Khi mối quan hệ chất vấn và trả lời chất vấn được đặt đúng lúc, đúng chổ để xem xét, giải quyết trên cơ sở khách quan, xuất phát từ lợi ích của dân, thì có tác dụng lớn trong việc giải quyết những mâu thuẫn, tồn tại, vướng mắc, góp phần quan trọng vào việc thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội.
Từ đầu nhiệm kỳ dến nay, HĐND tỉnh đã tổ chức được 9 kỳ họp. Hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn trong các kỳ họp HĐND tỉnh có nhiều đổi mới về nội dung và hình thức hoạt động, trong đó có đổi mới về công tác chuẩn bị nội dung chất vấn, tổ chức cho đại biểu quyền chất vấn tại kỳ họp. Đây là quá trình đại biểu HĐND tiếp thu ý kiến, kiến nghị của cử tri, suy nghĩ cân nhắc và biến thành những câu hỏi nhằm làm rõ trách nhiệm của các cá nhân, cơ quan về những vấn đề liên quan tại kỳ họp. Khi phiên chất vấn được truyền thanh, truyền hình trực tiếp, nhân dân đón nhận với thái độ phấn khởi, đồng tình, hưởng ứng. Thông qua chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp làm sáng tỏ nhiều vấn đề dư luận xã hội quan tâm, cử tri thắc mắc, do các cơ quan chức năng giải quyết kéo dài, gây bức xúc trong nhân dân như : Vấn đề tranh chấp đất đai, các dự án treo, đất bỏ hoang phí, giải phóng mặt bằng, đầu tư giàn trải gây thất thoát lãng phí, giải quyết khiếu nại tố cáo để tồn đọng, kéo dài và các vấn đề tiêu cực khác...
Qua theo dõi các kỳ họp HĐND thực tế cho thấy số đại biểu đăng ký tham gia chất vấn chưa nhiều, người chất vấn nêu câu hỏi dài, nội dung còn đơn điệu, chưa mang tính đại diện, tập trung vào những vấn đề nỗi cộm, nóng bỏng của thực tiễn cuộc sống. Một số người trả lời chất vấn chưa thấy rõ trách nhiệm, khi trả lời chất vấn còn chung chung, chưa đáp ứng yêu cầu của cử tri.
Để hoạt động chất vấn thực sự có hiệu quả đòi hỏi người đại biểu phải năng động hơn, khi tiếp xúc cử tri theo mà cần tìm hiểu sâu tâm tư, nguyện vọng của cử tri qua đời sống hàng ngày. Hơn thế nữa đại biểu vừa phải nâng cao trình độ, nắm vững pháp luật, hiểu biết xã hội, hiểu rõ bản chất những băn khoăn búc xúc của cử tri.
Khi chất vấn cần có những câu hỏi thể hiện sự hiểu biết sắc sảo và vượt lên sự nể nang, tự ty, e ngại, sự tự tin của người chất vấn thì trả lời chất vấn nhất định sẽ chất lượng hơn. lãnh đạo các ngành không thể không nâng cao trách nhiệm của bản thân, của ngành mình trước diễn đàn của cơ quan dân cử. Muốn vậy người đại biểu phải được bồi dưỡng bằng những kiến thức cơ bản về thể chế chính trị, về vai trò hoạt động của cơ quan dân cử. Trong chất vấn có những nội dung không giải quyết được trong kỳ họp, phải có thêm thời gian kiểm chứng trong hoạt động thực tiễn, thì phải có văn bản yêu cầu các cơ quan chức năng, cá nhân tiếp tục làm rõ những vấn đề tồn tại, vướng mắc để có chủ trương, biện pháp giải quyết dứt điểm trả lời cử tri.
Chính đại biểu góp phần quyết định cho hiệu quả thiết thực của cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương chính là ở khâu chất vấn và bản lĩnh tinh thần trách nhiệm của mình./.
Trần Hữu Đức
