực tiễn, nhất là các định mức, đơn giá, tiêu chuẩn kỹ thuật trong các lĩnh vực xây dựng, giao thông, y tế, giáo dục… Tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm những vi phạm trong mua sắm hàng hóa, trang thiết bị, vật tư như mua sắm vượt quá nhu cầu, định mức, tiêu chuẩn.
Nâng cao năng lực phân tích dự báo, đánh giá đúng tình hình tạo cơ sở vững chắc trong việc lập dự toán ngân sách nhà nước hàng năm. Từ những kết quả tích cực của tiết kiệm chi thường xuyên năm 2021, đề nghị Chính phủ tiếp tục chỉ đạo rà soát các khoản chi, thực hiện triệt để tiết kiệm, đẩy nhanh lộ trình giảm chi thường xuyên, tăng chi cho đầu tư phát triển. Đẩy mạnh tuyên truyền, quyết liệt triển khai phục vụ công tác phòng, chống, khắc phục hậu quả dịch Covid - 19, phục hồi kinh tế đã được Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành.
Quyết liệt chỉ đạo đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công, 3 Chương trình mục tiêu quốc gia và các dự án quan trọng quốc gia. Không phân bổ vốn cho những dự án chưa đủ thủ tục đầu tư, không đủ điều kiện phân bổ vốn; Kiên quyết điều chuyển vốn của các dự án chậm giải ngân để bổ sung vốn cho những dự án giải ngân tốt, có nhu cầu vốn. Xác định trách nhiệm của người đứng đầu trong việc không phân bổ chi tiết vốn ngân sách Trung ương hoặc không phân bổ hết vốn ngân sách địa phương, phân bổ, giao kế hoạch vốn không sát với thực tế, chậm giải ngân...
Hoàng Ngọc
